Katalog

12 Nobel Müzesi CBT 1500/ 18 Aralık 2015 Prof. Aziz Sancar ile Nobel Müzesi’nde ... DNA onarımı, nötrinolar, parazitler...2015 Nobellerinin sanatsal izdüşümlerinin sergilendiği Nobel Müzesi’ni Aziz Hoca ile birlikte gezdik. Özlem Yüzak S tokholm’de Gamla Stan denilen eski kentte bir zamanlar Stokholm Menkul Kıymetler Borsası olarak hizmet veren 18. yüzyıldan kalma eski bir binanın içindeyiz. Nobel Müzesi burası. Aziz hoca “birlikte gezebilir miyiz?” ricamızı kırmıyor ve yoğun gündemi arasında bir fırsat yaratıyor. Yeğenleri ve kendisi ile aynı adı taşıyan 12 yaşındaki Aziz Kaan’la birlikte dolaşıyoruz. Bir Nobel dünyası yaratılmış burada. Alfred Nobel’in yanı sıra, gelmiş geçmiş tüm Nobelciler yalnız eserleri ile değil aynı zamanda kişisel eşyaları ile de burada. Nobel tarihi üzerine doktora yapmış bir rehber geliyor yanımıza. Tavanda kablolu bir bant üzerinde Nobel ödülü alanların fotoğraflarının ve bilgilerin yer aldığı kartlar tepemizde, ilerliyoruz. Bilimi popüler hale getirip toplumla paylaşmanın son derece güzel bir uygulaması karşımızda. Zaten Aziz Hoca kente ilk geldiğinde onu müzeye götürmüşler. Ödül kazanan herkes oradaki siyah sandalyelerin altına imzasını atıyor. Müze ziyaretçileri müze kafesinde ya da toplantı salonunda bu sandalyelere oturuyorlar. Kalıcı sergide ödül kazananların müzeye bağışladıkları bir parça kişisel eşya ve onun öyküsü var. Aziz Hoca daha ne bağışlayacağına karar vermemiş. 2001 Nobel Barış Ödülü’nü alan BM eski Genel Sekreteri Kofi Annan’ın “yaşamın anahtarı” olarak adlandırdığı bileziği, yine 2011’de Barış Ödülü’nü kazanan Tawakkul Karman’ın Yemen’de demokrasi ve insan hakları çağrısını yaptığı megafon. 2013 Tıp ödülünü kazanan Randy Schekman’ın mikroskobunun öyküsü ilginç. 12 yaşında hayal ettiği mikroskobu satın alabilmek için para biriktirmiş ancak ailesi ihtiyaçları olduğu için ondan bu parayı ödünç almışlar ancak sonra ödemeyi unutmuşlar. Randy polise giderek ailesini şikâyet etmiş, babası karakola çağrıymış ve ona mikroskobu alması koşulu ile serbest bırakmış.. Barry Marshall 2005 tıp ödülü sahibi helicobacter pylori adlı bakteriyi bulan kişi.. Bakterinin gastrit ve ülsere yol açtığını Kanıtlamak için bir tüpün içine yerleştirdiği bakterili solüsyonu içerek enfeksiyonu kapmış.. Tüpü müzeye bağışlamış.. Müzenin bir kısmı ise güncel sergiye ayrılmış. Her yıl ödüle hak kazanan konular ünlü sanatçı ve tasarımcılar tarafından yorumlanıyor. Aziz Hoca’nin DNA onarımı örneğin siyah beyaz 2015 Nobel Ödüllerine layık görülen bilimsel araştırmaları sanatçılar ve tasarımcılar yorumladı. Soldan 12 uzun bir giyside form bulmuş. DNA onarımı ve nötrinoları betimleyen giysiler. Sağdaki ise barışın kırılganlığını tanımlayan giysi. Sanatçılar Anastasia Jansater ve Antonia Larsson Pilh, kontrast ve dikotomilerin buluşması diye tanımladıkları eserlerinde şeffaf dokumanın güzelliğini, dramatik koyu plastik ile bir araya getirerek bir çalışma yapmışlar. Fizik ödülü biliyorsunuz, nötrinoların farklı özellikleri üzerine.. Amanda Borsfors ve Julia Correia da bir giysi tasarlamışlar. Rehberimizin bize verdiği bilgiye göre sanatçılar, Nobel Ödül Töreni’nin ardından kamuoyunun en çok kraliçe ve prenseslesade bir lamba. Sanatçı, yazarın eserinde rin kıyafetleri ve moda ile ilgilenmesinden anlattığı toplumu tanımladığını ve Belarus’un yola çıkarak böyle bir tasarımı seçmişler. sessizleştirilen halkına “biz bizim daha kim Nötrinolar evrenin bukalemunları; onların olduğumuzu bile bilmiyorsunuz” diyerek ses yüksüz ve her şeyden gelip geçen parçacıkkazandırdığını not düşmüş. lar olma özellikleri, farklı yoğunlukta malzeBarış ödülü ise Dat Dahn ve Kim melerle farklı deneyler yapılmasına olanak Linghoff’un ortak çalışmasında şeffaf bir giysağlıyor. Giysideki mavi, nötrinoların krom sinin üzerindeki bir puzzle’da hayat bulmuş. Bu yılki edebiyat ödülünü kazanan dedektörlere çarptığındaki mavi ışığı temsil Kendi başına bir anlam taşımayan onlarca Belarus’lu yazar Svetlana Alexievich’in dikederken, alttaki parça nötrino dalgalarının küçük parçanın bir bütünü daha doğrusu bir tatörlüğe karşı verdiği savaşı betimleyen ise evrendeki hareketini temsil ediyor. çözümü oluşturmasında.... Ödül törenine davet edilmenizden ve katılmanızdan büyük sevinç duydum. Yıllardır bu ülkede bilimle ve özellikle Türk bilim insanları ile ilgili haberlerin duyurulmasında büyük çaba sarfettiniz. Cumhuriyet Bilim ve Teknoloji Dergisi, Türkiye’de bilim ve eğitim ile ilgili konuların tartışıldığı bir platform oldu. Bu nedenlerle, her ne kadar törene katılma nedeniniz Sayın Aziz Sancar’ın ödül kazanması oldu ise de, sizin orada bulunmanız, emeklerinizin karşılığı, bir hakkın teslimi olarak değerlendirilmeli. Size, Özlem Yüzak’ a ve Sayın Osman Bahadır’a selamlarımı, sevgilerimi ve saygılarımı iletirim. Taner Derbentli, [email protected]   onun bu ödülü alacağını hep yazmıştınız. Şimdi bu gerçekleşti. Sayın Sancar ve sizi içtenlikle kutluyoruz. Sevincimiz sonsuz... İşte CBT farkı, okumayan birçok kişi onu tanımıyordu. Cuma gününü sabırsızlıkla bekliyoruz. Nice 1500. sayılara... Prof. Dr. Bilge Aykurt saygı) düzene sokmak için verilmiş bir emek ve ömür karşımızda. “Ben bu ödülü Cumhuriyet eğitimine ve bu memleketime borçluyum” dedi ya. O saniyeden başlayarak, memleket saat ayarı da, aynı, vücut saat ayarımız gibi bir başka ve sağlıklı işlemeye başladı! Bu kesin. Bilim ve bilim adamının saatinin sarkacı öyle bir engin bir zamansal evrende kolan vurur ki, günlük saatlerin, gündelik ayarların takırtısı onun sessizliğine bile yetişemez. Dün o derviş gülümsemesiyle bir daha silinmemek üzere yeniden bellek ve bilincimize kazınan bu Ad ve Adamı sizin güleç yüzünüzde ve 30 yıllık CBT Akademisi’nde veregeldiğiniz anıtsal emekle eşzamanlı kucaklıyorum. Evet! İç saatimin de memleketim saat ayarının da iki gündür bir başka işlediğinin içtenlikle ayırdındayım. O yüzden aydınlık da, sevinç de şaşkınlığın kızıdır. O kıza da yürekten sevgi selamla. İyi ki varsınız. Ümit Sarıaslan Ne Dediler? Ata’ya gidişinde yanında olacağız  Prof. Dr. Aziz Sancar, sadece Nobel Ödülü sahibi olması ile değil, insanlığı ve memleket severliği ile gönlümüzü fetheden bir insan… Onu en az sizin kadar seviyor ve takdir ediyoruz, gururla izliyoruz ve izleyeceğiz. 19 Mayıs günü Ata’ya ödül takdimine geldiğinde yanında bulunmak en büyük arzumuzdur. Eminim benim gibi düşünen milyonlar aynı gün orada olacaktır. Mehmet A. Ermer “Hakkınızdı” Sayın Bursalı, Sizin ve Özlem Yüzak’ın Nobel Sayın Orhan Bursalı, kazandığı Nobel Ödülüyle, karanlık günlerimizde içimizi ısıtan, yüzümüzü aydınlatan ülkemizin onur ve gurur kaynağı Prof. Dr. Aziz Sancar’ı ve onun çok değerli çalışmalarını okurlarınıza yıllardır CBT dergisinde tanıtmış ve Beklentiniz gerçekleşti Nasıl anlatılır böyle bir sevinç. Horatius’un ünlü dizeleri aklıma düştü noktayı koymadan! Hani der ya, “Aydınlık şaşkınlığın kızıdır.”  Bu sevinç de öyle. Haberi duyar duymaz siz aklıma düştünüz. Sonra neler neler... Sevgili Aziz Sancar, bu seçkin ve saygın Cumhuriyet aydını, Anadolulu bilimadamının varlığı, adı ve adresi en büyük ödül bizim için. O, salt “vücut saati”mizin ayarlarıyla uğraşmadı onca yıldır, bozulagiden “memleket saat ayarı”nı da (Cavit Orhan Tütengil’in anısına bin Büyük Ödül