Katalog

CBT 1054/7 1 Haziran 2007 ya Derneği Başkanlığı’nı da yapmıştı. Profesör Dr. Ali Rıza Berkem, bilimsel çalışmalarının yanı sıra , bilim politikası ile de ilgileniyor ve Türkiye’de bilim ve teknolojinin gelişmesi için politikalar öneriyordu. Bir yıl kadar önce yazdığı, “Bilim ve Kalkınma Bir Bilim ve Teknoloji Bakanlığının Kurulması İçin Daha Ne Bekleniyor?” başlıklı yazısının son bölümünde şunları söylüyordu; “...Ulu önder Atatürk ‘Hayatta En Hakiki Mürşid İlimdir’ vecizesiyle Türk milletine izleyeceği en doğru yolu göstermiştir. Ama biz bu her zaman için geçerli olan bu özlü sözü öğretim kuruluşlarımızın cephelerine yazdırmış ama ne yazık ki gereği gibi uygulayamamışızdır. Eğer tam olarak uygulayabilmiş olsaydık Türkiye bugün Ulu Önder’in buyurduğu gibi muasır meAli Rıza Berkem; Montpellier Üniversitesi’nde Prof. Dr. deniyet seviyesine çoktan ulaşmış bulunurLeon Gay’ın yanında doktora çalışması yaptığı dönemde. du. Türkiye’nin daha hızlı bir tempoda kalkınabilmesi, kültürel ve ekonomik alanlarda büyük bir atılım yapabilmesi için politika anlayışında köklü bir devrime ihtiyacı vardır. O da: Ulu Önder’in vecizesini daima rehber alıp, politikayı bilimin buyruğu altına sokmaktır. Bu arada bir anımı nakletmek istiyorum. Yıl 1936, doçent olarak eski üniversitem Montpellier Üniversitesi’nde bilimsel araştırmalar yapıyorum. Bir bakanın geldiği ve konferans vereceği bildirildi. Konferansa gittim. Konferansçı, Bilimsel Araştırma Devlet Bakanı ünlü bilim adamı Nobel Ödülü sahibi Prof. Dr. Jean Perrin idi. ‘Bilimsel Araştırma ve CNRS’ (Bilimsel büyük hizmet ve gayret göstereceğinize kaniim. Araştırma Milli Merkezi) konulu bir konferans Muvaffakiyetinizi diler ve saygılarımı sunarım, sundu. Ertesi gün yemekte beraber olduk. Konuşefendim. mamız sırasında bana Türkiye’de bir bilim ve tekMaarif Vekili Dr. Reşit Galip”. 2 noloji bakanlığının ve bir bilimsel araştırma merkeBerkem, İstanbul Üniversitesi’nde 1950 yızinin olup olmadığını sordu. Ben ‘hayır’ deyince, lında fizikokimya profesörlüğüne seçildi. 1955hayret etti, ‘nasıl olur’ dedi, şaşırdı. Biz ancak 1956 tarihlerinde ABD Oregon Üniversite1963’te TÜBİTAK’ı kurabildik, ama halen bir si’nde misafir profesör olarak bulundu. 1962bilim ve teknoloji bakanlığımız yok. 1966 arasında iki dönem Fen Fakültesi dekanBilim ve teknoloji alanında gelişme sağlamak lığı yaptı. 1967’de kurucusu olduğu Kimya Faisteniyorsa, her şeyden önce öncelikler ortaya kültesi’ne geçti ve bu fakültenin üç dönem bokonularak uzun vadeli ulusal bir bilim ve teknoloji yunca dekanlığını yaptı. 1978 yılında emekli politikası hazırlayıp uygulamaya konulması şarttır. oldu. Bu hususta Türkiye Bilimler Akademisi 20 Kasım 1992 tarihinde İstanbul Üniver(TÜBA), Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) ve sitesi’nde düzenlenen bir törenle hocalığının TÜBİTAK’a büyük görev düşmektedir. Ancak 60. yılı kutlanmıştır. Üniversitelerarası Kurul, Türkiye’nin kamu yönetimi geleneği açısından “Tükenmez azmi, enerjisi ve sıcak dostluğuyla soruna bakıldığında, bakan düzeyinde bir yaptırım kendini Türk yüksek eğitimine adamış olan gücü olmadığı sürece, politikalar da saptansa uyProf. Dr. Ali Rıza Berkem’e şükranlarımızla” gulanmasında yine zorluklar olacaktır, ki şimdiye yazılı bir plaket vermiştir. Türk kimyacılarının kadar olduğu gibi. Bu itibarla vakit geçirmeden bir 1989’da düzenledikleri bir törenle Berkem’e, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı’nın kurulması şartkimyacıların duayeni anlamına gelen “Şeyhtır. Bu gerçekleştiği takdirde, işte o zaman devül Kimyageran” payesi verilmiştir. Ayrıca İsletimizin bilim ve teknolojiye gerçekten önem vertanbul Üniversitesi Senatosu, 2.9.1993 tarihli diği kanısına varılabilir. Siyasi iradenin ortaya toplantısında Prof. Dr. Ali Rıza Berkem’e ünikonulması şarttır. Bu konuda TBMM tarafından versiteye yaptığı üstün hizmetler nedeniyle bir araştırma komisyonu kurulması da yerinde üniversitenin “şeref doktoru” unvanının verilolacaktır.” mesini kararlaştırmıştır. Değerli bilim insanımız Prof. Dr. Ali Rıza Berkem’in anısı önünde saygıyla eğiliyoruz. BİLİM VE KALKINMA 1 Kansu Şarman; Türk Promethe’ler: Cum19631978 yılları arasında TÜBİTAK Dahuriyet’in Öğrencileri Avrupa’da (19251945), nışma Kurulu Üyesi ve daha sonra da Bilim Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, Adamı Yetiştirme Grubu üyesi olan Berkem, 2005, s. 161162. uzun süre Türk Kimya Vakfı ile Türkiye Kim2 A.g.e., s.165. LCD’lerin babası Gennes’e elveda! 1991 Nobel Fizik Ödülü sahibi, ekranlarda kullanılan sıvı kristaller ve polimerler üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan PierreGilles de Gennes 74 yaşında vefat etti. B asit sistemlerdeki düzen olgularının araştırılması için geliştirilmiş yöntemlerin, özellikle sıvı kristaller ve polimerler gibi, daha karmaşık madde biçimlerine genelleştirilebileceğini keşfettiği için 1991 yılında Nobel Fizik ödülüne layık görülen Gennes, son yıllarda beyindeki bellek merkezlerinin doğası ve granüler malzemeler üzerinde çalışıyordu. Ünlü fizikçinin Kırılgan Nesneler isimli kitabı ülkemizde TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları tarafından yayımlandı. Kırılgan Nesneler, Gennes’in lise öğrencileri ve öğretmenleri ile gerçekleştirdiği bir dizi konferans sonucu ortaya çıkmıştır. Konferansların çıkış noktası plastik malzemelerden, sabun kabarcıklarına geniş bir yelpazeyi kapsayan yumuşak maddelerdir. Ancak konuşmalarda temel konunun sınırları büyük ölçüde aşılmakta, astrofizikten eğitimin nasıl olması gerektiğine, yeni buluşların kullanımından gelecekteki önemli seçimlerimizin neler olacağına ilişkin kamuoyunu yakından ilgilendiren ve tartışılan konulara değinilmektedir. YAŞAMI PierreGilles de Gennes 1932 yılında Paris’te doğdu. 1955 yılında École Normale’den mezun oldu. 1955 ile 1959 arasında Atomik Enerji Merkezi’nde, nötron dağılması ve mıknatıslanma konularında araştırma mühendisi olarak çalıştı. 1959 yılında Berkeley’de doktora sonrası çalışmalarında C. Kittel ile çalıştı. 27 ay Fransız Donanması’nda askerlik görevini yaptı. 1961’de Orsay’da yardımcı profesör olarak çalıştı ve çok kısa bir süre sonra Orsay Group’u kurarak süperiletkenler üzerinde uzmanlaştı.1968’de sıvı kristaller ilgi alanına girdi.1971 yılında Collège de France’da profesör unvanını aldı ve STRASACOL’a (Strasbourg, Saclay ve College de France’ın ortak olduğu kurum) katılarak polimer fiziği üzerinde çalışmalarına başladı. 1980’den sonra, özellikle ıslanma dinamikleri başta olmak üzere yüzeylerarası problemlerle ilgilenmeye başladı. Son yıllarda yapıştırıcı kimyası ile ilgilenmeye başlamıştı. Çok sayıda ulusal ve uluslararası nitelikle ödülün sahibi olan Gennes, Fransız Bilimler Akademisi, Hollanda Güzel Sanatlar ve Bilimler Akademisi, Kraliyet Akademisi, Amerikan Bilimler Akademisi üyesidir BİLİM İNSANLARI