Katalog

Sürdürülebilir “Yeşil” Binalar ( I ) Yrd. Doç. Dr. Nihal Sarıer, Arş. Gör. Serap Özay, Arş. Gör. Yılmaz Özkılıç, (İstanbul Kültür Üniversitesi) CBT 1123/ 17 26 Eylül 2008 ısı yalıtımı, otomatik havalandırma, aydınlatPetrol: 16.5 ma veriminin yükseltilmesi, elektrik kullanım Doğalgaz: 8.5 Rüzgar: 4.5 veriminin yükseltilmesi, yağmur suyundan yararlanılması, bitkilendirme tasarımda öne çıkan unsurlar olarak söylenebilir. Kullanılan enerji çeşitleri ve miktarları Güneş: 30 bakımından geleneksel binalarla yeşil binalar arasında önemli farklılıklar bulunmaktadır. Geleneksel binaların ısıtma, soğutma, aydınŞekil 4. “Yeşil” Bir Binada Enerji Tüketim Oranları (%) latma ve elektrikli aletlerin çalıştırılması için harcanan enerjinin yüzde seksen beşi fosil yaKereste: 5 Çelik: 2 kıt kaynakları olan petrol, kömür ve doğalÇakıl: 10 Geridönüşümlü gazdan sağlanırken, yenilenebilir hidroelekMalzeme: 5 trik, güneş ve rüzgâr enerjisinin tüketimdeki Plastik: 5 payı yüzde dörtlerde seyretmektedir (Şekil 3). Asfalt: 3 Öte yandan sürdürülebilir Yeşil binalarda bu oranlar tam tersine döner. Kendi kendisiBeton: 60 Ağaç: 6 ne yetebilen bina yaklaşımını hayata geçirKauçuk: 4 mek üzere güneş ve rüzgâr enerjisinden yüzde yetmiş beş oranında yararlanılır, fosil yakıt Şekil 5. Geleneksel Bir Evin Malzeme Kompozüsyonu tüketimi yüzde yirmi beşe düşürülür (Şekil 4). Geleneksel binalarla yeşil binaların kullanılan malzemeler açısın16 Tatlısu Çekilmesi Biyoyakıt: 3.2 25 dan karşılaştırılması da önemlidir. Kereste Tüketimi Güneş: 0.07 Hidroelektrik: 30 Hammadde Tüketimi Dünya çapında bina ve yapı faaliRüzgâr: 0.04 3.8 35 Sera Gazı Olan CO 2 Salımı yetlerinde, her sene 3 milyon ton işNükleer: 7.9 40 Küresel Enerji Kullanımı Petrol: 38.8 lenmemiş malzeme tüketimi yapılır. 40 Kentsel Katı Atık Depolamak için Arazi israfı Bu küresel kullanımın yüzde kırkına 50 Ozon Azalması karşılık gelir. Geleneksel bir evin 45 20 50 15 25 35 10 30 0 5 40 Kömür:22.9 yapımında yalnızca yüzde beş oraOransal olarak etkisi (%) nında geri dönüşümlü malzeme kulŞekil 1. Geleneksel Binaların Çevreye ve Ekonomiye Etkileri Doğalgaz: 23.2 lanılır (Şekil 5) . Şekil 3. Geleneksel Bir Binada Enerji Tüketim Oranları (%) BİR BİNAYI “YEŞİL” YAPAN NEDİR? Oysa yeşil binalarda kullanılan malzemeYeşil binalar, insanların sağlıklı yaşama olanağını lerin hemen tamamı geri dönüştürülmüş kayarttırıp, daha iyi bir çevre sağlarken, kaynaklarımızı naklardan temin edilir. Kullanılan betonun daha verimli şekilde kullanabilmemiz için de iyi bir John Wiley & Sons, Inc., New York, 1999. yüzde sekseni, çeliğin yüzde altmış beşi, alüminyumun fırsattır. Yeşil binalar hem yeni yapılar olarak hem de 4.Sustainable Building Technical Manual, yüzde yetmiş dokuzu, tuğlanın yüzde sekseni, yalıtım eski binaların bir kısmının ya da tamamının tadilatı ile malzemelerinin yüzde yetmiş sekizi ve camın yüzde yir http://www.sustainable.doe.gov/freshstart/articles/ptioluşturulabilmektedir. Şekil 2’de bir yeşil bina tasarımı mi biri geri dönüşüm süreçleri ile üretilmiş ürünlerden pub.htm görülmektedir. Güneş pillerinden yararlanılması, aktif temin edilir. Yeşil bina malzeme ve ürünlerini kullan5.Environmental Building News: www.buildinggreen.com/ mak yenilenemez kaynakların korunmasını dünya ölçeğinde arttırmaktadır. Güneş Pilleri Çatı Bitkilendirmesi Gelecek yazıda Yeşil bina uygulamalarında dikkate alınan temel kıstas 90 lara değinilecektir. Otomatik Geliştirilmiş 80 Havalandırma Yalıtım Kaynaklar 70 1.The Leadership in Energy and 60 Doğal Işıkla Environmental Design (LEED) Green Aydınlatma 50 Building Rating System, Hareket 40 http://www.usgbc.org/leed Yüksek Verimli Sensörlü Elektrik Teçhizatı Aydınlatma 30 2.L.M. Froeschle, "Environmental Güneş Işığı Kısıtlaması Assessment and Specification of 20 Green Building Materials," The 10 Construction Specifier, October 0 Çelik Selüloz Tuğla Beton Aliminyum Cam 1999, p. 53. Yalıtkan Yağmur Suyundan Yüksek Verimli 3.R. Spiegel and D. Meadows, Faydalanma Sistemi Isıtma Donanımı Green Building Materials: A Guide to Şekil 6. “Yeşil” Bir Binada Kullanılan Geridönüşümlü Malzemelerin Şekil 2. “Yeşil” Bina Tasarımı Yüzdeleri Product Selection and Specification, eşil” bina, doğal kaynakları verimli kullanabilecek şekilde tasarlanan, inşa edilen, yenilenen ve işletilen yapılara verilen yeni bir isimdir. Yeşil binalar: I) içinde yaşayanların sağlığını korumak, II) çalışanların verimini arttırmak, III) suyu, enerjiyi ve diğer kaynakları daha verimli kullanmak, IV) oluşabilecek çevresel olumsuz etkileri en aza indirmek amacıyla inşa edilmektedir. Geleneksel inşaat sektöründe binalar, inşaat ve kullanım süreçlerinde dünyadaki tatlı su kaynaklarının yaklaşık yüzde on altısını, ağaç kaynaklarının yüzde yirmi beşini, malzeme kaynaklarının yüzde otuzunu ve enerji kaynaklarının yüzde kırkını tüketmektedir. Öte yandan küresel ısınmaya neden olan karbondioksitin yüzde otuz beşi inşaat kaynaklıdır. Toprak israfının yüzde kırkı inşaat süreci ve devamında açığa çıkan atıkların depolanması sonucu meydana gelir. Stratosferdeki ozon tabakasında azalmaya neden olan kimyasalların yüzde ellisi geleneksel bina sektörü tarafından üretilir (Şekil 1). “Y