Katalog

NASIL ÇALIŞIYOR? Jeotermal enerji nasıl kullanılıyor? Geliştirilmiş Santral: Geleceğin bu tür santralları basınç uygulanmış serin suyu, çatlama ve ısınmaya katkıda bulunacağı, kuru yarıklara enjekte edecek. Kuyular sıcak suyun yüzeye dönmesini sağlayacak. Flaş Santral: Doğal yüksek basıncın etkisiyle aşırı miktarda ısınan su, daha alçak basınçlı bir bölmeye girer. Basınçtaki düşüş sıvının bir bölümünün buharlaşmasına, ya da buhar olarak püskürtülmesine neden olur. Kalan su daha da düşük basınçlı başka bir bölmeye girip ansızın kaynama noktasına ulaşır. Yapılar, uygun bölgelere yerleştirilen borularla, sıcak su ya da buharın yüzeye yakın bir yere pompalanması suretiyle doğrudan ısıtılabilir. Evlerdeki ısı pompası sıvının sıcaklığı yıl boyunca 1015 derecede kalan borular ya da kuyular içinde dolaşımını sağlar. Yazın görece serin sıvı evin sıcaklığını emerken, kışın görece sıcak sıvı ısıyı eve aktarır. Tirbün Sıcak suyun yeniden ele geçirilmesi Soğuk suyun enjekteedilmesi Separatör Sıcak suyun yeniden ele geçirilmesi Soğuk suyun enjekte edilmesi Geçirimsiz kuru kayaçlar Jeotermal Enerji Santralları: Yerin iç katmanlarında ısınan sıcak su ya da buhardan enerji elde edilir. Bu santralların en yaygın türü flaş santrallar olmakla birlikte, gelecekte bunun yerini ikili santralların alması düşünülüyor. Bu santrallar yüksek basınçlı buhar ya da türbini devinime geçiren buharı üretirler. Geriye kalan su rezervuara geri püskürtülür. kili Santral: Aşırı derecede ısınan su ısı değişim bölmesine girer. Burada izobütan gibi, kaynama noktası daha düşük olan başka bir sıvıyı ısıtır. Bu sıvı kaynayarak yüksek basınçlı buhara dönüşür. Bunları Biliyor muydunuz... Büyük ama küçük: Halihazırda 24 ülkede bulunan jeotermik santralların toplam elektrik üretme kapasitesi 8,900 megavata ulaşıyor. 2,850 MW ile ABD başı çekiyor olsa da, bu miktar ulusun toplam elektrik üretiminin topu topu %36'sına denk düşüyor. 2000 yılından bu yana jeotermal elektrik üretiminin Fransa, Kenya ve Rusya'da üç katına ulaştığı görülüyor. Sadık ve Kadim Dost: San Francisco'nun kuzeyinde yer alan Gayzerler dünyanın en büyük jeotermal enerji kompleksini oluşturuyor. 1960 yılından beri etkin olan bu kaynak şimdilerde topluca 750 MW elektrik üreten 21 santrala güç sağlıyor. Tümden Temiz Değil: Derinlerdeki suların bir bölümü karbondioksit ve hidrojen sülfid gibi yoğunlaştırılmış gazlar ve çinko gibi mineraller içeriyor. Flaş santrallarda kirliliğe yol açan bu tür maddelerin yok edilmesi ya da işlemden geçirilmesi gerekir. İkili santrallarda ise bu bileşimler su havzasına geri gönderilir. Yeraltındaki sıcak su Jeotermal enerji nasıl kullanılıyor? Gelecekte elektrik üreten kurumlar sıcak, kuru kayalardan buhar elde etmek amacıyla “geliştirilmiş” üretim yöntemlerinden yararlanabilir. Ev sahipleri bu amaçla arka bahçelerini bile kullanabilir. K CBT1074/22 19 Ekim 2007 amu hizmet kuruluşlarının kullandıkları elektriğin en azından bir bölümünün yenilenebilir kaynaklardan sağlanması konusu, dünyada giderek benimseniyor. Buna bağlı olarak, yeraltındaki sıcak suyu ya da su buharını yeryüzüne akıtan jeotermal enerji santrallarına duyulan ilgi de giderek artıyor. Ülkemizde de birçok yerel belediye, özellikle Ege Bölgesi’nde, örneğin Salihli'de, jeotermal enerjiyle evleri ısıtıyor. Jeotermik santral, yüzeye daha yakın olan yeraltı sularını değil, çok daha derinlerdeki su havzalarının suyunu akıtır. Keşif amaçlı sondaj çalışmaları da dahil, öncelikle maliyetlerin yüksek olması gerekçesiyle bugüne dek jeotermal enerji kullanımına uzak duruldu. Ancak bu santrallar işletmeye alınınca hiç yakıt tüketmezler ve emisyon oranı hemen hemen sıfıra yakın olduğundan çevreyi kirletmezler. Uzmanlar “Bir santralın ömür boyu gerçek maliyetine baktığımızda, jeotermik santralın, en ucuz geleneksel elektrik üretme seçeneği olan kömür işletmesiyle eşit düzeyde ya da ondan daha düşük bir maliyeti olduğunu görürüz,” diyor. Su sıcaklığına bağlı olarak dünyada kimi bölgelerde kurulan farklı enerji santralları yıllardır etkinliğini sürdürüyor. Bu santrallar arasında en yaygın olan türün “flaş” santrallar olduğu, ancak gelecekte “ikili” santralların ağırlıkta olacağı belirtiliyor. İkinci bir sıvının buhara dönüştürülmesi için sudan yararlanan ikili santral tasarımları daha düşük sıcaklıktaki suyla çalışabiliyor ve jeotermal enerjinin daha çok yerde etkili olmasını sağlıyor. Kimi uzmanlar suyun aniden buhara dönüşmesi ve bu buharın kademeli olarak soğutulması sırasında rezervuarlardaki suyun bir bölümünün tükenebileceğinden kaygı duyuyor. Ne var ki bu görüşe karşı çıkanlar, su aşırı bir hızla çekilmediği sürece, toprağın iç katmanlarının rezervuarları doğal olarak yeniden dolduracağı görüşünde. Dahası, ikili santrallar gerçekte çekilen suyun tümünü yeniden rezervuara gönderiyor. Ancak bu santralların maliyeti flaş santrallara kıyasla biraz daha yüksek olabiliyor. Gelecekte elektrik üreten kurumlar sıcak, kuru kayalardan buhar elde etmek amacıyla “geliştirilmiş” üretim yöntemlerinden yararlanabilir. Ev sahipleri bu amaçla arka bahçelerini bile kullanabilir. Topu topu 3.5 metrelik bir derinlikte bile toprağın sıcaklığı yıl boyunca 1015 derece civarında kalır. Buraya döşenecek sıvıyla dolu borular evleri yazın serin, kışın sıcak tutan bir ev ısı pompasını besleyebilir. Yeni bir ev inşa edilirken böyle bir ısı pompası sisteminin gerçekten de geleneksel kalorifer ocağına kıyasla daha pahalıya mal olacağını belirten uzmanlar,”Ne var ki, bu sistem yakıt tüketmediğinden dört beş yılda kendini amorte edip, kâra bile geçilebilir,”diyor. KAYNAK: Scientific American