Katalog

ARGE Finansmanı özel sektörün ve Kamu’nun payı % ARGE HARCAMALARINDA KAMUNUN PAYI Milyon dolar (cari) Milyon dolar (cari) Kaynak: DG Researc, Veriler Eurostat, OECD kaynaklanıyor. ARGE HARCAMALARINA ÖZEL SEKTÖRÜN KATKISI Yenilikçiliğin itici gücü ARGE’dir. Bu gerçek göz önünde bulundurulduğunda AB’nin düşük ARGE yoğunluğu karşısında politikacılar, artık bazı önlemlerin alınması zamanını geldiğini düşünüyor. Şekil3’te görüldüğü üzere AB ve rakipleri arasındaki ARGE yoğunluğu uçurumunun en önemli nedeni, özel sektör faaliyetlerinin yetersizliği. Özel sektörün finanse ettiği ARGE açığı, AB ve ABD arasındaki uçurumun %85’inin kaynağını oluşturuyor. Kaldı ki bu açık AB ve iki Asya ülkesi arasındaki uçurumda daha da belir1995 ve 2005 yılları arasında dünyanın belli başlı bölgelerinde top gin bir rol oynuyor. lam ARGE harcamaları (PPP=Kamu+Özel Sektör Ortaklığı) Avrupa Devlet ve Hükümet Başkanları, 2002’deki Barselona Zirvesi’nde yalnızca ARGE harcamalarının Oysa gelişmekte olan ekonomiler küresel ARGE değil, aynı zamanda ARGE’nin finansmanında özel faaliyetlerinden giderek daha büyük pay koparmaya sektör payının da artırılması gerektiği yönünde karar başladı. Bu da bilim ve teknoloji alanındaki gelişmele aldılar. Ana hedef 2010 yılına kadar özel sektörün ARrin bir göstergesi olarak değerlendiriliyor. ARGE faali GE harcamaları içindeki payının, toplam harcamanın yetlerindeki bu artış en fazla Çin’de belirgin; daha son üçte ikisine yükseltilmesiydi. . Şekil4’te görüldüğü üzere AB’de özel sektörün payı ra Güney Kore, Singapur ve Tayvan gibi diğer Asya ülson on yıl içinde belirgin bir gelişme göstermedi. AB’de keleri geliyor. Bu ülkeler Japonya’nın azalmakta olan özel sektörün ARGE’ye katkısı GSMH’ın %1’ini geçpayını telafi etmekle kalmıyor, aynı zamanda ARGE medi ve on yılda ciddi bir artış gözlenmedi. 2004 yıfaaliyetleri açısından ikinci en güçlü bölge olarak lında ABD’de özel sektör toplam ARGE harcamalarıAvrupa’nın yerini almaya hazırlanıyor. nın %65’ini finanse ederken, bu oran Çin’de %67, Dahası gelişmekte olan ekonomilerin küresel Japonya ve Güney Kore’de %75 idi. Aynı dönemde ARGE’deki büyüyen payı, dünya GSMH’sındaki artan ağırlıklarından değil, bunların ARGE harcamalarının, AB’de %55’in üzerine çıkılmadı. ABD’de son on yılda genel ekonomilerindeki artıştan daha hızlı olmasından trend genel olarak pozitifti. Çin’de son on yıl içinde özel sektörün ARGE harcamalarına katkısı hep AB’nin üzerinde seyretti; d a h a s ı Avrupa’da 2000’den bu yana özel sekt ö r ü n ARGE’ye katkıları giderek düştü. Sonuç olarak Avrupa ile ABD ve Japonya arasındaki uçurum son on yılda belirgin ARGE finansman kaynaklarında orantısal dağılımı2005 biçimde açıldı. Kamu sektörünün ARGE harcamalarındaki payı genel olarak sabit bir trend izledi (ABD’de az da olsa dalgalanmalar izlendi). Bu pay genel olarak GSMH’nın %0.6 ile %0.8’sı arasında seyretti. Bu da ARGE faaliyetlerini daha çok özel sektörün finanse ettiğini ve son on yıl içinde AB ve ABD arasındaki ARGE yoğunluğu uçurumunun genişlemesinde gerçek sorumlunun özel sektör olduğunu gösteriyor. Özetle AB’ye bağlı 27 ülke ile rakip ülkeler arasındaki ARGE faaliyetleri uçurumu, özel sektörün ARGE harcamalarındaki yetersizliği ve durağanlığı ile açıklanabilir. ÖZEL SEKTÖR FİNANSMANINDA DALGALANMALAR Tahmin edileceği üzere özel sektörün genel gidişatı ile ARGE faaliyetlerine katkıları arasında pozitif bir korelasyon vardır. 2000’e kadar Avrupa’da özel sektörün finanse ettiği Avrupa devlet ve hüARGE faaliyetleri GSMH’daki kümet başkanları büyümenin bile üzerinde bir hız kazanmıştı. Bu trend 2002’deki Barselona 2001’e kadar devam etti. Zirvesi’nde yalnızca 2001’den sonra ekonomik yaARGE harcamalarıvaşlama özel sektörün ARGE finansmanına ayırdığı payda nın değil, aynı zakendini belirgin şekilde göstermanda ARGE’nin di. 2002 ve 2003 yılları arasınfinansmanında özel da özel sektörün ARGE’ye katsektör payının da kıları GSMH büyüme hızının hep altındaydı. artırılması gerektiği Benzer bir trend ABD’de yönünde karar de izlendi. Ancak buradaki aldılar. trend Avrupa’dakinden farklıydı, çünkü ABD’de özel sektörün ARGE finansmanın izlediği yol oldukça dalgalıydı. Örneğin 2000 yılına kadar özel sektörün ARGE payındaki artış GSMH’nın büyüme hızının 2 veya 3 mislinden fazlayken, 20012002’de Avrupa’dakinden daha sert bir düşüş gösterdi; fakat 2003 yılından sonra Avrupa’ya göre daha hızlı bir şekilde kendini topladı. İkinci önemli fark, ABD ile Avrupa arasında bir yıllık gecikmenin olmasıydı. 20012002 yılları arasında ABD’de özel sektörün yatırım hızında büyük bir düşüş yaşanırken, bu düşüş Avrupa’da 20022003 yılları arasında ortaya çıktı. Tam tersi, ABD’de özel sektör 2003 yılında toparlanmaya başlarken, Avrupa bunu 2004 yılında yaşadı. 2005 yılından sonra Atlantik’in iki yakasında da özel sektör yatırımlarında bir düzelme görülmekle birlikte, genel olarak Avrupa’da özel sektör yatırımlarındaki artış ABD’dekilerin hep altında seyretti. Not 1: Yurtdışından gelen katkılar ve diğer ulusal kaynaklar tabloda yok. Not: 2 ABD ve Japonya 2004 rakamları Türkçesi: Reyhan Oksay CBT 1105/ 7 23 Mayıs 2008