Katalog

Ekonomi CBT 1435/19 Eylül 2014 9 Yoksulluğun acımasız yüzü: İşçi çocuklar gerçekleşiyor. Ev işlerinde çalışan çocukların sayısı hızla artıyor. 2006 yılında ev işlerinde çalışan çocuk sayısı 6 milyon 540 iken, 2012 yılında 7 milyon 503 bine çıktığı görülüyor. Ancak burada en korumasız ve en zor koşullarda çalışan temel kategorinin ekonomik işlerde çalışan işçi çocuklar olduğunu belirtmek gerekiyor. Buna göre ekonomik işler kategorisinde 614 yaş grubunda 292 bin çocuğun (%32.7), 1517 yaş grubunda ise (%67.3) 601 bin çoB. Ali Eşiyok cuğun çalıştığı görülüyor. Diğer taraftan lkemizin en dramatik sorunlarından Türkiye genelinde 617 yaş grubunda isbirini çocuk işçiler oluşturuyor. 24 tihdam edilen çocukların %44.8’i kentsel, milyon civarındaki çocuk yoksulluk %55.2’si kırsal yerlerde istihdam ediliyor. Çalışan çocukların %49.8’i okusınırı altında yaşıyor. Kırsal kesimde bu oran %50’ler gibi son derece yüksek bir la giderken, %50.2’si okula gitmiorana yükseliyor. Türkiye OECD ülkeleri yor. Okula devam etmeyen çocukların arasında en yüksek çocuk yoksulluğuna %34.5’i ekonomik işlerde, %38.8’i ev işsahip ülke olarak öne çıkıyor. Çocuk işçi lerinde çalışıyor, % 26.7’si herhangi bir ler eğitim başta olmak üzere her türlü hak faaliyette bulunmuyor. İşteki duruma göre çalışan çocukların tan yoksun olarak yaşamlarını sürdürmeye zorlanıyor ve ekonomik nedenlerle istismar %52.6’sı (470 bin kişi) ücretli veya yevmiyeli, %46.2’si (413 bin kişi) ücediliyorlar. retsiz aile işçisi ve %1.1’i Tablo 1: Çalışan Çocukların Yaş Grubuna, ise kendi hesabına çalışıyor Çalışma Durumuna ve Cinsiyete Göre Dağılımı (Tablo 2). Çocuk işçilerin (Bin Çocuk) (EkimKasım Aralık) (2012) çalıştıkları sektörel yapısı incelendiğinde ise % 44.7’si Ev Ekonomik (399 bin kişi) tarımda çalıişlerinde Çalışmayan Çocuk İşlerde faaliyette şırken, % 24.3’ü (217 bin Sayısı Çalışan Bulunan kişi) sanayi ve % 31’i (277 Çocuklar Çocuklar Çocuklar Yaş grubu bin kişi) ise hizmet sektörünToplam 15247 893 7 503 6 850 de çalışıyor. 614 11386 292 5 290 5 804 . 1517 3861 601 2 213 1 047 Erkek 614 1517 Kadın 614 1517 7775 5794 1981 7472 5592 1880 614 185 430 279 108 171 3 243 2 401 842 4 261 2 889 1 372 3 917 3 208 710 2 933 2 596 337 sen… hiç okula gittin mi? ben gitmiştim biraz okuyup yazacak kadar… dünyayı sırtlamam gerekiyormuş aldılar okuldan şimdi soluklanırken öğretmenimiz geliyor aklıma bize şiirler okuyan Haşmet Şenses Ü Kaynak: TÜİK Çocuk İşgücü İstatistikleri. Türkiye’de 1980’li yıllarla birlikte uygulamaya konan neoliberal yeniden yapılanma politikaları rekabet gücünü esas olarak düşük ücretler ve kayıt dışılığın sağladığı avantajlar ile sürdürüyor ve bu politikalar en başta çocukları vuruyor. Diğer yandan 1980’li yıllardan günümüze dek uygulanagelen politikalar Cumhuriyet’in geleneksel refah rejimi politikalarının en temel payandalarını aşındırarak yoksulluğun artmasına neden oluyor. Artan yoksulluk ise emek sömürüsünün en vahşi biçimi olan çocuk işçileri doğuruyor. ÇALIŞAN ÇOCUKLARIN SAYISI ARTIYOR Çalışan çocukların yaş grubuna, çalışma durumuna ve cinsiyetine göre dağılımını gösteren Tablo 1 incelendiğinde, 617 yaş grubundaki çocukların 8 milyon 396 bini çalışıyor. Çalışan çocukların 893 bini ekonomik işlerde, 7 milyon 503 çocuğun ise ev işlerinde çalıştığı görülüyor. 2012 yılında ev işlerinde çalışan çocukların oranı %49.2 iken, ekonomik işlerde çalışan çocukların oranı %5.9 oranında Seçilmiş OECD ülkelerine ilişkin sosyal harcamaların ulusal gelir (GSYH) içerisindeki payını gösteren Tablo 3 incelendiğinde, Türkiye’nin ulusal gelirden sosyal harcamalara ayırdığı payın son derece düşük kaldığı görülüyor. 2009 yılında OECD ülkelerinde sosyal harcamaların ulusal gelir içerisindeki ortalama payı %22.1 oranında gerçekleşirken, söz konusu oran Türkiye’de %12.8 oranında gerçekleşmiş gözüküyor. Başka bir ifadeyle, Türkiye’nin ulusal gelirden sosyal harcamalara ayırdığı kaynağın OECD ortalamasından 9.3 puan daha aşağıda gerçekleştiği anlaşılıyor. Devletin en temel insani ihtiyaçları karşılamada yetersiz kalmasının (sosyal devletin aşındırılmasının) maliyetini ise yoksullar ve yoksulluğun neden olduğu çocuklar çekiyor. Türkiye’de devlet insanların temel ihtiyaçlarını karşılamada yetersiz kalıyor. TÜRKİYE’DE DEVLETİN SOSYAL HARCAMALARI ÇOK DÜŞÜK YOKSULLUK VE İŞÇİ ÇOCUKLAR: TESPİTLER VE ÖNERİLER 1. Türkiye’de giderek yapısallaşan işsizlik ve yoksulluk sorununu mikro kredi gibi ciddiyetten uzak projelerle çözme imkânı bulunmuyor. Çocuk çalıştırmanın moral ve etik değerler yanında, ağır bir insan hakkı ihlaTablo 3: Seçilmiş OECD Ülkelerinde Sosyal Harcamaların li olduğu da göz Ulusal Gelir (GSYH) İçerisindeki Payı (%) önüne alındığında, yeniden   2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 16.5 16.5 16.4 17.8 17.8 17.9 18.1 18.7 sosyal devletin Avusturalya 27.1 26.8 26.3 26.8 29.1 28.8 27.9 28.3 araçlarına et Avusturya Belçika 26.5 26.0 26.0 27.3 29.7 29.5 29.6 30.0 kinlik kazandır Kanada 16.9 16.9 16.8 17.6 19.2 18.6 18.3 18.2 mak gerekiyor. Çek Cumhuriyeti 18.7 18.3 18.1 18.1 20.7 20.8 20.9 20.6 27.7 27.1 26.5 26.8 30.2 30.1 30.0 30.5 Bu bağlamda Danimarka 13.1 12.7 12.7 15.8 20.0 20.1 18.8 18.4 parasız eğitim Estonya Finlandiya 26.2 25.8 24.7 25.3 29.4 29.4 28.6 29.0 ve sağlık başta Fransa 30.1 29.8 29.7 29.8 32.1 32.2 32.1 32.1 27.3 26.1 25.1 25.2 27.8 27.1 26.2 26.3 olmak üzere, Almanya 21.1 21.3 21.6 22.2 23.9 23.3 23.5 23.1 devletin sosyal Yunanistan Macaristan 22.5 22.8 23.0 23.1 23.9 22.6 21.8 21.1 harcamalarını İzlanda 16.3 15.9 15.3 15.8 18.5 18.0 17.8 16.4 artırmaya yöne İrlanda 16.0 16.1 16.7 19.7 23.6 23.7 23.5 23.1 24.9 25.0 24.7 25.8 27.8 27.8 27.6 28.1 lik politikaları İtalya Japonya 18.5 18.4 18.7 19.9 22.4 .. .. .. hayata geçir Hollanda 20.7 21.7 21.1 20.9 23.2 23.5 23.7 24.3 mek gerekiyor. Norveç 21.6 20.3 20.5 19.8 23.3 23.0 22.6 22.1 21.0 20.8 19.7 20.3 21.5 21.8 20.7 20.4 2. Çalışan Polonya 23.0 23.0 22.7 23.1 25.6 25.6 25.2 25.0 çocuk soru Portekiz Slovenya 21.1 20.8 19.5 19.7 22.6 23.5 24.0 23.7 nunu ülkenin İspanya 21.1 21.1 21.3 22.9 26.0 26.5 26.0 26.3 29.1 28.4 27.3 27.5 29.8 28.3 27.6 28.2 uyguladığı sos İsveç 20.2 19.2 18.5 18.4 20.0 20.2 20.3 y o e k o n o m i k İsviçre TÜRKİYE 9.9 10.0 10.5 10.7 12.8 politikalardan İngiltere 20.5 20.3 20.4 21.8 24.1 23.7 23.9 23.9 s o y u t l a y a r a k OECDTOPLAM 19.7 19.5 19.2 19.9 22.1 22.0 21.7 21.7 çözmek mümkün Kaynak: OECD veri tabanı. Tablo tüm OECD ülkelerini kapsamamaktadır. gözükmüyor. Son yıllarda uynusu ailelere çocuk başına temel eğitimleri gulanan politikalar bölüşüm ilişkisini emek boyunca belirlenecek bir miktarda ekonogelirleri başta olmak üzere tarım sektörü mik yardımın yapılması ve buna ilişkin hunün aleyhine bozarken, üretken olmayan kuki düzenlemelerin yapılması gerekiyor. (finansal) sermayenin bu süreçten kazançlı 6. 4+4+4 yasası ile zorunlu ilköğretim çıktığı görülüyor. Görece yüksek büyüme yaşı 613 yaş aralığına çekiliyor.  Başka oranlarına rağmen istihdam artmıyor. Bu bir ifadeyle, 4+4+4 yasası çocuk işçilerin politikalara düşük ücretler, tarım sektörü sayısını artıracak özellikler içeriyor. Düşük nün tasfiyesi, göç, çarpık kentleşme gibi ücretlere dayalı istihdam politikasının ve bir dizi gelişme eşlik ediyor. Bu bağlamda 4+4+4 sisteminin çocuk işçi sayısını daha öncellikle finansal birikime dayalı (kumar da artıracağını beklemek gerekiyor. Bu hane kapitalizminden) politikalardan hızla bağlamda 4+4+4 sistemi ile çocuk işçilik uzaklaşıp, üretim eksenli yeni bir kalkınma bağıntısını ortaya koyan çalışmalarla kaparadigmasının inşası gerekiyor. muoyunun duyarlılığını artırmak gerekiyor. 3. Tüketiciyi koruma örgütleri başta 7. Ekonomik faaliyetlerde çalışan çoolmak üzere, çocuk emeği ile üretilmiş cuk sayısının artmasının temel nedeni, özelürünlerin boykot edilmesine yönelik ulusal likle Anadolu’da işgücü piyasasında gideve uluslararası ölçekteki faaliyetlerin des rek norm haline gelmeye başlayan kuralteklenerek çocuk emeği istismarının engel sız, güvencesiz çalışmadan kaynaklanıyor lenmesi gerekiyor. ve işgücü piyasası esnekleştikçe bu süreç 4. Öncellikle kayıt dışı ekonominin çocukları vuruyor. Bu nedenle işgücü piyakontrol altına alınması gerekiyor. İşletmele salarının esnekleştirilmesine, kuralsızlaştırılri rekabet güçlerini kayıt dışılığın sağladığı masına yönelik mücadele etmek gerekiyor. avantajlarla değil, teknolojik (verimlilik) dü8. Dünya Bankası ve Birleşmiş Milletlezeylerini artıracak şekilde desteklemek ge rin yürüttüğü “Yoksullukla Mücadele” progrekiyor. Başka bir ifadeyle, KOBİ’lerin tek ramı yoksulluk sorununu çözmeye yönelik nolojik gelişme ve ArGe faaliyetleri teşvik olarak değil, yoksulluğu sistem içerisinde edilerek, ihracatın (rekabet gücünün ucuz bir tehdit olmayacak şekilde tutmaya çave kayıt dışı işgücüne değil) teknolojiye da lışıyor. Başka bir ifadeyle, uyguladıkları yalı verimlilik artışlarına dayandırılmasının neoliberal küreselleşme politikaları ile sağlanması gerekiyor. yoksulluğun en büyük kaynağı konumun5. Yoksul aileler belirlenerek, söz ko daki kurumlardan, yoksulluğu çözmelerini beklemek safdillik oluyor. Tablo 2: Çocuk İşçilerin İşteki Durumuna Sonuç olarak, ekonomik Göre Dağılımı (2012) (617 Yaş) kalkınma tek başına bir şey ifade etmiyor. Kalkınmanın insani boÇocuk İşçi yutunu öne çıkarmak gerekiyor. Sayısı (Bin İnsanı öğüten, onu makinenin bir Çocuk) Pay (%) dişlisine dönüştüren, en savunmaToplam 893 100.0 sız konumda bulunan çocukları Ücretli veya Yevmiyeli 470 52.6 vahşice sömürüp yarınlarını çaKendi Hesabına 10 1.1 lan bir düzeni insanileştirip, sosÜcretsiz Aile İşçisi 413 46.2 yalize etmek için mücadele etmek Kaynak: TÜİK Çocuk İşgücü İstatistikleri. gerekiyor.