Katalog

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. Elektrik enerjisinin pille kullanılmasını sağlayan İtalyan fizikçisi (resimdeki) – “Niels …” (Atomların yapısı ile kuram ortaya atan Danimarkalı fizikçi). 2. “Dominique …” (eğri cerrah iğnesini icat eden, 1790’daa ilk ambulansı tasarlayan Fransız cerrah) – Eski Yunan mitolojisinde, Oidipus’un annesi ve karısı – Dik dağ yolu. 3. Fransa’da, Loire ve Gironda nehirleri arasındaki killi toprağa verilen ad – Radyo dalgalarının yankısını alarak cisimlerin yerini ve uzaklığını bulabilen , genellikle uçak ve gemilerde kullanılan cihaz – Briçte sanzatu – Eşkenar dörtgen – Cezayir’de bir ırmak. 4. Çoban türküsü – Bir elektrolitteki artıuç – Sümer su tanrısı – Mezopotamya’da kurulmuş bir site – Kiloamperin simgesi. 5. Bir nota – Amazon, Nijer ırmakları gibi Ekvator bölgesindeki büyük suların geçtiği havzalarda bulunan geniş ve balta girmemiş ormanlara verilen ad – Ses yitimi – Özsu. 6. Bilimsel bir gerçeği göstermek, bir yasayı doğrulamak, bir varsayımı kanıtlamak amacıyla yapılan işlem – Kumluk yer, geniş kumsal – Sıtma aşılayan sivrisinek türü. 7. Bir tür tekel, tröst, kartel – İnce yapılı – Etilen gibi yapısına başka bir öğe ya da kök sokulabilen karbonlu hidrojenlerin genel adı – Nikelin simgesi. 8. Renyumun simgesi – “Kendi kendine” anlamı veren önek – Spielberg’in bir bilimkurgu filmi – Yerinde duramayan, çok hareketli akıl hastası – Zihin. 9. Atardamarların duvarlarında oluşan anormal yangısal akyuvar birikmesi – Hamız – Tahta perde. 10. Gizli yer, köşe bucak – Boyun eğen – Yapma, yerine getire – Çin ve Kazakistan’da akan bir ırmak. 11. Trityumun, bir protondan ve iki nötrondan oluşan atom çekirdeği – Bir şeyin yere bakan yanı – Kültür. 12. Hünsa, erselik – Astatin simgesi – Ayak. 13. Kasla ilgili – Shakespeare’in, Fırtına adlı oyunundaki bir karakter. 14. Dudak – “Christopher …” (1867’da ilk daktiloyu tasarlayan Amerikalı gazeteci) – Sağır. 15. Yumurta hücresi embriyon olurken morulanın gelişerek içi boş yuvarlak biçimi girmesi durumu, morula – Yanarda kayalıkları arasında bulunan bir feldispat türü. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. 1917’de, üzerine silah yerleştirilmiş bir miğferin patentini alan Amerikalı mucit – Bir askeri rütbenin kısa yazılışı. 2. “Arthur …” (1923’te tehlike yaratmadan suyla temas edebilen bir ısıtıcı yaparak çığır açan mucit) – “Kenzabura …” (Japon yazar) – Kuyruklular. 3. Erkek cinsten sözcük – Bir nota – Kars yakınındaki ören eri – Eski bir Türk güreşi. 4. Stronsiyumun simgesi – Bir tür yaban kedisi – Lif. 5. Raf – Tedhişçi. 6. Kutsal kimse, aziz – “Louis …” (1783’te yüksek bir kuleden atlamak için ilk kez paraşüt kullanan Fransız mucit) – Derviş selamı. 7. Dişçi kerpeteni – Kemiklerin toparlak ucu – Put, tapılan şey. 8. Roma mitolojisinde, avcılığın bakire tanrıçası – Işınım dozu birimi – Yemek – Bir nota. 9. Bir tür deniz taşımacılığı – Macun – Altın ve gümüş eritilen kabın içine konulan çerçeve. 10. Tir – Veba hastalığı – Pamukçuk – Madun. 11. Yarış atlarının taşındığı araba – Fermiyumun simgesi – Fotoğrafçılıkta bir terim – Hile, entrika. 12. Kemikbilim – Kropotkin’in bir yapıtı. 13. Sıvı ölçüm biriminin kısa yazılışı – Çözümlemeli – Havagazı lambasının ucu. 14. Sanat eseri konusu – Mısır’ın plaka işareti – Çirozluktan sonra yağlanmaya başlayan uskumru. 15. Altının simgesi – Atatürk’ün manevi evladı olan tarih profesörü. 16. “El …” (gökbilim, matematik, doğa bilimleri, coğrafya ve tarih alanlarında eserler vermiş olan bilimadamı). 17. Kuşun yavrusuna taşıdığı yem – Batmış olan nesnenin yerini ve durumunu akustik dalgalarla belirleyen sistem. 18. O’nun eski biçimi – Bir masal dağa – Sodyumun simgesi. 19. Bambu. 20. Protein sentezine yardımcı olan asit türü – Aids testi. ilginç SORULAR DENİZ SUYUNU TUZUNDAN ARINDIRMA Soru: Deniz suyunun içindeki tuzu arındırma sistemi ile niçin daha fazla miktarda içme suyu elde etmiyoruz? Yanıt: Deniz suyunun içindeki tuzu çıkartmak çok büyük enerji ve dolayısıyla para gerektiren bir işlemdir. Bunun maliyeti bölgeden bölgeye değişiklik gösterir. Bir metreküp deniz suyunun arıtılması bir dolar ile birkaç dolar arasında değişir. Ayrıca enerji talebini azaltma çabaları, yükselen enerji maliyetlerinin hızına ayak uyduramaz. Nehir suyundan veya yer altı sularından içme suyu elde etmenin maliyeti çok daha azdır –bir metreküp suyun maliyeti 1020 sent adasındadır. Sonuç olarak deniz suyundan içme suyu elde etme işleminin, insanların ihtiyacı olan içme suyunun yalnızca yüzde yarımını oluşturmasına şaşırmamak gerekir. Deniz suyunun içindeki tuzu çıkartmanın çevresel maliyeti de vardır. Deniz suyunu arındırma tesislerinde deniz suyunu çekerken içindeki küçük deniz yaratıkları da tesise girer. Dolayısıyla denizin beslenme zinciri kırılmış olur. Ayrıca ayrıştırmanın sonucunda ortaya çıkan birikintinin denize geri verilmesi kıyı eko sistemine zarar verir. Ne var ki tatlı su kaynakları tükendikçe deniz suyunu arındırma işlemine talep giderek artıyor ve sonuçta fiyat aralığı yavaş yavaş kapanıyor. Başka tatlı su kaynakları bulmak veya baraj inşa etmek metreküpte maliyetleri 60 sente çıkartabiliyor. GEBELER VE EX IŞINLARI Soru: Gebeliğinin henüz farkında olmayan anne adayının röntgen filmi (akciğer grafisi, sinüzit tanısı için sinüs grafisi, belağrısı için pelvis (leğen kemikleri) grafisi, vücudun çeşitli yerlerinin tomografisi gibi) çektirmesi durumunda hamileliği sonlandırılmalı mıdır? Yanıt: İyonlaştırıcı radyasyon hızlı bölünen ve çoğalan hücreleri daha fazla etkileyebildiği için gelişmekte olan fetus üzerinde zararlı etkiler meydana getirme riski vardır. Bu etkiler, maruz kalınan radyasyonun dozuna ve ışınlanma süresine bağlıdır. Radyolojik çekimden dolayı hastanın ve fetusun almış olabileceği doz hakkında bir tahmin yapılabilmesi için çekim sırasında kullanılan teknik (mAs, kV, vb.), ışınlama alanı ve genişliği, ışınlama süresi gibi parametrelerin bilinmesi gerekir. Ayrıca, radyolojik çekimlerinde bu parametreler bilinse dahi fetal doz için yapılan hesaplar %50’lik hata payı içerir. Literatürde 100 mGy’in altındaki fetal dozun hamileliğin sonlandırılması için bir sebep teşkil etmeyeceği yer almaktadır. Fetusun direkt olarak Xışınlarına maruz kalmadığı radyolojik film çekimlerinde, fetusun alabileceği dozun düşük olması nedeniyle doz hakkında bir tahmin yapılmasına genellikle gerek görülmemektedir. Konu ile ilgili ayrıntılı bilgilere Uluslararası Radyasyondan Korunma Komisyonu’nun 84 no’lu raporundan (ICRP 84) ulaşılabilir. Kaynak: http://www.taek.gov.tr/bilgi/sss/rontgen.html 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 T H E O D O R E MA İ MA N SUPAP 2 E G A L E OT İ S ANAL İ T İ K 3 L SUKUT KORN UE FA SB 4 S A T R A P BOR B İ TK İ BAR 5 T E M RAVE L AYN İ LA İ KA 6 A R A L S İ LOP İ İ LG İ NÇ M 7 R O N İ N R JOAN URS ABA 8 D NEVAZ İ L ORSA ERUH 9 P İ R OMA N İ AYVA ME L EN 10 A N O T M Z E F İ R AL TO 11 L A M İ S E İ NME L İ F 12 İ M POLAR ANT İ O 13 S İ M N İ Z İ P I R SN 14 A K İ L A N E OVA NA 15 T L AR RU Z COOKE d ü ş ü n SORULAR ONSEKİZ # # N I N E # # x 2 = E I G H T E E N eşitliğinde harflerin her biri belli bir rakamı simgeliyor. # işaretlerin her biri herhangi bir rakam olabiliyor. NINE ve EIGHTEEN sözcüklerinin simgeledikleri sayılar kaçtır? Not: Yanıtlarınızı, bilmeceyi düzenleyenlerin eposta adreslerine değil, (reyhan@cumhuriyet.com.tr) eposta adresine veya derginin 3.sayfasındaki "İDARE MERKEZİ VE YAZIŞMA ADRESİ" başlığı altındaki adrese postayla gönderebilir veya telefon ya da faks ile bildirebilirsiniz. 1122.sayıdaki “Numeroloji” isimli bilmecenin yanıtı: Biletin numarası = 551880 Bilmeceyi doğru çözen okuyucularımız: Süleyman ÇevikerYalıkavak, Sebahattin BektaşSamsun, Nesrin Gönülİstanbul, A.Fadıl Akgünİstanbul, Güngör Bingölİst, Nazan Cesurİst, Ekrem Öztopİzmir, Aydın BingölAnkara, Ender Aktulgaİstanbul, Naim Uygunİstanbul, Onur Demircioğlu?, Canberk DemircanSamsun8, Ali ErkılıçAdana, Ahmet Yaşayan?, Olcayto Ocakİstanbul, Hüseyin ErgönülEdirne, Yücel GünBurhaniye, Özen Günİstanbul 1124/23 3 Ekim 2008