Katalog

GÜNDEM 5.3 Milyon Araştırmacı, 2.65 Milyon Makale "Manevi Mirasım Akıl ve Bilimdir!" "Ben, manevi miras olarak hiçbir ayet, hiçbir dogma, hiçbir donmuş ve kalıplaşmış kural bırakmıyorum. Benim manevi mirasım bilim ve akıldır... Zaman süratle ilerliyor, milletlerin, toplumların, kişilerin mutluluk ve mutsuzluk anlayışları bile değişiyor. Böyle bir dünyada, asla değişmeyecek hükümler getirdiğini iddia etmek, aklın ve ilmin gelişimini inkâr etmek olur... Benim Türk milleti için yapmak istediklerim ve başarmaya çalıştıklarım ortadadır. Benden sonra beni benimsemek isteyenler, bu temel eksen üzerinde akıl ve ilmin rehberliğini kabul ederlerse, manevi mirasçılarım olurlar." Mustafa Kemal Milli Eğitim Bakanı Dr. Reşit Galip’in sorusuna Mustafa Kemal’in yanıtı. Kaynak: İsmet Giritli, Kemalist Devrim ve İdeoloji, İÜ. Yayınları Cumhuriyet BİLİM VE TEKNOLOJİ Sayı: 1096 21 Mart 2008 İMTİYAZ SAHİBİ Cumhuriyet Vakfı adına İlhan Selçuk GENEL YAYIN YÖNETMENİ İbrahim Yıldız YAYIN YÖNETMENİ Orhan Bursalı SORUMLU MÜDÜR Güray Öz GÖRSEL YÖNETMEN Tüles Hasdemir YAYIMLAYAN Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. İDARE MERKEZİ VE YAZIŞMA ADRESİ Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sokak No:2 34382 Şişli İstanbul Tel: 0212.343 72 74 Faks: 0212. 343 72 64 CUMHURİYET REKLAM Tel: (0212) 251 98 74/ 343 72 74 Yerel Süreli Yayın BASKI İhlas Gazetecilik A.Ş. 29 Ekim Caddesi No: 23 Yenibosna İstanbul www.cumhuriyet.com.tr [email protected] CBT 1096/3 21 Mart 2008 TÜİK verilerine göre, Türkiye'de tam zamana eşdeğer araştırmacı sayısı 42.663. ARGE amaçlı teknik personeli de buna katarsanız: 54.444. Eğer nüfus içindeki oranına bakarsanız, 10 bin kişiye düşen araştırmacı sayısı 20! Gelişmiş dünyaya kıyasla komik komik rakamlar! Dünyada toplam kaç araştırmacı var? Adnan Menderes Üniversitesi'nde (*) 14 Mart Tıp Bayramı nedeniyle düzenlenen “Dünya'da ve Türkiye'de Üniversiteler ve Bilim” konulu panel için yaptığım hazırlıkta, bu sorunun yanıtını aradım. Belki bir yerlerde var, ama çeşitli kaynaklardan derlediğim bilgilerin toplamı olarak 55.3 milyon araştırmacı rakamı buldum. Teknik ARGE personeli dışında, rakamlar şöyle: ABD (1999) 1.300.000 Çin (2004) 926.000 Japonya 675.000 Rusya Federasyonu 487.000 Kore (2004) 210.000 AB27 ülkeleri (2004) 1.248.000 Toplam: 4.846.000 Diğer Güneydoğu Asya ve dünyanın diğer ülkelerindeki sayıları da eklersek, bilim ve araştırma yapan, bilgi üreten insan sayısı olarak 55.3 milyon gibi bir rakama ulaşırız. 1990'lı yılların başında ise bu rakam yaklaşık 1 milyondu (Genç Bilimadamına Öğütler; P. B. Medawar). Demek ki, dünyada bilim insanı sayısı yaklaşık 20 yıl içinde 5 kat artmış. ARGE personelini de dahil edersek, toplam sayı 8 milyonu aşar. Ekonomik değer, katmadeğer, yeni ürün ve süreçler yaratmanın yolunun büyük ölçüde ARGE, bilimsel araştırmalardan geçtiğinin daha iyi anlaşılması sonucu araştırmacıbilim adamı sayısı da artıyor! Hızla büyüyen bir nüfus! Ve dünyada esas zenginliklerin yaratıcısı olarak bu “bilgi toplumu sınıfı” ön plana çıkıyor! *** İkinci bir veriyi araştıralım: Acaba yılda kaç araştırma makalesi yayımlanıyor? Ve kaç bilimsel dergi var? Kaba bir hesap: Araştırmacı sayısı başına yarım makale; 5,3/2 = 2.650.000 makale! Biraz daha veriler üzerinden gidersek: Ulrich veri tabanında 203 bin bilim dergisi var. Bunların 23 bini hakemli. Dünyanın en prestijli bilimsel dergilerini bünyesinde topladığını ileri süren Thomson Web of Science'ın veri tabanında ise 8700 dergi bulunuyor. Aynı şirketin ESI Essential Science Indicators adlı veri tabanı dünyada önemli gördüğü 11 bin derginin yayınlarını da tarıyor. İki ayda bir yenilenen bu veri tabanı 22 özel alanda 11 milyon makaleye sahip. Web of Science'da yayımlanan SCI makalelerinin 2005 yılı toplam sayısı yaklaşık 1.300.000 (1996 rakamı: 780 bin)... Dünyada 2,6 milyon makale yayımlanmıyor derseniz, o halde 2 milyona yakın bir sayıda belki anlaşabiliriz! *** Herkes kendi alanında yayımlanan dergilerin yüzde kaçını izliyordur? Bu soruyu Aziz Sancar ve Celal Şengör'e yönelttim. Sancar 10 kadar dergi izliyor (200 e yakın dergiden..) Celal Şengör ise 6 tane! (Yine en az 200500 arasında dolaşan dergi sayısı..) Şüphesiz, izledikleri, en iyi araştırmaların yayımlandığı dergiler! Soru: Acaba geride kalan dergileri izlemek gerekmiyor mu? İzlenmese, acaba kaybedilen nedir? Bir piramidin belirli bir kesiminden aşağıda olan dergileri yayımlanmasa, bilimin büyük kayıplarından bahsedebilir miyiz? Piramidin üst kesimindeki diyelim ki 500 bilim dergisi ile geri kalan yüz binlerce bilim dergisini, terazinin iki kefesine koyarsak, hangisi ağır basar? İkinci kefedeki bilgiler, bilimin, teknolojinin gelişmesine ve insanın dünya üzerinde konumunun güçlenmesinde ne kadar yararlı olabiliyor? Bu kadar çok bilimsel makale, gerekli olduğu için mi, yoksa araştırmacı sayısı dünyada 5 milyonu aştığı için mi üretiliyor? Acaba, araştırmacı sayısı dünyada 10 milyona çıksa, üretilen makale de 35 kat daha artsa, bunların yararlılığı, verimliliği artar mı? Dünyada devasa bir bilim fabrikası ve bu fabrikada çalışan “işçiler” durmadan, katlayarak üretiyor! Şüphesiz bilgi bilgidir! Her üretilen bilgi değerlidir. Alınteri içerir. Dünya bilim havuzuna katkı yapar. Umulmadık bir zamanda, şimdilik önemsiz gibi görünen bilgi bile yarın büyük bir üretimin ateşleyicisi olabilir! Ama, söylemek istediğim şu: Ortaya attığımız varsayımsal ilk 500 dergiye girebilecek nitelikte ve içerikte bilimsel araştırmalar önemli ve bunlara yönelmek gerekir... Gelecek cuma yeniden buluşmak dileğiyle... (*) Adnan Menderes Üniversitesi, yerleşkesine bile yeni taşınıyor! Siyasetçiler, kilometrelerce uzaktan iyi görünsün diye, yerleşkeye dağın düzlüğünde yer vermiş! Genişleme şansı da yok. Bilim insanlarımız üniversitelerini iyi yerlere getirmek için çalışıyor! Dostluklarına teşekkür ve başarılar..