Katalog

BULUŞYARIŞMA AYLAK BİLGİ Tahir M. Ceylan tmceylan@superonline.com Türkiye mucidini Arıyor! Türkiye'de icatların sayısını artırmayı, heyecan verici fikirlere dikkat çekmeyi, hayatı kolaylaştıracak buluşları gün ışığına çıkarmayı amaçlayan yeni bir yarışma başlıyor. “Türk Mucit” adı verilen yarışma, Türk Telekom’un katkılarıyla NTV tarafından düzenleniyor. İlk ön eleme Gaziantep’te yapıldı. Türk liderler her zaman sosyologlar için şaşırtıcı olmuştur. Son dönem liderlerin tarihsel örneklerini ayanla eşrafta, lonca başkanlarında görüyoruz. Bunlar halkın içinde tezahür ettikten sonra padişah iradesiyle iltizam olsun timar olsun düzenin sağlanması için devlet tarafından yerel seçkin olarak tanınırlar. Asil değildirler, çünkü asillikte soya dayanarak iktidara sahip olmak vardır. Türklerde yerel seçkinler soylu bir aileden gelmeden geniş alanlara hükmetmişse de, onların toprak üzerinde sınırsız yetkiye sahip birer derebeyi olmadığını biliyoruz (İnalcık, 78). A BD televizyonlarında yer alan “American Inventor”ın Türkiye haklarını elinde bulunduran NTV’nin düzenlediği “Türk Mucit” yarışması, icadına güvenenlere buluşlarını sergileme olanağı tanıyor. Türk mucitlerin yarışacağı bu etkinlik, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Ankara, Konya ve Trabzon’u kapsayan 6 ilde düzenlenen ön elemelerle başlayacak ve İstanbul’da yapılacak final ile sona erecek. Yarışmanın Jüri üyeleri Prof. Celal Şengör, Betul Mardin, Alphan Manas, Hulusi Derici ve Özlem Yalım’dan oluşuyor. Jüri üyeleri Türkiye’nin dört bir yanından gelecek mucit adaylarının icatlarını her yönüyle değerlendirecek, gerekirse deneyecek ve karar verecek. İcadına güvenenler başvurularını www.turkmucit.tv adresi ve elemelerin yapılacağı merkezde yapabiliyor. Türklerde Liderler Türk devletlerinde tebaa ne hiçbir şeydir, ne de her şey. Tebaadakiler mesela şaşırtıcı bir etkinlikle doğal liderlerin ortaya çıkmasında eğilim belli ederek seçim sürecine katkıda bulunurlar. Dikkat ederseniz bugün bile seçimde adaylar, “Ben talip olmadım, millet beni göreve layık gördü” demektedir. Çünkü tebaanın benimsemediği kişi lider olamamıştır genellikle Türk ellerinde. Popüler bir yazıda sosyologlar umarım şunu söylememe izin verirler: Türklerde, doğu uluslarından farklı olarak demokrasinin hala yaşıyor olmasını, biraz da onların geleneğinde var olan bu doğaçlama demokrasiye bağlayamaz mıyız? Bizde güçlü ve kötünün sonradan iyi hasletler kazanıp lider kabul edildiği seyrek olmuştur, ama iyinin liderken zenginleşmesine izin verilmiştir. Zaten göç koşullarında, geçtiği yerde az da olsa talan yaratmayan birinin sadece hayvan bakarak tebaasını yaşatmasının imkanı yoktur. Türk liderden soyut bir soyluluk taşıması değil, yaşamda gerçek bir varedici olması beklenir. O yüzden burada lider, adı konmamış atipik bir demokrasiyle tezahür eder. Devlet doğal liderleri tanımakla birlikte, onlar halkla çatıştığında zaman zaman yerel seçkinleri tutmamakla, onları Avrupa’daki senyörlerden ayırmıştır (Heper, 80). Dolayısıyla sistem, Orta Asya’dan Selçuklulara kadar her parçası bütüne entegre, büyük bir hayvan gibi hareket etmiştir. Göçte bu hayvan için önemli olan her koşulda ayaküstü durmaktır, gerektiğinde bunun için talan yapmak, gerektiğinde uydurmak onun için önemlidir. Apaçiler, arabaya ilk bindiklerinde, müthiş bir uydurmayla kablolara kan damarı, aküye karaciğer, benzin deposuna mide demişlerdi, arabada tekerleği görünce de sanırım bacakları dönen bir ata bindiklerini düşünmüşlerdi! Apaçiler, Türklerin ilk yurdu orta Asya’nın kuzeyi Sibirya’dan göçmüşlerdi. Türkler gibi uydurmalarının ama, onlarla aynı coğrafyadan gelmelerine bağlı olduğunu söyleyecek kanıt yok elimizde. Öte yandan liderin sahip olması gereken önemli özellik ulaşılabilirliktir. Seçim meydanında köylüler lidere, yerel lisanla sataşırlar, bu liderin lisanını, beden dilini, hoş görüsünü test etmeyi sağlar. Onlar için ulaşamadıkları yabancıdır; asırlardır beraber giden göç grubunda birisi farklı hareket ediyorsa o kendilerinden değildir çünkü. Bol vaat serbest atışta güç koşullarda umut dağıtmak içindir. Zor koşullarda kabilelerin doğruya değil umuda ihtiyaçları vardır çünkü. Nasıl askerler zorlu bir nehrin üstündeki köprü yıkılmasın diye onu uygun değil serbest adımla geçerse, seçim zamanı lider de “serbest atış”a geçmekte mahsur görmez. Ayrıca liderin hırsız olmaması değil haksızlık yapmaması önemlidir. Çünkü hırsızlık kafile içinde değil, geçilen yerlerde yapılır, ama haksızlık varsa bu kabile içinde taraf tutmak anlamına gelir ki, aşirete zarar verir. Liderin mesela araziyi birine peşkeş çekmesinin önemi yoktur, çünkü göçerlerin ayak bastığı toprak kendilerinin değildir Sonra liderden kabileyi soğuk yasalarla değil, sıcak insanlarla yönetmesi beklenir. O yüzden kanunda boşluk aramak ve pragmatizm Türk siyasetinin önemli bir çizgisidir. Konuşma şekli de önemlidir; lider, müzikal tonla, prozodiyi güçlendirip konuşmayı sürükleyici tutabilmelidir. Çünkü o sadece yönetici değil, aynı zamanda eğlendirici, tedavi edici, düğünde, cenazede yardım edicidir. Halka göre liderin biraz yalan söylemesinde de mahsur yoktur, çünkü sürüklemek ve eğlendirmek yalansız olmaz! Başarılı lider, etraflarındakilerle fazla bireysel aralık bırakmayan kişidir. Sıradan kişilerde aralık bir kol boyu iken, yakasına paçasına, şapkasına yapışanlarla Demirel’de neredeyse sıfırdır. Halkına “size kan, acı, ter ve gözyaşından başka şey vaat etmiyorum” diyerek direncin sembolü olmuş, Churchill gibi biri burada lider olabilir miydi acaba? MUCİT ARAYIŞI GAZİANTEP’TE BAŞLADI ''Türk Mucit'' yarışmasının ilk ön elemesi 9 Nisan tarihinde Gaziantep’te yapıldı. Gaziantep ve çevre illerden gelen 45 kişi kendi buluşlarının tanıtımını yaptı. Mucitler her alanda yarattıkları ürünler arasında ilk 5 mucit Gaziantep ön elemesinde jüri üyeleri ve Murat Birsel dereceye girmeye hak kazanacak. Gaziantep Üniversitesi Atatürk Kültür Merkezi'nde düzenlenen “Türk Mucit “ yarışmasına katılan tüm eserlerin ciddi anlamda değerlendirileceğini açıklayan NTV Basın ve Halkla İlişkiler Yönetmeni Mürsel Kan, Gaziantep’te çok değişik ve farklı konularda çalışmalar ile yarışmaya katılım olduğunu belirtti. MUCİTLERDEN BAZILARI Rıdvan Kaden: Kendi kendini sürekli şarj eden, bitmeyen pil üretti. Projesini geliştirmek istiyor. Açık lisede okuyor. Serbest meslek sahibi. Ali Kaya: Resim ve tasarım alanında yeni teknik uygulamalar kullanarak maliyeti çok düşük tasarımlar hazırladı. Kumları değerlendirip yaptığı kabartma tablolar ile yarışmaya katıldı. Sinan Alaydın: Yarışmaya 11 Katılımcıların en genci 12 yaşındaki Selahattin Çinçin ile en yaşlısı 75 yaşındaki Mustafa ayrı proje ile katılıyor. Bunlardan Yıldırım Demir lavaboların sifonlarını tıkanmasını önleyen ürün, tuvalet kâğıdını ıslak ve kuru olarak kullanma imkânı, cep telefonu kayıp, çalıntı ve unutulmasını önleyen cihaz geliştirdi. Kubilay Özgüçlü: Tansiyon ölçümü yapan cihaz geliştirdi. İrfan Kamçılı: Manyetik hızlandırıcı, buzlu soğutma projesi uzay araştırmalarında değerlendirebilecek bir çalışma. Lise 2. sınıf öğrencisi. Abdil Kerim Özkaya: El halı tezgahında çözgüyü gevşetmeden halıyı sararak zaman kaybını önlemek ve çözgü hatasını minimum seviyeye indirmek amaçlı bir çalışma. Emekli. Mehmet Özyurt: Araba yıkama ve kurutma, bahçe ve haşere ilaçlaması yapabilme, kuru temizleme gibi 4 işlem yapma özelliğine sahip aynı zamanda maliyeti çok düşük bir alet icat etti. Emekli. Selahattin Çinçin: 12 Yaşında yarışmaya katılan en genç mucitlerden. Hatay’da geldi. Ve geliştirdiği bir proje ile ayakkabı altına yerleştirdiği çip ile çocuk kaybolmalarının önüne geçileceğini söyledi. 6. Sınıf öğrencisi. Kaynak: Bekir Şahin Gaziantep CBT 1047/9 13 Nisan 2007