Katalog

Haber CBT 1435/19 Eylül 2014 3 Baba yokluğu kızları erken anneliğe teşvik ediyor 2 011 yılında ABD’nin Memphis kentindeki Frayser Lisesi’nin yöneticileri tüyler ürpertici bir gerçeğin ayırdına vardı. Okulun her beş kız öğrencisinden biri ya gebeydi, ya da kısa süre önce anne olmuştu. Kent yetkilileri kesin sayının tartışmalı olduğunu öne sürseler de, ortada bir sorun olduğu kesindi. Kızlara yardımcı olmayı hedefleyen bir sivil toplum kuruluşunun başkanı, sorunun büyük ölçüde TV programlarından kaynaklandığına dikkat çekiyordu. Ne var ki, Teksas Hıristiyan Üniversitesi ruhbilimcilerinden Sarah E. Hill ve Danielle J. DelPriore bu konuda çok daha incelikli bir gerçeğin altını çizerek, eyaletteki yaklaşık her dört evden birinde sorumluluğu bekar bir annenin üstlendiğini belirtiyorlardı. Hill ile DelPriore’ye göre bu gözlem tümden farklı bir gerçeğin söz konusu olduğunun bir göstergesiydi. 2013 yılında kaleme aldıkları bir raporda, “Araştırmacılar babanıngerek fiziksel, gerekse ruhsal bağlamdayokluğu ile kızlarında üretkenliğin hızla gelişmesi ve çekinceli cinsel girişimler arasında güçlü bir bağlantı olduğunu gözler önüne serdiler,” diyorlardı. genlerle belirlenen, bu yüzden de kızların babalarıyla aynı evde büyüyüp büyümedikleri gibi isteğe bağlı ve önceden kestirilemeyen bir unsurdan etkilenmeyeceğini düşünebilirsiniz. Ne var ki, aralarındaki bağlantı oldukça açık. Ancak asıl sorun bu duruma bir açıklama getirilmesi: Kız çocuğunun yaşadığı ortamdaki bir değişim babanın evden ayrılması üreme gibi dirimsel bir konuyu nasıl etkileyebilir? Hill, “Babanın evden uzaklaşması temelde küçük kızlar için cinsellik konusunda geleceğe yönelik bir ipucu oluşturuyor. Kız çocukları, baba evi terk ettiğinde ya da baba kızıyla yakınlık kuramadığında, erkeklerin evde uzun süre kalmadıkları gibi bir izlenime kapılıyorlar. Bu yüzden de bir an önce birilerini bulup çocuk sahibi olmaya çalışıyorlar” diyor. ve 70’li yıllara gelinceye dek babalar aile içinde özellikle değerli bir yere sahip oldu. Kazandıkları parayla çoluk çocuğun karnını doyuruyor, evin giderlerini karşılıyor, az bir miktarını da eğlence ve dinlenceye ayırıyorlardı. Ailenin geçimini sağlamak çocukların yetiştirilmesi bağlamında anababaların yaptıkları en önemli iş değilmiş gibi görünse de, yaşamsal bir öneme sahipti: çünkü çocukların yaşamında yoksulluk denli yıkıcı etkiler yaratan başka hiç bir şey yoktur. Gelgelelim, iş bu kadarla bitiyor muydu? Babalar başka hangi konularda çocuklarına katkıda bulunduklarını öne sürebilirlerdi? Eldeki bulgular bugüne dek yapılan bilimsel araştırmalarda babaların büyük ölçüde gözardı edildiklerini ortaya koyuyor. Örneğin, 2005’te çocuk ve ergen ruhbilimiyle ilgili 514 araştırmayı gözden geçiren Güney Flo rida Üniversitesi uzmanlarından Vicky Phares, araştırmaların yaklaşık yarısında babaların kapsam dışında bırakıldıklarına tanık oldu. Günümüzde bu durum değişmeye başladı. Çocuk ve ailelerle ilgili araştırmalarda babalar artık önemli bir yer tutuyor. Bunun nedeni son günlerde babaların evden giderek uzaklaşmaları ve çocukların yaşamına daha az katılmaları. Uzmanlar bu değişimin son derece önemli olduğuna, çünkü söz gelimi, ergenlik döneminde babanın yokluğunun kız çocuklarda kalıcı ve mantığımıza ters düşen birtakım etkiler yaratabileceğine dikkat çekiyor. KIZLAR TEHLİKEDE EKSİK HALKA BABA VE ÜREME Cinsel olgunluğun büyük ölçüde Tam tersine, anne ile baba arasında güçlü bir bağın söz konusu olduğu ve babanın aynı evde yaşadığı bir ailede yetişen kız çocukları daha yavaş bir üreme stratejisi benimseyerek, anne olmak için biraz daha zaman geçmesini bekleme eğiliminde oluyor. Kadınların giderek daha çok sayıda işgücüne katılmaya başladıkları 1960 Ancak ergenlikle babanın varlığı arasındaki ilinti, bu değişimlere yol açan unsurları açıklamıyor. Kimileri yeniyetme, gerisi yirmili yaşlarının başında olan genç kadın deneklerden, babalarının kendilerini destekledikleri bir olayı, ardından da onun eksikliğini duydukları bir başka olayı kaleme almalarını istedi. Daha sonra deneklerden cinsel davranış biçimleriyle ilgili soruları yanıtlamaları istendi. Deneklerin babanın olmadığı bir deneyimi anımsadıklarında “cinsellikte daha sınır tanımaz” bir tavır sergilediklerine tanık olundu. Daha sonraki deneyler de, baba yokluğunun, deneklerin başka çekinceli davranışlara bakışlarında herhangi bir değişikliğe yol açmadığını, söz gelimi, kask takmadan bisiklete binmeye daha yatkın duruma gelmediklerini ortaya koymaktaydı. Rita Urgan, Scientific American Online/ 1 Mayıs 2014 B Küçük hayvanlar ağır çekim bir dünyada yaşıyorlar genelde çok daha küçük ve ir “köpek yılının” yedi insan Kösele sırtlı deniz kaplumbağası (15 Hz) daha hızlı metabolizmalara yılına eşit olduğu varsayılısahip olan türlerdi. yor. Ancak bir yıl bir köpeBulgular bir farenin zağe yedi yıl gibi mi geliyor? AraşKarasinek Köpek 80 man algısıyla bir filin zaman tırmalardan elde edilen bulgular Kedi 55 (250 hertz) hertz) algısının isteğe göre değişen farklı canlı türlerinin gerçekte gehertz) bir durum olmadığını, tam çen zamanı farklı ölçeklerde yatersine canlıların yaşadıkları şadıklarına işaret ediyor. Animal Lağım faresi (39 Hz) Devinimlerimiz çevreyle aralarındaki etkileBehaviour dergisinde kısa bir Devinimlerimiz hızlı çekim şimler sonucunda inceden süre önce yayımlanan bir araş ağır çekim görünür inceye ayarlanan bir özellik tırma farklı türlerde hayvanların görünür olduğunu ortaya koyuyor. zamanla ilgili algılarının beden Zaman algısı, beden yakitle indeksi ve metabolik hız unGüvercin (100 Hz) pısı ve fizyoloji arasında bir surları tarafından belirlendiğini İnsan (60 Hz) bağlantı olması, canlı türlerinortaya koyuyor. de doğal çevrenin yarattığı Hayvanların zaman algısı sıklıkla tanık olduğumuz kurşunun namludan kurtulup sinir sistemlerinin duyusal bilgileri işlemden geçirme hedefe doğru yavaşça süzülüşü gibi daha yavaş netlik baskıların olabildiğince az enerji harcayarak dengehızına göre farklılıklar gösteriyor. Araştırmacılar bu kazanıyor. Bu son araştırmayı yürüten bilim insanları lenmesi amacıyla farklı sinir sistemlerinin geliştiğine yeteneği ölçmek için hayvanlara hızla yanıp sönen bir görsel bilgilerin işlenme hızıyla ilgili olarak aralarında işaret ediyor. Hızlı algılama, bir şahin için sahip ışık gösteriyorlar. Işık yeterince hızlı yanıp söndüğün kertenkele, kuş ve memelilerin de yer aldığı 34 omur olması gereken en temel özelliklerden birini oluştururde hayvanlar (ve de insanlar) ışığı kesintisiz bir ışık galı tür üzerinde daha önce yapılan deneylerden elde ken, bu özellik bir balinanın değerli enerjisinin boşa olarak algılıyorlar. edilen verileri biraraya topladılar. Sonuçta, görsel dür harcanmasına yol açabilir. Fido’ya gelince, onun için Hayvanın davranış biçimi, ya da elektrodlarla öl tülere hızla tepki verme yeteneğinin tehlikeli avcılar bir yıl gerçekten de bizlere göründüğünden çok daha çülen beyin etkinliği her bir canlı türünün ışığı yanıp dan kaçmak ya da kıvrak avları yakalamak zorunda uzun görünür. Köpeklerin görsel bilgileri algılama hızı sönerken gördüğü en yüksek frekansı ortaya koyuyor. olup görsel dürtülere hızla tepki veren hayvanlar için insanlara kıyasla en az yüzde 25 daha hızlıdır bu da televizyondaki bir gösterinin köpeğin gözüne yanıp Işığın yanıp sönüşünü daha yüksek frekanslarda fark yararlı bir özellik olabileceği görüşüne vardılar. edebilen hayvan türleri zamanı da çok daha yüksek Bu tür hayvanlar genelde daha hafif oluyordu ve sönen bir imgeler dizisi olarak gözükmesi için yeterli bir çözünürlükte algılıyorlar. Bir başka deyişle, devi metabolizmaları daha hızlı çalışıyordu. Kısacası, za bir hızdır. Rita Urgan, Scientific American Online/ 12 Haziran nimler ve olaylar bu türler için tıpkı aksiyon filmlerinde manı en yüksek çözünürlükte algılayan canlı türleri