Katalog

Bakır %31 Alü min yum Nikel %35 Gümüş %16 tın Al Tantal %20 Galyum Uranyum %0 m yu en m r Ge Kalay %26 ABD'de 2006 Yılı Kişi Başına Tüketim Miktarı (gram) Çinko Tüketimin Aynı Hızla Sürmesi Durumunda Kalan Süre Rezerv tabanı Yıllık küresel tüketim (küresel tüketim=küresel üretim varsayılarak) Tüketimin Yarıya İnmesi Durumunda Kalan Süre A.B.D Tüketim Hızı Kişi başına 2006 yılı tüketiminin 'si X Dünya nüfusu Bu değerlerde yeni teknolojilere bağlı istem değişimleri hesaba katılmamıştır Hafn iyum Çinko %26 Alüminyum %49 İndiyum Altın %43 Kurş un Uranyum Kurşun %72 Fosfor %0 Ni ke l Platin %0 Krom %25 Galyum %0 ay Kal Rho diyu m Germanyum %35 el Nik İndiyum %0 Hafniyum N/A Rhodiyum N/A Antimuan N/A Güm üş l nta Ta İstemin Artması Durumunda... Beklenen yeni teknolojilerin yaşama geçirilmesi ve nüfusun artması durumunda kimi ana kaynaklar çok daha hızlı tükenecek Antimuan 1520 yıl Hafniyum 10 yıl İndiyum 510 yıl Platin 15 yıl Gümüş 1520 yıl Tantal 2030 yıl Uranyum 3040 yıl Çinko 2030 yıl Nisan 2007 Dünya Nüfusu : 6.580.000.000 Yeni bir nükleer çağda dünya üzerindeki uranyum kaynakları daha ne kadar yeterli olabilir? Çinko, bakır, nikel ve gübrelerde kullanılan fosfor gibi sıradan elementlerin bile yakın bir gelecekte tümden tükeneceği kesin. İyi de, yeryüzündeki maden kaynaklarının bugüne dek kaçta kaçını tükettiğimizi ve geriye ne kadarının kaldığını biliyor muyuz? BİLGİSİZ DÜNYA Şaşırtıcı, ama gerçek: bu denli bel bağladığımız bu elementlerle ilgili kesin bir bilgiye sahip değiliz. Söz gelimi, değerli madenlerin büyük bir bölümünün yıllık tüketim miktarı tam olarak bilinmiyor. Ayrıca, birçok maden için çıkartılabilir kaynakları hesaplamak da son derece güç. İndiyum ve galyum gibi ender bulunan madenler söz konusu olduğunda, bu değerler maden şirketleri tarafından büyük bir giz olarak tutuluyor. Almanya Augsburg Üniversitesi kimya uzmanlarından Armin Reller ve arkadaşlarından oluşan ekip bu konuyu bir süredir araştırıyor. Reller'in yaptığı hesaplamalar indiyum kaynaklarının en iyi koşullarda 10 yıl daha idare edebileceğini ortaya koyuyor. Kaynaklarının yakında tükenecek olmasının şimdiden fiatlara yansıtıldığı bile söylenebilir. Çünkü, Ocak 2003'te kilosu 60 dolardan satılan indiyumun fiatı 2006 Ağustos'unda 1000 dolara fırladı. Gezegenimizin üzerinde yaşayan tüm insanların günün birinde batı yaşam biçemine kavuşacağı yönündeki düşler, bu gerçek karşısında suya düşebilir. Yeni teknoloji maliyetlerini kullanılan malzemeler ve teknolojiler gelişmekte olan ülkelere yayıldıkça, gezegenimizin giderek artan nüfusu ve giderek yükselen yaşam ölçütleri, doğanın ürettiği malzemelere duyulan gereksinimi arttırıyor. denli az olduğu sonucuna varıyor. Sorunun boyutunu daha iyi kavrayabilmek için, A.B.D Yerbilim Araştırmaları'nın yıllık raporları ve Birleşmiş Milletler'in dünya nüfusuyla ilgili istatistikleri gözden geçirildi. Bu veriler sayesinde yaşam standartlarındaki yükselişin temel madenlerin tükenme hızını nasıl etkilediği konusunda birtakım bilgilere ulaşılabildi. Örneğin, yeryüzündeki her insanın bu madenleri ortalama bir Amerikan vatandaşının tükettiği miktarın yarısı kadar tüketmesi durumunda kaynaklar kaç yıl daha idare edebilir? Böylesine kabaca bir hesaplama bile dehşet verici sonuçları gözler önüne seriyor. Daha fazla geri kazanım olmaksızın, alev almayı geciktiren malzemelerin yapımında kullanılan antimonun 15, gümüşün 10, indiyumun 5 yıldan daha kısa bir süre içinde tümden tükeneceğine dikkat çekiliyor. Reller, yeni gelen teknolojileri dikkate alarak, çinko kaynaklarının 2037 yılında, bilgisayar yongalarında giderek daha yoğun kullanılan indiyum ve hafniyumun 2017 yılında, floresan lambalardaki yeşil fosforların üretiminde kullanılan terbiyumun 2012 yılından önce tükenebileceğini ortaya koyuyor. DEMİRDE DURGUNLUK Ne var ki, metal ve minerallere duyduğumuz bu gereksinim belirsiz bir artış göstermeyebilir. Yale Üniversitesi'nden Tom Graedel ve arkadaşları demir tüketimiyle ilgili değerleri incelediklerinde A.B.D'de kişi başına tüketimin 1980 yıllarında dengelendiğine tanık oldular. ”Bu durum teknolojik açıdan gelişmiş bir toplumda yaşayan bir bireyin ancak belli sayıda demir köprü, yapı ve arabaya gereksinim Yazının devamı arka sayfada TEKNOLOJİK GELİŞMENİN SINIRI İndiyum ile birlikte indiyum galyum arsenit yapımında kullanılan galyum madenini ele alalım. Bu yarı iletken madde, yeni kuşak güneş pillerinin özünü oluşturuyor. Her iki madenin rezervleri de tartışmalı. Ancak Leiden Üniversitesi kimya uzmanlarından René Kleijn kısa süre önce yayımladığı bir raporda, mevcut rezervlerin geleceğin güneş pillerinin üretimine pek de katkıda bulunamayacak Nisan 2007 ABD Nüfusu : 301.000.000 Refah ve teknoloji, maden kaynaklarının sonunu getiriyor Böyle giderse platin kaynaklarının ömrü 15 yıl!. LCD ekranlarda kullanılan İndiyum kaynaklarının en iyi koşullarda 10 yıl daha idare eder; 2003’te kilosu 60 dolardan Ağustos’unda 1000 dolara fırladı. Cep telefonu ve benzer elektronik aygıtların üretiminde kullanılan tartalyum gibi ender başka madenler için de aynı durum sözkonusu Madenler ve Kaynakları KANADA İndiyum %33 Kurşun %6 Nikel %10 Gümüş %6 Uranyum %10 Çinko %7 RUSYA İndiyum %5 Nikel %6 Platin/Rhodiyum %8 Antimuan (geri kazanılabilir) %10 POLONYA Bakır %5 Gümüş %25 ABD Bakır %7 Hafniyum %9 İndiyum %10 Kurşun %14 Fosfor %7 Gümüş %14 Çinko %20 ÇİN KAZAKİSTAN FAS VE BATI SAHRA Fosfor %42 Krom %60 Kurşun %5 Uranyum %16 Çinko %8 Alüminyum %7 Antimuan %62 Bakır %7 Altın %5 İndiyum %22 Kurşun %25 Nikel %5 Fosfor %26 Gümüş %21 Kalay %31 Çinko %20 KÜBA Nikel %16 MEKSİKA Gümüş %7 Çinko %5 JAMAİKA Alüminyum %8 GİNE Alüminyum %27 NİJER Uranyum %6 HİNDİSTAN Krom %7 MALEZYA Kalay %11 PERU Bakır %6 Altın %5 Gümüş %7 Kalay %9 ENDONEZYA GÜNEY AFRİKA BREZİLYA Alüminyum %8 Hafniyum %8 Nikel %6 Tantal %48 Kalay %22 Uranyum %5 Antimuan %5 Krom %35 Altın %40 Hafniyum %26 Nikel %8 Fosfor %5 Platin/Rhodiyum %88 Uranyum %8 Nikel %9 Kalay %8 B CBT 1069/12 14 Eylül 2007 Değerler mevcut teknolojiyle topraktan çıkartılmaya hazır dünya rezervlerinin oranını göstermektedir. %5'in altındaki rezervler gösterilmemiştir. Alüminyum Antimuan Krom Bakır Altın Hafnium İndiyum Kurşun Nikel Fosfor Pilatin/Rhodiyum Gümüş Tantal Kalay Uranyum Çinko CBT 1069/13 14 Eylül 2007 ir bilim adamı sokakta çöpçülerin süpürdüğü atıklarla neden ilgilensin? Cardiff Üniversitesi yerbilim uzmanlarından Hazel Prichard'ı arada sırada çöpçülerin torpalarını karıştrırken görebilirsiniz. Çünkü torbalar yeryüzünün en ender, en pahalı madenlerinden biri olan platin kırıntılarını içeriyor. Araba, kamyon ve otobüslerin havaya yaydıkları kirletici maddeleri kabul edilebilir bir düzeyde tutan katalitik değiştirgeçlerin tümünde platinden yararlanılıyor. Her yıl tonlarca platin kırıntısı cadde ve sokaklara püskürtülmekte. Bu maddenin yeniden ele geçirilmeye değecek kadar yoğun olduğu bölgelerde iz sürmek, kârlı bir iş olabilir!.. Platin yalnızca katalitik değiştirgeçlerin değil, yakıt pillerinin de vazgeçilmez bir unsuru ve platin kaynakları her geçen gün azalıyor. Hesaplamalara göre, dünyadaki 500 milyon motorlu aracın tümünün yeniden yakıt piliyle donatılması durumunda, dünya üzerindeki tüm platin kaynakları 15 yıl içinde tükenip yok edecek. Petrol ya da elmasın tersine, platinin yerini tutacak yapay bir se çenek yok. Platin kimyasal bir element, kaynaklarının tükenmesi durumunda yeniden elde edilemez. O zaman, hava kirliliğinden kurtulmanın bedelini ağır ödediğimiz söylenebilir mi? Üstelik, platin kaynağı dehşet verici bir hızla tükenmekte olan tek madde de değil. • LCD televizyonların yapımında benzersiz miktarlarda kullanılan indiyum, • Cep telefonu ve benzer elektronik aygıtların üretiminde kullanılan tantalum gibi ender bulunan birçok başka maden için de aynı durum söz konusu. • Yeni bir nükleer çağda dünya üzerindeki uranyum kaynakları daha ne kadar yeterli olabilir? • Çinko, bakır, nikel ve gübrelerde kullanılan fosfor gibi sıradan elementlerin bile yakın bir gelecekte tümden tükeneceği kesin. İyi de, yeryüzündeki maden kaynaklarının bugüne dek kaçta kaçını tükettiğimizi ve geriye ne kadarının kaldığını biliyor muyuz? DÜNYA TOPLAMLARI Alüminyum Antimuan Krom Bakır Altın Hafniyum İndiyum Kurşun Nikel Fosfor Platin/Rhodiyum Gümüş Tantal Kalay Uranyum Çinko 32,350 (milyon ton) 3.86 (milyon ton) 779 (milyon ton) 937 (milyon ton) 89,700 (ton) 1124 (ton) 6000 (ton) 144 (milyon ton) 143 (milyon ton) 49,750 (milyon ton) 79,840 (ton) 569,000 (ton) 153,000 (ton) 11.2 (milyon ton) 3.3 (milyon ton) 460 (milyon NAMİBYA Uranyum %6 YENİ KALEDONYA Nikel %8 BOLİVYA Antimuan %8 Kalay %8 ŞİLİ Bakır %38 AVUSTRALYA Alüminyum %24 Bakır %5 Altın %7 Hafniyum %53 Kurşun %19 Nikel %19 Gümüş %7 Tantal %52 Uranyum %23 Çinko %17 MADENLER NE KADAR İDARE EDEBİLİR? Geri Kazanımlı Malzemelerle Karşılanan Tüketim Oranı Bakır Krom n ua tim An Pilatin