Katalog

TARTIŞMAEDİTÖRE MEKTUP Tablo1: Dünya Nükleer Enerji Santrallarındaki Durum Ülke Kanada Fransa Avusturya Filipinler Brezilya İsveç Nükleer enerji santral sercihlerindeki değişimler 1978 den itibaren nükleer santral siparişi yok 19972010 yılları arası için nükleer santral programını askıya aldı 1978’de biten santralı halkoylaması sonucu kapandı Mühendislik hatası ve güvenlik nedeniyle santral kapatıldı Henüz tamamlanan ikinci ve 1.1 milyar harcanan üçüncü santralden vazgeçildi Elektriğin %40 miktarını elde ettikleri tüm santralları, 1980 refarandum sonucu 2010'a kadar kapattılar 1987 refarandumu ile nükleer sanrallerden vazgeçti ve mevcut 4 tanesini de ka pattı 1982 yılından bu yana santral siparişi vermiyor.İki santralini kapattı 1984 yılında bitten iki santralı hiç işletmeden kapattı 1978'den itibaren nükleer santral siparişi yok. 1984’te bitmiş santral hiç çalıştırıl madan kapatıldı günümüzün en büyük çevre sorununa bu yolla çözüm getirilmesinde bilimsel olarak da fikir birliğine varıldı. Dünyada sınırlı olan fosil yakıt rezervlerini tüketmeden onları olabildiğince korumak düşüncesi de yenilenebilir temiz enerji kaynaklarının kullanımın nedeni oluyor. Güneş enerjisi üzerine araştırma değerlerine göre ülkemiz oldukça önemli bir potansiyele sahip. Gerekli yatırımların yapılması halinde Türkiye yılda birim metre karesinden ortalama 1.500 kW saatlik güneş enerjisi üretebilir. Bu enerji kaynağına yönelimlerin bireysel çabalara bırakılmaya gerek kalmayacak şekilde devletçe özendirilip desteklenmesi gerekiyor. Rüzgâr enerjisi türbinleri, atmosferdeki sıcaklık ve basınç farkından oluşan rüzgârın kinetik enerjisini mekanik enerjiye Ülkemizin jeoterdönüştüren mekanik araçlardır. mal potansiyeli Rüzgârdan enerji üretimi için mev31500 MWt cut potansiyelin ve uygun yerlerin (5.000.000 konut belirlenmesi kapsamında EİE taraısıtma eşdeğeri) fından ağırlıklı olarak Ege ve Marolup, toplam konut mara olmak üzere çeşitli bölgelerde miktarının % 30’u ölçümler sürdürülmesine rağmen, olarak tahmin edison 4 yıl içerisinde elektrik üretiliyor. Bu rakamın minde kurulu güç toplamı 18,9 gerçekleştirilmesi MW değerinden bugün itibariyle sağlanırsa ne 80 MW değerine ulaştı. kadar mükemmel Bu alandaki açığımızı daha hızla kapamamız gerekiyor. Çünkü bu bir ekonomik kaenerjide geleceği gören Kanada'da zanım elde edile2006 yılı itibarıyla 943 MW'lık kuceği ortadadır. rulum mevcut olup planlanan ise 2811 MW civarındadır. Etrafı denizlerle çevrili olan ülkemizde deniz kaynaklı enerjilerden yararlanılması amacına yönelik dalga enerjisi santralları üzerine yapılmış hemen hiç çalışma yok. Halbuki uygulanabilir alanların belirlenmesi için gerekli çalışmalara hemen başlanabilir. Yine 21. yüzyılın yakıtı olarak varsayılan hidrojen enerjisi bir Çevresel etki türleri Katı atıklarToprak kirliliği Gaz atıklarhava kirliliği Sıvı atıklarsu kirliliği Arazidoğa görünümü bozulması Görsel kirliliktarımsal üretim kaynakları (kömür, petrol, doğalgaz ve nükleer enerji) ve yenilenebilen enerji kaynakları (odun, bitki atıkları, jeotermal enerji, İtalya güneş, rüzgâr, hidrojen, hidrolik, gelgit ve dalga Almanya enerjisi) şeklinde sınıflanİspanya dırılıyor. ABD Arz güvenliği ve kayNOT: DanimarkaYunanistanİrlandaLüksemburgAvusturyaPortekiz: Enerji üretimi için nükleer teknolonak çeşitliliği sağlamanın ji kullanmıyor yanı sıra, ulusal ve uluslararası hukuki düzenlemeyapım süreleri göz önüne alındığında acil bir enerji ihlere uyulabilmesi, Avrupa Birliği yükümlülüklerinin tiyacına çözüm getiremez gibi görünüyor. Sayılan neyerine getirilmesi, iklim değişikliği, sera etki, küresel denlerden dolayı ve belki de temizgüvenli olmayışınısınma, asit yağmurları vb. gibi yerel, bölgesel ve küredan dolayı dünyada önemli sayıda ülkenin nükleer sel ölçekli çevre sorunlarının üstesinden gelebilmek enerjiye ilgisi azaldı. Bu konuda yapılan bir analizi topiçin enerji üretiminde kaynak seçiminin doğru, güveluca Tablo1'de görüyoruz. nilir ve fizibil olarak yapılması oldukça önemli. İşte burada karşımıza çevreye saygılı ve temiz kayGÜVENLİK KÜLTÜRÜ YOK nak olarak jeotermal enerji çıkıyor. Bu enerji kaynağıNükleer santrallarda güvenlik ve atık sorunu halen nın kullanımı MÖ 1500 yılları kadar çok eskilere dayaçözüm bekleyen en önemli unsur. Çernobil'e kadar, binıyor. Antik çağdan günümüze değin jeotermal enerjilinmeyen 400 nükleer santral kazasının gizlendiği öne nin insanoğlu tarafından kullanılması yollarının araştısürülüyor. Nükleer atıklar ülkelerin çeşitli yerlerinde rılması onun zararsız, temiz ve yenilenebilir olmasındepolanmış olarak bekletiliyor. Bu atıklar milyarlarca dan kaynaklanıyor. ek maliyet getirmesinin yanında, çevre açısından çok Tüm dünyada bu çevre dostu enerji kaynağının ciddi bir tehdit. Deprem kuşağında olan ve “güvenlik aranması, geliştirilmesi ve ondan yararlanma çalışmakültürü”nün yerleşmediği ülkemizde nükleer enerji ları konusunda halen giderek artan çok sayıda araştırsantrallarını ekstra bir tehlike kaynağı gibi görmek zor malar sürdürülüyor. Nisan 2005'te Antalya'da gerçekdeğil. Geçen yıl Tuzla'da ortaya çıkan zehirli variller leştirilen Dünya Jeotermal Kongresi'nde gibi çevre felaketinde, organize tedbirlerin ortaya ko(www.wgc2005.org) sunulan bilimsel çalışmalardan nulmasında yaşanmış zorluklar, önce bir nükleer santbunu kolayca anladık. Konum olarak dünyanın genç ral felaketine karşı toplum bilincieğitimi ve eylem tektonik kuşağı içinde yer aldığından Türkiye doğal planları oluşturulmasını zorunlu kılıyor. Ülkemizi çevolarak daha çok miktarda jeotermal enerji kaynaklarıreleyen ve eski teknolojilere göre kurulmuş çok sayıdana sahip. ki nükleer santralda ne kadar önlem alındığı bilinmiÜlkemizde bilinen 1500 adet kuyu ve sıcak su ve yor. Yakın zamanda (Ağustos, 2004), gelişmiş bir ülke mineralli su çıkışları çoğunlukla Ege Bölgesinde kümeolan Japonya'nın başkenti Tokyo'nun kuzeybatısındaki Fukui'de bulunan Mihama Nükleer Santralı'nda Enerji üretiminde kullanılan seçeneklerin çevresel etkileri meydana gelen sızıntı nedeniyle en az 4 kişinin Fosil yakıtlı Yeni ve yenilebilir enerji kaynakları hayatını kaybettiği kazanın nedeni bilinmiyor. JaponNükleer Hidrolik santraller (Termik santraller ya'da bundan önce bir nükleer santraldaki en ciddi santraller Jeotermal Biyokütle Güneş Rüzgâr Santraller) kaza 1999 yılında uranyum geliştirilen Tokaimura Baraj çevresinde Yakılan çöp Radyoaktive tesisinde gerçekleşmişti. Radyoaktif sızıntı nedeniyle 2 Kömür depolama Katı atığı Katı atığı Katı atığı düzenlemeler ve benzeri içeren her yok yok ve külcüruf yok kişi ölmüş, tesis yakınlarında yaşayan binlerce kişi evgereklidir atıklar türlü atık lerinden tahliye edilmişti. Komşu ülke İran'daki nükBaca gazlarının toksin Ksenon, Kripton Baraj gölü Yakılan Zararsız su Gaz atığı Gaz atığı etkisi ve yüksek SO2 ve İyot gibi düzeyindeki leer tesisleşme tehlikesini dikkate almazsak nükleer malzemeden buharı yok yok maddeler buharlaşmada artış emisyonları çıkan gazlar risk haritasına (Şekil 1) bakıldığında Türkiye'nin ne kadar temiz bir konumda kaldığı gözleniyor. Soğutma Sıcak suyun Depolanan Termik santral Ağaçlandırma ve soğutma sularının canlılara etkisi suyuna karışan radyoaktif maddeler Bitki örtüsü ve ekolojik dengenin zarara uğraması Radyoaktif uçucuların canlılara önemli zararı balıkcılığa olumlu katkı Rezervuar alanındaki olumsuz değişmeler ve deprem çekincesi Çoraklaşma, tuzlanma, parazitlerde artış. Tarıma olumlu katkısı Hücre Çevre etkisi renk olarak Önlemlerden sonraki etkisi renk olarak Sıvı atığı yok Sıvı atığı yok olumsuz etkileri gideriliyor kalıntıların yeraltı suyuna etkileri Plansız ağaç kesimi çöp depolama alanlarının olumsuz etkileri Çöp ve kütle depolama/yakılma dumanları ENERJİ KAYNAK ÇEŞİTLİLİĞİ Nükleer santral yerine yenilenebilir temiz enerji ve özellikle jeotermal enerjiyi hızla devreye sokmak en akılcı bir çare. Çevreye saygılı jeotermal enerjinin doğrudan kullanım gibi seçenekleri ile azımsanamaz ekonomik kazanım sağlayabileceği gerçek bir olgu. Enerji üretiminde seçenekleri ve çevresel etkileri gösteren Tablo1 incelendiğinde, fosil yakıtlı santral ve nükleer santral kullanımında gelişen çevre sorunlarının, yenilenebilir enerji kaynaklarında hiç sayılacak ölçüde. Bu tabloda yeşil renk zararsızlığı, kırmızı renk ise zararlı oluşu işaret etmek için kullanıldı. Jeotermal enerji üretimi, pratik ölçülerde tükenmez bir enerji kaynağıdır. Ülkemizde, enerji tasarrufu ve verimliliği alanlarında bilimsel çalışmalarla desteklenen merkezi projeler geliştirilmeli ve elektrik dağıtım şebekelerindeki kayıpkaçak oranı, yüzde 20'lerden OECD seviyeleri olan ortalama yüzde 6'lara çekilmeli. Sonuç olarak yazımızda yapılan analizler, nükleer enerjinin ülkemizin enerji ihtiyacı için son ve tek çare olmadığını işaret ediyor. Kaynaklar: Çağlar, İ., 2000. Jeotermal Cenneti Türkiye: CBT Dergisi, Sayı 710. http://www.ipta.demokritos.gr/erl/nurisk10.html Yanlış arazi kullanımı ve depolama Arazi kullanımı yok Geniş arazi kullanımı Sıcak su cıvarında olumlu çevre gelişmesi Ocak üretim çalışmaları nedeniyle doğal görünümün bozulması Etkisi yok Gürültü görsel estetik etkiler Tarımsal sulamaya olumuz etkiler çok düşük TABLO AÇIKLAMASI Renk Açıklama Zararlı Kısmen zararlı Zararsız Çevre etkilerinin açılımı CBT1087/22 18 Ocak 2008 birincil ya da doğalgaz enerji çeşidi olmayıp, bir başka enerji tüketilerek elde olunan sentetik yakıt durumundaki enerji taşıyıcısıdır. Hidrojen motor yakıtı olarak kullanılabildiği gibi sanayide, elektrik üretiminde, konutlarda güvenle kullanılabilir özellik taşıyor. Türkiye, hidrojen elde edilmesi için gerekli olan su bakımından hiçbir zaman sıkıntı olmayacak ülkeler arasında. Bu enerji kaynağı alanındaki araştırmaların özendirilip desteklenmesi, gelecek için önemli yararlar sağlayabilir. Bugünün enerji kaynakları yenilenemeyen enerji lenmiş. Jeotermal sahalarımız büyük bir çoğunlukla orta ve düşük sıcaklıklı sahalar olup bilinen jeotermal sahaların %95'i hacim (konutsera) ısıtma uygulamalarına uygun görünüyor. Jeotermal enerji ile günün 24 saati kesintisiz ısıtma yapılabilir. Elektrik üretim teknolojilerinden birisi olan nükleer teknoloji 1970'lerde altın çağını “sayaçsız enerji” diye yaşarken, 1986 Çernobil faciasından sonra sorgulanmaya başlandı. Kurulum, üretimişletim ve güvenlik maliyetlerinin yüksekliği, 3540 yıllık ömürleri içinde sıkça arızalanmaları, uzun (ortalama 1015 yıl)