Katalog

GÜNDEM BaşyukarıBaşaşağı "Manevi Mirasım Akıl ve Bilimdir!" "Ben, manevi miras olarak hiçbir ayet, hiçbir dogma, hiçbir donmuş ve kalıplaşmış kural bırakmıyorum. Benim manevi mirasım bilim ve akıldır... Zaman süratle ilerliyor, milletlerin, toplumların, kişilerin mutluluk ve mutsuzluk anlayışları bile değişiyor. Böyle bir dünyada, asla değişmeyecek hükümler getirdiğini iddia etmek, aklın ve ilmin gelişimini inkâr etmek olur... Benim Türk milleti için yapmak istediklerim ve başarmaya çalıştıklarım ortadadır. Benden sonra beni benimsemek isteyenler, bu temel eksen üzerinde akıl ve ilmin rehberliğini kabul ederlerse, manevi mirasçılarım olurlar." Mustafa Kemal Milli Eğitim Bakanı Dr. Reşit Galip’in sorusuna Mustafa Kemal’in yanıtı. Kaynak: İsmet Giritli, Kemalist Devrim ve İdeoloji, İÜ. Yayınları Cumhuriyet BİLİM VE TEKNOLOJİ Sayı: 1047 13 Nisan 2007 İMTİYAZ SAHİBİ Cumhuriyet Vakfı adına İlhan Selçuk GENEL YAYIN YÖNETMENİ İbrahim Yıldız YAYIN YÖNETMENİ Orhan Bursalı SORUMLU MÜDÜR Güray Öz GÖRSEL YÖNETMEN Tüles Hasdemir YAYIMLAYAN Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş. İDARE MERKEZİ VE YAZIŞMA ADRESİ Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sokak No:2 34382 Şişli İstanbul Tel: 0212.343 72 74 Faks: 0212. 343 72 64 CUMHURİYET REKLAM Tel: (0212) 251 98 74/ 343 72 74 Yerel Süreli Yayın BASKI İhlas Gazetecilik A.Ş. 29 Ekim Caddesi No: 23 Yenibosna İstanbul obursali@cumhuriyet.com.tr www.cumhuriyet.com.tr CBT 1047/3 13 Nisan 2007 Yükseköğretim Kurulu bir süredir üzerinde çalıştığı “Türkiye’nin Yükseköğretim Stratejisi” raporunu sonuçlandırdı. Bu stratejiyi sonraki Gündem’de ele alacağız. Bugün strateji’de bulunan, Türkiye’nin dış yayınları konusunda sayı ve nitelik bilgileri aktaran grafikler üzerinde duracağız. Okurlarımız, Türkiye’nin uluslararası endekslerdeki yayın sayısının hızla arttığını bilir. Dergimizde bu araştırmalara sık sık yer verdik ve yayın sayısındaki artışımızı önemli bir başarı olarak değerlendirdik. Fakat iki yıldır, artık önemli olan makale sayısındaki artış değil, bu makalelerin etki dereceleri, nitelikleri, ülkemize ilişkin çözdüğü sorunlar, yolaçtıkları patent vb olduğunu yazıp çizmeye başladık. Bunun yanı sıra bazı araştırmalar (Hasan Türkiye’nin yıllara göre toplam dış yayındaki artışı Yazıcı), aslında Türkiye çıkışlı toplam makale sayısındaki artış ile öğretim üyesi başına düşen yayın sayısındaki artış arasında paralellik olduğuna, dikkate değer bir artıştan bahsedilmesinin doğru olmayacağına işaret ediyordu. Diğer bazı araştırmalar da (Ersin Yurtsever vd), yayın sayısındaki artış ile makalelere yapılan atıfların (referans gösterme) paralel gitmediğini vurguluyordu. Yıllara göre toplam dış yayınlara yapılan toplam atıflarda Şimdi strateji raporunda verilen grafikler, yayın gelişme sayısındaki büyük artışa karşılık, makalelere yapılan atıf sayılarındaki dramatik düşüşleri gözler önüne seriyor. Oklardan biri yukarı, diğeri aşağı! Türkiye çıkışlı toplam makale sayısı, Strateji’ye göre, son 20 yılda 30 kat artmış. Türkiye’nin makale sayısına göre ülkeler sıralamasında yeri 20. sırada, geçen yıl ise 19. sıraya yerleştik. (2004 yılındaki verilere göre, fen bilimleri makalelerini tarayan SCI Yıllara göre toplam dış yayınlarda yayın başına atıf sayılarında gelişme indeksinde 20.sırada; Sosyal bilimler SSCI’de 27. sırada; ve sanat ve beşeri bilimleri tarayan AHCI’ye göre 34.sıradayız.) 2004 yılı fen bilimlerindeki makale sayımızın dünya bilimine katkısı %1.3; sosyal bilimlerin %0.40, sanat ve beşeri bilimlerin 0.12. Raporda, ülkemizin makale sayılarının bilim dallarına göre dağılımına iliişkin de bir tablo var. Dünya toplam makale sayısındaki katkı derecesine göre de bir sıralama yapılmış. Buna göre klinik tıp, tarım bilimleri ve farmakoloji ilk üç sırada (sırasıyla %2,5; 1,97; 1,52). Ancak, toplam yayınlara yapılan atıflardaki düşme dramatik. Sayfadaki üç grafiğin birincisi toplam dış yayınlarda yıllara göre artış izleniyor. İkincisinde “yıllara göre toplam dış yayınlara yapılan toplam atıf sayısındaki” gelişme görülmekte. 2001 yılından sonra grafik aşağı iniyor. Üçüncü şekilde “yıllara göre toplam dış yayınlarında yayın başına atıf sayılarında” gelişme izleniyor. Burada, 20022003’daki dramatik düşüşü, biraz, bilimsel makalelerin alabilecekleri atıfların henüz gelmemiş, yayımlanmamış makalelere bağlamak mümkün. Fakat, genellikle atıflar, makalelerdeki artış hızının altında veya çeşitli alanlarda düşüş gösteriyor. Strateji raporunda, sosyal, sanat ve beşeri bilimlerde mutlak düşüşler dikkate getirilirken, fen bilimlerindeki makaleler için ayrı bir atıf gelişme grafiği yok. Eğer burada atıflardaki gelişme daha normalse, toplam makalelere atıflardaki düşüşte, daha çok SSCI ve AHCI’deki zayıflığımız başlıca rolü oynuyor demektir. 19972002 yılları arasında “dünyadaki yayın sayısının %69’u Türkiye çıkışlı. Fakat aynı dönemde toplam atıf sayısı içindeki payımız ise %0.49.” Yüksek atıf alan yayınlar kategorisindeki payımız ise içler acısı: %0.12! Raporda, AB ülkeleriyle de bir karşılaştırma var. Buna göre, milyon nüfus başına yayın sayısında 2003 yılı rakamlarına göre, 27 ülke arasında 180 makale ile 24. sıradayız! Yani altımızda Malta, Litvanya, Romanya var! “Türkiye’ye göre, İsveç 12 kat, Yunanistan 3.5 kat daha fazla yayın” yapıyor. Fakat Rapor diyor ki, nüfus başına karşılaştırma haksızlık olur, tüm tam zaman eşdeğeri ARGE personeline göre bir karşılaştırma daha doğru sonuç verir... Böyle bir karşılaştırma, araştırmacılarımızın başarımlarının yükseltiyor. Bu konu yaz yaz bitmez. Fakat, daha önce dile getirdiğimiz gibi, artık önemli olan etkisi fazla, ürüne dönüşen makale üretmeye yönelmek. Bu konuda, öğretim üyelerinin bilimsel projelerini destekleyen TÜBİTAK ve üniversiteler araştırma fonlarına büyük iş düşüyor. Buralar kaynak başları. Yönlendirme merkezleri. Bir başka yazıda bu konuyu ele almak ve gelecek cumaya buluşmak dileğiyle...