Katalog

lir/sayılabilir... Bilindiği gibi yağmurlar dışında gece boyunca sadece 67 kadar göktaşı görülebilmekte. Göktaşı yağışını izlemek isteyen okuyucular 1819 Kasım PazarPazartesi gece yarısından sonra (Pazartesi gününe sarkan gece) doğuda ufuktan 15 derece kadar yüksekteki Aslan takımyıldızı bölgesine bakabilirler. Biriki göktaşının görülmesi yağışın yerini de belirler... Ay'ın olmaması ve yakınında Satürn'ün bulunması göktaşı yağışını izlemeyi olumlu kılıyor. Yaklaşık mercimek büyüklüğündeki göktaşları doğal havai fişek gösterisi görünümündeler… Büyükleri ise tonlarca ağırlığında... Leonid’ler ve diğer göktaşı yağmurları ve gözlemleri hakkında ayrıntılı bilgi Uluslararası Göktaşı Kuruluşu'nun http://www.imo.net adresinden öğrenilebilir. GÜNCEL GÖKBİLİM HABERLERİ 1 TÜBİTAK, mezun veya son sınıf üniversite öğrencilerine UZAY alanında yüksek lisans ve doktora burs programı başlatmıştır. Ayrıntılı bilgi için adres: http://www.tubitak.gov.tr/home.do?ot=5&rt=1&sid=458&pid=453&cid=5465 2 Kendi gözlemevlerini oluşturmak isteyen gökyüzü meraklılarına Kuzey Kıbrıs'tan güzel bir örnek: Yeşil Ada Gözlemevi, ayrıntılı bilgilendirme için adres: http://spaceturk.com/haber/YesilAdaGozlemEviYenalOgmen.htm 3 “Dünya Uzay Haftası 2007 Türkiye Buluşması” 7 Kasım Cumartesi TÜYAP İstanbulBeylikdüzü Fuar ve Kongre Merkezi'nde TÜRKSAT öncülüğünde gerçekleştirildi. Toplantı sunumları için adres: http://www.turksat.com.tr/ ve Dünya Uzay Haftası bilgilendirmeleri de http://www.uzayhaftasi.org/ adresinde yer almakta. Türksat A.Ş.'nin 60 kişilik şişme Planetaryumunun (sanal uzay ortamının) bir resmi ve haberi de yukarıdaki ilk adreste yer almakta. Günün astronomi resmi http://antwrp.gsfc.nasa.gov/apod/ sitesinde günlük olarak izlenebilir ki güne merhaba demenin en güzel adresi... Bu yazıda kaynakça olarak kısmen “The Astronomical Almanac 2007”den yararlanıldı. Teleskoplu gözlemler dileğiyle... Aylık gökbilim takvimi: Kasım ayı boyunca Ay'ın evreleri resimde verildi. Yeniayilk ve sondördündolunay evrelerine tam ulaşma saatleri de belirtildi. Gece gökyüzü parlaklığı bu evrelerden kestirilebilir ve uygun gözlem geceleri seçilebilir… Resimde ayrıca, Ay'dan yardımlanarak gökyüzünü daha iyi tanıyabilmek için Ay'lı gökyüzü sanal çizimleri ve saatleri de verildi; günlük olarak gerçekleri ile karşılaştırılabilir... Çizimlerde beyazlar yıldız ve renkli olanlar Ay ve gezegenlerdir... İlkdördün ve sondördün evrelerine tam ulaşma anı fotoğrafları ile mozaik bir dolunayın ya da simetrikevre Ay'ların oluşturulması gökyüzü fotoğrafçılığı meraklılarının ilgisini çekecektir... CBT 1076/ 9 2 Kasım 2007 lerde görünen kırmızı gezegen Mars'tır. Ayrıca, Mars ve bulunduğu burç gök atlasında belirtildi. Jüpiter, ay boyunca Güneş'e yakınlaşacağından görülme süresi giderek azalacak. Gezegen akşamları Güneş battıktan hemen sonra 3 saat süreliğine görülebilecek. 1.8 kadir parlaklıklı gezegen, güneybatı tarafta ve ufuktan en fazla 18 derece yüksekte Yılancı (Ophiuchus) takım yıldızında yer alacak. Takvim resimde 13. günde görünen yeşil gezegen Jüpiter'dir. Satürn, ay boyunca Güneş'ten giderek uzaklaşacak. Gezegen gece yarısından sonra sabah Güneş doğuncaya kadar 5 saat süreliğine güney tarafta Aslan takımyıldızında (yıl boyunca da aynı burçta kalarak) görülecek. Satürn ufuktan en fazla 59 derece yüksekte yer alacak. Gezegenin parlaklığı da +0.8 kadir. Takvim resimde 2, 3, 4, 5, 29 ve 30. günlerde görünen kahverengi gezegen Satürn'dür. Uranüs, ay boyunca Güneş'e yakınlaşacağından görülme süresi giderek azalacak. Gezegen Güneş battıktan sonra akşam saatlerden itibaren gece yarısına kadar 7 saat süreliğine teleskop eşliğinde görülebilir. +5.8 kadir parlaklıklı sönük gezegen ufuktan en fazla 42 derece yüksekte güneydoğu tarafta Kova (Aquarius) takımyıldızında (yıl sonuna kadar da aynı burçta) yer alacak. Takvim resimde 19 ve 20. günlerde görünen açık mavi gezegen Uranüs'tür. Ayrıca, Uranüs ve bulunduğu burç gök atlasında da belirtildi. Neptün, ay boyunca Güneş'e yakınlaşacağından görülme süresi azalacak şekilde akşam saatlerinden itibaren gece geç saatlere kadar 5 saat süreliğine teleskop eşliğinde izlenebilir. +7.9 kadir parlaklıklı oldukça sönük gezegen ufuktan en fazla 34 derece yüksekte güney tarafta Oğlak taAkşam Gece Sabah kım yıldızınMars Mars Merkür (122) da (yıl sonuJüpiter Satürn Venüs na kadar da Uranüs Uranüs Mars aynı burçta) Neptün Satürn yer alacak. Takvim resimde 16 ve 17. günlerde görünen mavi gezegen Nep tün'dür. Ayrıca, Neptün ve bulunduğu burç gök atlasından da görülebilir. Gezegenlerin görüleceği zamanlar: GÖKTAŞI YAĞMURU Geçen yıllarda Aslan takımyıldızından 1023 Kasım arasında yağan Leonid’ler isimli göktaşı fırtınası bu yıl daha az sayıda bir yağışla 18 Kasım gecesinde izlenebilecek... saatte 15 veya daha fazla sayıda göktaşı görülebi GÖKBİLİMDEN TÜRKÇEMİZE BİR KATKI “Bir elime Güneş'i diğer elime Ay'ı verseler...” türündeki doğal gerçekliği olan özlü söylemlerin gerçekleneceği tarihler: 2728 Kasım sabah saat 08.30 Sesli düşünüş “Yol eşittir hız çarpı zaman” olduğunu bilmeyenimiz yoktur. YerGüneş uzaklığı 150 milyon kilometre, ışık hızı da saniyede 300 bin kilometre, zaman ise 8.3 dakika olarak hesaplanır. Anlamı, Güneş ışığı çıktığı andan itibaren bize 8.3 dakikada ulaşıyor, yani Güneş'in 8.3 dakika önceki halini görüyor oluyoruz! bunu da herhalde ilköğretimli yıllarımızdan hatırlarız (diyebilir miyiz?)... mesafe sıfır olmadığı sürece bizler birbirlerimizi/bizim dışımızdakileri/üzerimize yapışık olmayan her şeyi çok çok kısa anlar bile olsa mutlaka geçmişini görmekteyiz! Böylesi şartlarda bizim dışımızdakiler ile hiçbir zaman aynı anda olamıyoruz/görüşemiyoruz/bakışamıyoruz... kısacası aynı anda yaşamıyoruz!... Bir fizik yasasının sosyal anlamı olabilir mi? “Fizikkimya vb. derslerimizde sürekli enerjimomentum korunumundan bahsederiz. Konu temel bilimlerin/mühendisliğin olmazsa olmazı ki bunları kullanarak/doğruluğunu kabullenerek problemlerin çözümüne ulaşırız. Çoğu doğa olaylarında olduğu gibi uzayda çiftli/çoklu yıldız sistemlerinde de aynı koruma kanunları geçerlidir ki, onların doğasını ancak böylelikle anlayabiliyoruz. Öyle ki bünyesinde tonlarca ağırlıkta atom bombası şiddetinde büyük patlamalar geçiren sistemler bile enerji ve momentumlarını koruyabiliyorlar ve korudukları sürece de yaşamlarını sürdürebiliyorlar. Peki sosyal olaylarda da bunları görebilmek olası mı? Bilimsel sorumluluklarımız gereği ve edinilebilenleri paylaşmak ve olası yararlılıklarından faydalanmak adına yazmak gerek, genelde yazalım ki herkes ve her kesim kendi özeline indirgeyebilirsin: Nasıl ki doğadaki/uzaydaki sistemlerin var olması için enerji ve momentumunkütle kaybının korunması gerekiyorsa; herhalde sosyal (sağlık alanında olanlar da dahil edilebilir) sistemlerde de (küçük/büyük canlı yapılar/beden/vücutaileçalışma grubusınıfokulher türlü topluluklar ve nihayet ülke) enerji (her türlü doğal/beşeri kaynak) ve momentum (her türlü doğal/beşeri kaynağın sistemin sınırdışısına hareketlenmesi/sistemi terketmesi) korunmalı/engellenmeli ki sistem içtendıştan çökmesin...” ASTRONOMİ