Katalog

ASTRONOMİ Bu ay gökyüzünde neleri izleyeceğiz? 4'ünde AySatürn bir arada 17'sinde Ay Neptün'ü örtecek 18'inde göktaşı yağmuru 27'sinde AyMars bir arada 2728'de doğuda Güneş, batıda Ay 30'unda Ay Regulus'u örtecek Hasan H. Esenoğlu, Astronom Dr., İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Astronomi ve Uzay Bilimleri, esenoglu@istanbul.edu.tr Gök atlası, 15 Kasım gece saat 22.00 için verildi. Ay boyunca gök cisimlerin konumlarını bulabilirsiniz. Bu sanal gök atlasını yukarıdaki tarih ve saatte gerçeği ile karşılaştırmak uzayı kavrama Kasım ayında gök olayları günlüğü gün saat 1 23 SON DÖRDÜN 4 5 Satürn Ay'ın 1.8 derece kuzeyinde 8 15 GüneşMerkür açıklığı en büyük görünümde (15 derece) 9 15 Ay Yer'e en uzak (406670 km) 10 1 YENİ AY 17 17 Ay Neptün'ü örtecek 18 1 İLK DÖRDÜN 24 16 DOLUNAY 25 2 Ay Yer'e en yakın (357195 km) 27 7 Mars Ay'ın 1.7 derece güneyinde 30 24 Ay Regulus'u örtecek AySatürn bir arada: 4 Kasım'da Güneş doğmadan önce saat 05'te Satürn, hilal evredeki Ay'ın 1.8 derece kuzeyinde bulunacak. Satürn'ün parlaklığı 0.8 kadir. İki gök cismi ufuktan en fazla 42 derece yüksekte Aslan (Leo) takımyıldızında olup Güneş doğuncaya kadar kısa süreliğine izlenebilecek. AySatürn doğrultusu bizi doğruca kutupyıldızına yani kuzeye götürür. Bir sanal görünümleri bu sayfada resimde verildi. Ay Neptün'ü örtecek: 17'sinde öğleden sonra saat 13'te sondördün evredeki Ay, 1 derece kuzeyindeki Neptün'ü örtecek. Örtülme başlangıcı gündüz saatine geldiğinden ülkemizden görülemeyecek, ancak Güneş battıktan hemen sonra saat 17'de 4 saatlik gecikmeli olsa da tutulma sonrası izlenebilecek. İki gökcismi güneyde ufuktan 31 derece yüksekte Oğlak (Capricornus) takımyıldızında yer alacak. Örtülmenin tamamının izlenebileceği yerler: Antarktika, Avustralya'nın güneyi ve Yeni Zelanda. Örtülmenin bitimi ve ikilinin yakın konumu 2 saat kadar izlenebilecek. +7.9 kadir parlaklıklı örtülen sönük gezegen ancak teleskop ile görülebilir. Bir sanal görünümleri de bu sayfada resimde verildi. AyMars bir arada: 27 Kasım sabah saat 07'de Mars, şişkinay evredeki Ay'ın 1.7 derece güneyinde bulunacak. Mars'ın parlaklığı 1.2 kadir. İki gök cismi ufuktan en fazla 33 derece yüksekte İkizler (Gemini) takımyıldızında yer alacak. İkili Güneş doğuncaya kadar çok kısa süreliğine izlenebilecek. MarsAy doğrultusu bizi doğruca kutupyıldızına da götürür. Sanal görünümleri bu sayfada resimde verildi. Ay Regulus'u örtecek: 30'unda gece saat 22'de sondördün evredeki Ay, 0.3 derece kuzeyindeki Aslan burcunun en parlak yıldızı Regulus'u (+1.3 kadir) örtecek. O saatte Ay ve Regulus henüz doğmamış olduklarından örtülme başlangıcı ülkemizden görülemeyecek. Ancak gece yarısında saat 24'te 2 saatlik gecikme ile tutulma sonrası izlenebilecek. İkili doğuda ufuktan 10 derece yüksekte yer alacak. Örtülmenin tamamının izlenebileceği yerler: Hindistan'ın doğusu, Asya'nın gü d a yararlı olur. Bu iş için gök atlasını gökyüzüne bakar şekilde doğru yönlerde yukarıya kaldırarak eşleştirmek yeterli… Hareketli doğal/yapay cisimlerin gecelik yolları üzerindeki sabit duran parlak yıldızların/takımyıldızların arasından ilerleyişleri gün ve gün işaretlenmeleri ile bu cisimlerin yol izleri de belirlenebilir ve gelecek gecelerde nerede olacağı kestirilebilir de. Yapay cisimlerden İridium uydularına http://www.satobs.org/iridium.html adresinden bakılabilir. Gök atlasında ayrıca Büyük Ayı (Ursa Major), Küçük Ayı (Ursa Minor), Kutupyıldızı (Polaris) ve bu sayfada adı geçen burçlar da verildi. Gök atlasında yer alan ve hep gökyüzünde kalan Büyük Ayı takımyıldızını gece uzun süreyle yer değiştirdiğini ara ara izlemek aslında Yer'in göreceli ne yöne döndüğü bilgisini gözlemleyerek/deneyleyerek öğrenmede öncelenebilir... Büyük Ayı takım yıldızı Kutup yıldızını gösteriyor olması yardımıyla yön bulma nostaljisi de yaşanabilir... neydoğusu, Avustralya'nın kuzeydoğusu, Yeni Zelanda, Mikronezya ve Melanezya. Örtülmenin çıkışı ve ikilinin yakın konumu ülkemizden uzun süreliğine izlenebilecek. Sanal görünümleri de bu sayfada resimde verildi. KASIM AYINDA GEZEGENLER Merkür, sadece Güneş doğmadan önce doğuda veya Güneş battıktan sonra batıda (yaklaşık alacakaranlığın başında veya bitiminde) ufka yakın görülebilir. Gezegen kasım ayı boyunca Güneş'ten önce uzaklaşacak sonra yakınlaşacak. İlk üç hafta boyunca sabah Güneş doğmadan hemen önce saat 6.30 civarında sırasıyla Başak (Virgo) ve Terazi (Libra) takımyıldızlarında çok kısa süreliğine görülecek. Merkür ufuktan en fazla 13 derece yüksekte ve güneydoğu tarafta +0.8'den 0.7 kadire kadar parlayarak görülebilecek. Ayrıca gezegenin hilalilkdördünşişkinay evreleri de teleskop ile izlenebilir. Merkür ufka yakın olacağından görülmesi yine de zor olacak. Takvim resimde 7 ve 8. günlerde sarı renkte görünen gezegen Merkür'dür. Venüs, ay boyunca Güneş'e yaklaşacak. Gezegen CBT 1076/ 8 2 Kasım 2007 sabahları Güneş doğmadan önce saat 6.30 civarında sırasıyla Aslan ve Başak takım yıldızlarında 3 saat süreliğine görülecek. Venüs ufuktan en fazla 40 derece yüksekte ve güneydoğuda 4.3 kadir parlaklığında gökyüzünde adeta ışıldayacak. Belki bu yüzden bu parlak gezegene erken uyananlarca sabahın bir habercisi olarak “sabah yıldızı” demişiz... Venüs teleskopla bakıldığında ilkdördün evrede görülecek. Venüs ilkdördünü gökyüzü fotoğrafçıların ilgisini çekecektir de... Takvim resimde 5 ve 6. günlerde görünen sarı renkte parlak gezegen Venüs'tür. Mars, ay boyunca Güneş'ten uzaklaşacağından görülme süresi artacak şekilde akşam saatlerinden itibaren tüm gece ve sabah Güneş doğuncaya kadar 9.5 saat süreliğine görülebilecek. Gezegen gün ve gün 0.6'dan 1.3 kadire kadar parlayacak ve kuzeydoğudan batıya doğru 195 derece kadar çok geniş bir aralıkta İkizler takımyıldızında yer alacak. Mars ufuktan en fazla 73 derece gibi oldukça yüksekte (gece saat 03.30 civarında) görülecek. Kızıl gezegen ayrıca dolunaya yakın evre görünümünde olacak ki teleskoplu okuyuculara ilginç gelebilir. Takvim resimde 26, 27 ve 28. gün