Katalog

TEKNOLOJİPOLİTİK GÖK ATLASI 15 Eylül 2013 akşam saat 22:00 için verildi. Kolay görülebilecek +2.5 kadire kadar parlak yıldızı olan takım yıldızlar özetlenerek belirtildi. Gök atlasına gökyüzüne bakar şekilde doğru yönlerde yukarıya kaldırarak eşleştirmek yeterli olacaktır. Ayrıca, geniş ekranlı cep telefonlarına yüklenen elektronik gök atlasları ile de birebir örtüştürerek gök cisimlerin tanı ve bilgileri öğrenilebilinir. Kaynakça: The Astronomical Almanac 2013 Baha Kuban baha.kuban@gmail.com Bu köşede yer alan önceki yazılarda gezegensel sınırların ya da moda deyimi ile dünyanın ‘kırmızı çizgilerinin’ nasıl aşıldığı ayrıntısı ile aktarılmış, çok sayıda göstergenin alarm verdiği belirtilmişti Sürdürülebilirlik Siyasidir ! Sussex Üniversitesine bağlı STEPS Merkezinin (Social, Technological, Environmental Pathways to Sustainability) yöneticisi Dr. Melissa Leach, 28 bilim insanı ile birlikte Birleşmiş Milletlerin ‘Milenyum Gelişme Hedefleri’nin yerini alacak olan ‘Sürdürülebilir Gelişme Hedefleri’nin şekilleneceği uzmanlar toplantısına davet edilir. Leach, The Huffington Post adlı edergide, iklim bilimcilerin gezegensel sınırları anlattıkları bu toplantıyı ve orada yapılan tartışmaları değerlendirirken, iklim değişikliği ile ilgili tartışmaların temelde iklim bilimciler ve iktisatçıların tekelinde geliştiğini belirterek, iklim değişikliğine ilişkin bilimsel bulgular ve disiplinlerarası ortak çalışmaların gereği konusunda tam bir mutabakat olduğunu vurgular. Leach öte yandan, toplumun tercihleri, siyasi katılım ve farklı kültürel yaklaşımlar ile ilgili tartışmalarda çok temel görüş ayrılıkları bulunduğuna işaret ediyor. Sorun basit bir şekilde şöyle ifade edilebilir; diyelim ki bilim dünyası mevcut acil sorunlar ve olası teknik çözümler konusunda büyük bir mutabakat sağladı, ardından da karar vericileri ve politikacıları küresel ölçekte ikna etti. İstenen çözümlere ulaşmak için izlenecek siyaset, seçilecek politikalar, tercih edilecek teknikler, toplum ya da toplumlar açısından arzu edilen sonuçları yaratacak mıdır? Önerilen modellerden kim yararlanacak, kim kaybedecek? Kaynaklara ulaşım, refah artışı, güç ve gelir eşitsizlikleri, tercih edilen çözümlerle nasıl değişecek; değişecek mi? Riskler nasıl dağıtılacak? Sorular çoğaltılabilir... Dr. Leach, dünyanın iklim alanındaki en ileri gelen bilimcilerinin, yukarıdakine benzeyen sorulara büyük ölçüde ilgisiz olduklarını tespit ederek, dünya kapitalizminin dönüşüm sürecinin (tabii gerçekleşeceğini varsayarsak !) katılımcı olmayan süreçlerle yönlendirileceğine dair kaygılarını dile getiriyor ve “Antroposende demokrasi hayal mi ?”, diye soruyor. Karar vericilerin uzmanlığa ve bilime kulak tıkadığı Türkiye’de, bu kaygı pek çoğumuza “lüks” gibi görünebilir... Ancak gerçek şu ki, kapitalizmin iklim değişikliği meselesini çözmek için gündeme getireceği siyasal yönetim biçimleri ve nihai olarak şekillenecek küresel düzen bizim de düzenimiz olacaktır! Leach, sürdürülebilirlik çabalarının temelde siyasi içerikli olduğunu vurgulayarak mevcut güç ilişkileri ve siyasi sistem bağlantılarının farklı seçenekleri ve çözüm yöntemlerini dışlamakta olduğunu, toplumların büyük ve örgütsüz kesimlerinin seslerinin güçsüz çıkması nedeniyle seçenekleri tartışmak bir yana, seçenekler hakkında bilgilenmek olanağından dahi yoksun olduğunu vurguluyor. Çözüm için önerilen “teknik olarak mükemmel” çözümlerin , yalnızca “yerkürenin fiziksel kırmızı çizgilerini” değil “toplumların kırmızı çizgilerini” de aşmaması gerektiğinden hareketle; • Teknik çözümlerin tarihte daha önce görüldüğü gibi, istenmeyen toplumsal ya da ekolojik rotalara “kilitlenmesi” olasılıklarının hesaba katılmasının, • İktisadi ve siyasal katılımcılık ve demokrasi taleplerinin karşılanmasına olanak verecek çözümlerin geliştirilmesinin ve, • Bilim dünyasının yaklaşımları ve örgütlenmesi açısından yukarıdaki ihtiyaçları karşılayacak biçimde kendini gözden geçirmesinin zorunlu olduğuna dikkat çekiyor. Sözü edilen toplantıda, Kolombiya’dan bir katılımcı, “Sürdürülebilir Gelişme Hedefleri”nin kültürel körlükten nasıl kurtulabileceğinı sorunca, verilen yanıt, ya sev ya terket misali, çözümlerin “ya bütün toplumlar için geçerli olacağı ya da başarılı olamayacağı” oluyor. Bu konuda hararetli bir tartışma sürüyor. Leach’in The Huffington Post‘daki makalesinin ardından ABD Colorado, Boulder’da bulunan Bilim ve Teknoloji Politikaları Araştırma Merkezi’nden Dr. Roger Pielke, “Bir Güç Mücadelesi Olarak Gezegensel Sınırlar” başlıklı bir katkı kaleme almış. Pielke, “kırmızı çizgileri” saptamakta olan bilimciler açısından, “hesap verilebilirlik” gibi bazı önemli unsurların “bilimsel otorite” kalkanının arkasında gümbürtüye gittiğinden söz ediyor. Bu suçlamaya verilen yanıtlar ve farklı uzmanların katkılarıyla bu ilginç tartışma sürüyor.. Gök Cisimlerin Doğuş–Yükseliş–Batış Saatleri (saat:dakika) Gök Cismi Güneş Ay Merkür Venüs Mars Jüpiter Satürn Uranüs Neptün Eylül 1 Doğuş 06:31 02:34 07:05 09:52 03:23 01:55 11:22 20:51 19:23 En yüksekte 13:04 09:51 13:33 15:29 10:42 09:23 16:43 03:07 00:47 Batış 19:37 17:03 19:59 21:06 18:01 16:50 22:03 09:23 06:11 15 Doğuş 06:45 16:28 08:12 10:22 03:13 01:11 10:34 19:55 18:23 En yüksekte 12:59 21:45 14:02 15:35 10:24 08:37 15:53 02:10 23:47 Batış 19:13 03:08 19:51 20:47 17:34 16:04 21:11 08:25 05:10 30 Doğuş 07:00 02:17 09:06 10:53 03:02 00:21 09:43 18:55 17:23 En yüksekte 12:54 09:16 14:20 15:42 10:02 07:47 14:59 01:09 22:46 Batış 18:48 16:09 19:34 20:31 17:01 15:12 20:16 07:23 04:09 2013’ÜN OLAYLARI (çizelge ve resimde verildi) Parlak Gezegenlerin Güneş’ten Açısal Uzaklıkları ve Parlaklıkları (gece saat 03 için) (D: doğu, B: batı; Uzaklık: yay derecesi biriminde, Par.: kadir) (Güneş’ten itibaren sıralanış: Merkür, Venüs, Yer, Mars, Jüpiter, Satürn) Tarih (Eylül) 5 15 25 Merkür Uzaklık D 10 D 17 D 22 Par. –0.8 –0.3 –0.1 Venüs Uzaklık D 40 D 42 D 44 Par. –4.0 –4.1 –4.2 Mars Uzaklık B 38 B 41 B 45 Par. +1.6 +1.6 +1.6 Jüpiter Uzaklık B 58 B 66 B 74 Par. –2.0 –2.1 –2.1 Satürn Uzaklık D 55 D 46 D 37 Par. +0.7 +0.7 +0.7 AY OLAYLARI Eylül’de Ay–Yer Uzaklığı Gün Saat Uzaklık (km) Ay Yer’e En Uzak 27 21 404295 Yakın 15 20 367395 YER MEZKEZLİ OLAYLAR Yer’den Bakıldığında Eylül Ayında Gezegenlerin Görünüşleri Özellik Plüto sabit görünümde Gün 20 Saat 08 EYLÜL’DE KÜÇÜK GEZEGENLERİN PARLAKLIKLARI Küçük Gezegen Ceres Pallas Juno Vesta Parlaklık (kadir) 8.5 9.1 9.3 8.2 yakınındaki 2000 metre yükseklikte Antalya Saklıkent’te düzenlendi. 31 ilden yaklaşık 170 çadırı dolduran 400’ün üzerindeki her yaştan katılımcılara üç gün 2 gece doyasıya astronomi ve gökyüzü anlatıldı ve teleskoplarla gök cisimleri gözlemleri yaptırıldı. İki resim bu sayfada verildi, ayrıntılı bilgi ve görsellere “senlik.tug.tubitak.gov.tr” adresinden ulaşılabilir. 2– İstanbul, Maltepe, Namık Kemal ve GÜNCEL HABERLER 1– TÜBİTAK Ulusal Gökyüzü Gözlem Şenliğinin 16ıncısı 16–18 Ağustos 2013 tarihleri arasında TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi Yerleşkesi Çukurova üniversitelerinden 13 araştırıcı 3 yıl süreli “Türkiye Meteor Takip Sistemleri ve Ağı’nın Kurulumu: Ulusal Çarpma Kraterleri ve Meteoritleri Veri Tabanının Oluşturulması” başlıklı çok disiplinli ve kurumlararası TÜBİTAK1001 projesi başlattı. Tüm ülkemiz genelinde kesintisiz göktaşı sayımlarını kayıtlandırabilecek ve düşme yerlerini belirleyebilecek şekilde yeteri sayıda tüm gökyüzü kamerası istasyonlarının kurulması amaçlanıyor. Bir resim verildi ve bu konudaki güncel gelişmeleri bu sayfadan duyurmayı sürdüreceğiz.. CBT 13809 / 30 Ağustos 2013