Katalog

TIP TARİHİ İklim günlüğü Küresel sıcaklıklardaki iniş çıkışlar çoğu zaman iklim değişikliğini ne denli ciddiye almamız gerektiği yönünde tartışmalara neden olmakta. Ancak tüm iklim modelleriyle ilgili kapsamlı bir çözümlemenin yapıldığı yeni bir araştırmaya göre, 35 yıl içinde sıcaklıklardaki en düşük aylık değerler bile son 150 yılda yaşanan değerlerden daha sıcak olacak. Nature dergisinin 10 Ekim sayısında yayımlanan araştırmada, tarih boyunca yaşanan en üst sınırların aşılacağı bu durumdan öncelikle tropikal bölgenin etkileneceği ve tüm şiddetiyle süren sıcak dalgalarından ötürü biyoçeşitliliğin zarar görmesi nedeniyle de uyum sağlayıcı kaynaklara en az sahip olan yoğun nüfuslu ülkelerin güç durumda kalabilecekleri belirtiliyor. Yüzbaşı Selahattin’in Romanı ve İki Patolog İklim Değişikliğiyle İlgili Yeni İvedi Süre C Prof.Dr. Semih Baskan, Ankara Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı Başkanı umhuriyet Gazetesi’nin unutulmaz başyazarı ve 21 Haziran 2010 tarihinde kaybettiğimiz İlhan Selçuk’un yazdığı “Yüzbaşı Selahattin’in Romanı onlarca baskı yapmış, binlerce okuyucu bu eseri soluksuz okumuşlardı (1). Gerçek bir hayat hikâyesinin anlatıldığı bu eserde Yüzbaşı Selahattin’in karısı Nimet Hanım İstanbul’da hastalanır. O sırada Yüzbaşı Selahattin tayin olduğu Ankara’da yeni taşındığı evi düzenlemeyle meşguldür. Bu nedenle eşinin yanına gidemez. Profesör Ali Esat bey eşinin rahminden bir parça alır ve patolojiye yollar. Bu parçayı inceleyen ve tanı koyan Prof.Dr.Siegfried Oberndorfer’dir (2). Prof. Dr. Siegfried Oberndorfer Almanya’nın yetiştirdiği çok değerli bir bilim adamıdır. Naziler tarafından işine son verilir. İşsiz kalır. Bu değerli bilim adamı Mustafa Kemal’in gerçekleştirdiği Üniversite Reformu doğrultusunda aldığı davet üzerine pek çok meslektaşı gibi 1933 yılında İstanbul’a gelir.Yeni oluşturulan İstanbul Üniversitesi’nde Genel ve Deneysel Patoloji Enstitüsü Direktörlüğüne getirilir.1937 yılında Yunanistan’da yapılan 2.İnternasyonel Patoloji Kongresi’nde Kral George II tarafından madalya ile taltif edilir. 1938 yılında ise Kanser Araştırma Kurumu yöneticiliğine getirilir. İlk TürkçeAlmanca Patoloji kitabını yazar.1Mart 1944 tarihinde 67 yaşında İstanbul’da vefat eder. Kendi isteği üzerine İstanbul’da gömülür (3). Romanda Yüzbaşı Selahattin, maaşı yeterli olmadığı için karısı Nimet’i Ankara’ya çağırır. Nimet’i Ankara Numune Hastanesine yatırır. Burada Doktor Kâmile hanımla tanışırlar (4). Dr.Kamile Mutlu 1924 yılında İstanbul Tıp Fakültesi’ne ilk giren kız öğrencilerdendir. 1930 yılında diplomasını aldıktan sonra İstanbul Tıp Fakültesi Patoloji Kürsüsü Direktörü Prof. Dr. Hamdi Suat Aknar’ın yanında göreve başlar. Daha sonra hocasının önerisi üzerine pek çok Türk öğrencigibi bilgi ve görgüsünü arttırmak için Almanya’ya gider. Genç Cumhuriyet’in Avrupa’ya yolladığı bu gençleri Kansu Şarman “Türk Promethe’ler “olarak tanımlar(5). Dr. Kamile Mutlu ,19331935 yılları arasında Berlin Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde Patoloji Kürsüsü’nde Prof. Dr. Robert Roessle İle çalışmak fırsatını bulur. Burada kendi adı ile anılan bir metodu geliştirir (6).Daha sonra yurda dönen Dr. Kamile Mutlu bir süre İstanbul’da çalıştıktan sonra aldığı bir teklifle Ankara’ya gider ve Ankara Numune Hastanesi’nde göreve başlar. Yüzbaşı Selahattin’in eşi Nimet hanımın gerek hasta Prof. Dr. Kamile Şevki Mutlu Ankara Üniv. Tıp Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji Kürsüsü Direktörü (19451976) Ord.Prof.Dr.Siegfried Oberndorfer İstanbul Üniv. Genel ve Deneysel Patoloji Enstitüsü Direktörü (19331944) 1.İlhan Selçuk “Yüzbaşı Selahattin’in Romanı” Cumhuriyet Kitapları.11.Baskı.Aralık 2004. 2. İlhan Selçuk.a.g.e. Sayfa:278279 3. Semih Baskan “Ülkemizde çalışan Dr.Oberndorfer’e dünyadan övgü”.Cumhuriyet Bilim Teknik 1078/20 16 Kasım 2007. 4. İlhan Selçuk a.g.e. Sayfa:284 5.Kansu Şarman “Türk Promethe’ler Cumhuriyetin Öğrencileri Avrupa’da(19251945).Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları Birinci Basım.Şubat 2005.Sayfa:230233. 6. Prof. Dr.Meral Tekelioğlu “Prof.Dr.Kamile Şevki 19061987).Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası eki .Ankara1987.Sayfa:15. 7. İlhan Selçuk.a.g.e.Sayfa 287307. 8. Semih Baskan “Kuruluşunun 60.Yılında Ankara Tıp Fakültesi”. Ankara Tıp Fakültesi Mecmuası Cilt:59Ek1/2006.Sayfa:14. 9. Prof. Dr. Kamile Şevki Mutlu “Atatürk’ün AnıtKabre Naklinden Bir Hatıra.”Ankara Tıp Fakültesi 14 Mart Dergisi Ayrı Basım.14 Mart 1964. lığı sırasında gerekse tedavi döneminde Dr. Kamile Mutlu’nun sıcak yaklaşımlarını romanda görmekteyiz. Dr. Kamile Mutlu kendi geçirdiği ameliyattan örnek vererek Nimet Hanım’ı cesaretlendirir (7). Dr. Mutlu, 1945 yılında açılan Ankara Tıp Fakültesinin Histoloji ve Embriyoloji Kürsüsü’ne direktör olarak atanır. Fakülte’nin açılış töreninde ilk dersi verir.19 Ekim 1945 tarihinde yapılan Törene katılan Cumhurbaşkanı İsmet İnönü “Ankara Tıp Fakültesi’nin ilk dersini dinlemekle bahtiyar oldum.Bu günü hayatımın kıymetli bir hatırası sayacağım” diyerek anı defterini imzalıyordu(8). Daha sonra Dr. Kamile Mutlu Türkiye’nin ilk kadın profesörü olma unvanını da alacaktır.1953 yılında Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün Etnografya Müzesi’ndeki Aziz naşının açılması ve yeniden tabuta konulması ve Anıtkabir’e nakledilmesi gibi tarihi bir olayda ekibin başı olarak görev alır. Bunu hayatının çok önemli bir hatırası olarak yazar (9). Sevgili İlhan Selçuk’un kaleme aldığı bu roman karısının ameliyat parasını bulabilmek için dürbününü satmaya kalkan Yüzbaşı Selahattin ve onun gibi sayısız vatan evlatlarının eşsiz bir anlatımıdır. Aramızdan ayrılışının 75.yılında Mustafa Kemal Atatürk’ü hasretle ve özlemle anarken kurduğu Cumhuriyetimizin 90.yıldönümünü gururla kutluyoruz. Onun ülkemize davet ettiği Prof. Dr. Siegfried Oberndorfer ve yurt dışına yolladığı ve daha sonra ilk kadın profesörü olarak görev yapan Prof. Dr. Kamile Şevki Mutlu’yu da yaptıkları değerli hizmetlerinden dolayı minnet ve şükran duygularımızla anıyoruz. Uzun ömürlü bir ormanı araştıran bilim insanları Kuzey Amerika’nın kuzey kesiminde yaygın olan kara ladin ağaçlarının çevresel gerilimlere yaklaşık beş yıl boyunca direndikten sonra öldüklerini ortaya koydular. Araştırmacılara göre, yenileyici bir unsur olmadığında bu cansız ağaçların yerini yenilerinin alması söz konusu değil. Araştırmadan elde edilen bulguların iklim değişikliğinin orman sağlığı üzerinde nasıl bir etki yarattığının ve ormanların da iklim değişikliğinin şiddetini nasıl etkilediğinin daha iyi kavranmasına katkıda bulunacağına inanılıyor. Araştırma ağaçların halihazırda yapılan hesaplamalardan varılan değerin üzerinde karbon içeriyor olabileceklerine de işaret ediyor. Ladin Ağacının Ölümü Arıların Düşmanı Egzoz Southampton Üniversitesi uzmanlarından Dr.Tracey Newman ile Prof. Guy Poppy önderliğinde yapılan yeni bir araştırma dizel motorlardan yayılan ve havayı kirleten egzoz dumanının bal arılarının çiçek kokularını algılama yeteneğini etkileyebileceğini ortaya koydu. Bal arıları besin kaynakları olan çiçeklerin kimliklerini belirlemek ve yerlerini bulmak için kokularından yararlanırlar. Araştırmacılar dizel motorlu taşıtlardan yayılan egzoz dumanının bitki örtüsünün koku profilini değiştirdiğine, kokularda meydana gelen bu değişikliğin arıların beslenmelerini olumsuz yönde etkilediğine, sonuçta tozlaşma sürecinin ve buna bağlı olarak küresel besin güvencesinin de bu olumsuzluklardan etkilenebileceğine dikkat çekiyorlar. Kulağa inanılmazmış gibi geliyor: kullanılmış deterjanı geri kazandırıp bir sonraki çamaşırda yeniden kullanılmasına olanak tanıyan bir çamaşır makinesi. Gelgelelim, havaküredeki kirleticilerin ayrıştırılıp bozunmasında tam da böyle bir süreç etkili oluyor. Almanya’daki Jülich araştırma merkezinden uzmanlar bu süreci ilk kez en önemli doğal hidrocarbon olan izopren ile gözler önüne serdiler. Havakürenin temizleyicisi olarak bilinen hidroksil (OH) radikalleri havadaki izoprenin ayrışmasını sağlıyor. Bu da yeni OH radikallerinin oluşmasına ve buna bağlı olarak da havanın başka kirleticilerden ve küçük miktardaki gaz karışımlarından temizlenmesine yol açıyor. Daha önce yalnızca düşünce boyutunda olan ve ancak şimdi somut olarak kanıtlanan bu süreçle ilgili son bulgular Nature Geoscience dergisinde yayımlandı. Havaküredeki Temizleyiciler Yenilenebiliyor ayrıca kıvanç verici bir olaydır. Bu arada kişisel bir saptamamı da paylaşmadan geçemeyeceğim. Burada gördüğüm çelişki C. Y. Yıldırım’a ülkemizde verilmiş ödüllerin azlığıdır. Bu tamamen ülkemizde ödül kıstaslarının objektif olmamasının ve matematiğin bazı dallarının tamamen göz ardı edilmesinin bir sonucudur. Genç sayılabilecek ve çalışmaları on tane bile atıf almamış matematikçilere adrese teslim biçimde verilen birçok ödül, paye ve unvan, bu işin çok da doğru bir şekilde yapılamadığını gösteriyor. Bir çoğuna göre geçen yüzyılın en önemli iki matematikçisi A. Weil ve A. Grothendieck’dir. İlginçtir ki bu iki büyük matematikçinin de asal sayılarla ilgili hiçbir başarısı yoktur. Hatta A. Weil daha da ileri giderek analitik sayılar teorisi diye bir dalın gerekli olmadığını savunmuştur. Günümüzde A. Weil’ın iddiasının tamamen çürüdüğünü görmekteyiz. Bu bağlamda Goldston, Pintz, Yıldırım’ın yaptıklarına analitik sayılar teorisinin ve özellikle modern elek teorisinin bir zaferi olarak bakmak isabetli olacaktır. Rita Urgan CBT 1390 9 / 8 Kasım 2013 Kuzey yarıkürenin büyük bir bölümü tundralarla kaplıdır. Kuzey ülkelerinde kısa süreli Arktik yaz mevsiminde buzları çözülen donmuş toprakların bir tek üst katmanı üzerinde cüce çalılıklar, sazlıklar, yosunlar v.b bitkiler yetişebilir. Yapılan son araştırmalar söz konusu tundra alanlarının gelecekte bir karbondioksit kaynağına dönüşebileceğini ortaya koyuyor. Araştırmayı yürüten Aarhus Üniversitesi’nden Magnus Lund, “Tundranın altındaki toprak çok büyük miktarlarda halihazırda yeryüzü atmosferinin tümündeki miktarın iki katını aşkın karbon içeriyor. Bu nedenle söz konusu karbonun olduğu yerde mi kalacağını, yoksa iklim ısındıkça karbondioksit ya da metan gazı olarak havaküreye mi salınacağını bilmek gerekir,” diyor. Tundra: Gezegenimizin Sera Gazı Bütçesinin Sürpriz Atı