Katalog

HAFTALIK BULMACA 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 SOLDAN SAĞA 1. Kuantum fiziği esaslı atom modelini ortaya atan Danimarkalı fizikçi (resimdeki) ‘‘Johannes ...’’ (Gezegenlerin hareketlerinin temel kuralları üzerinde çalışan Alman gökbilimci) Yılanın deri değiştirirken attığı deri. 2. 1726 yılında Osmanlı’ya matbaayı getiren, yayımcı ve matbaacı. 3. Bir yarış kayığı Felsefede bir durumdan başka bir duruma geçişe verilen ad Dinamiti bulan İsveçli mucit Beyaz mermerdeki sert kısım. 4. Osmiyumun simgesi Antalya’da bir çay Neonun simgesi Freddy Krueger’in dehşet saçtığı sokak Ticaret gemilerinde usta gemici. 5. Franz Kafka’nın bir romanı Eski durumuna ya da ilk biçimine getirilmiş İndiyumun simgesi. 6. Lahana, turp, şalgam, karnabahar gibi bitkilerin kök dışındaki bütün bölgelerine yerleşebilen, özellikle semizotugillerde karşılaşılan yosunumsu mantar ‘‘Auguste ve Louis ...’’ (İlk hareketli film kamerası olan sinematografı bulan Fransız kardeşler) Derin yaraların tedavisinde, yara içine sarılan gaz bezi şeridi. 7. Sanayi Parlak, beyaz renkli bir element ‘‘... Çehov’’ (Rus yazar) Yol. 8. Karakteristik Yarı Bakanlar kurulu, 9. Rusya’da bir ırmak Namuslu Ünlü Macar şarabı Yalan söyleme hastası. 10. 1912 yılında, bir buzdağına çarparak batan ünlü transatlantik Ekvator uşağındaki otsu bitkilerle kaplı çayırlara verilen ad. 11. Şair Eliot’ın önadlarını simgeleyen harfler Bir Japon tiyatrosu Bir çalgı Taze bir peynir türü. 12. Norveç’in başkenti Bir çeşit sinek Arjantin’in plaka işareti Duman kiri. 13. Diyalektik Başsağlığı dileme. 14. Telefon sözü ‘‘Joseph Nicephore ...’’ (İlk sabit fotoğrafik görüntüyü elde eden, Fransız bilgin) Yokluk, hiçlik. 15. Bir şeyin ön tarafı, ön yüzü Bir et yemeği Tanrıtanımaz. YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. İlk dört zamanlı motoru yapan Alman mühendis Bir haber ajansı. 2. Mısırturnası Kriptonun simgesi ‘‘Melville ...’’ (Halı süpürgesini bulan Amerikalı mucit). 3. Güç Doğada, kemik dokusunda bulunan, içinde füor ya da klor olan doğal kalsiyum fosfat Fransa’da bir kent. 4. Bir nota Safranbolu halk oyunu Artıuç. 5. ‘‘Christopher...’’ (Daktiloyu bulan Amerikalı mucit) Elektrikle çalışan araçların kontrol ve komuta düğmeleri, ekran, sinyal lambası gibi parçalarının bir arada toplandığı bölüm Bir İngiliz uzunluk ölçüsü birimi. 6. Katranlı kıldan yapılan ve kalafat işlerinde kullanılan bir tür macun Okyanusya bereket tanrısı ‘‘... bitmek’’ (hali, gücü kalmamak). 7. Omurga içinde bulunan kanal boyunca uzanan sinir dokusu ‘‘Georges ...’’ (Hayvanların sınıflandırılmasını sağlayan bir sistem kuran Fransız zoolog). 8. Hektometrenin kısa yazılışı İlerleyen, acil, had hastalık Gidiş, ilerleyiş, gelişme hızı. 9. Rünik yazıdaki harflerin her biri Hatay’daki sıradağlar Sezyumun simgesi. 10. Bir balık türü Toplanma, bireşim Vietnam takviminde yılbaşı. 11. Gebreotu Görülen âlemin ötesi. 12. Zeybek Otlar Alev. 13. Türlü bitkilerden çıkarılan kokulu bir reçine Soru sözü Kaz Dağları’nın mitolojik dönemlerdeki adı. 14. Lavrensyumun simgesi Sıvı ölçüm biriminin simgesi Bütünlük. 15. Yalnızlık korkusu Mantık. 16. Roma’nın eski adı Burun iltihabı. 17. İki sert cismi birbirine bağlamaya yarayan, iki ucu sivri ve kıvrık metal parça Numaranın kısa yazılışı. 18. Dördül Cennet. 19. Yükselme, yücelme. 20. Bir hareketi bir mekanizmaya aktaran ya da makinelerde hareketin hızını düzgün tutmaya yarayan tekerlek Kan. Hazırlayan: İlker Mumcuoğlu 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 1W E R N E R H E İ S E N B E R G E F E 2 İ N D İ F A A L İ S İ N EUL ER 3 L T R İ N İ T S EM A V AM E U 4 L E K E İ F A TM KUNT GUT 5 İ R O N İ S A P İ E N S A RMA D A 6A AGA R AGA R E A K AM H 7M E L İ N İ T T E AMÜ L P U A N 8H A E T P İ L ANOL İ N İ D 9A B A AR İ TM İ İ S AL E T A 10 R A Y B A OR A A T AR 11 V B A Z O T OME T R E V 12 E B O N İ T MU S A P HA 13 Y A L O M KAS TRA TO 14 GA Z E L NOR A ANU 15 M E Y TOR İ NO E T AN ilginç SORULAR Kaynamış suyu dondurmak Soru: Su, kaynatıldıktan sonra daha kolay donar. Niçin? Yanıt: Aristo’dan bu yana bilim adamları kaynamış suyun soğuk sudan niçin daha çabuk donduğu sorusuna yanıt arıyor. Son günlerde bu sorunun çok yaygın görülen kimyasal bir süreç ile açıklandığı görülüyor. Bu tuhaf ve mantığa aykırı gibi görünen etki ilk kez Yunan düşünürü Aristo’nun dikkatini çekti ve son yıllarda Erasto Mpemba adındaki Tanzanyalı bir öğrencinin olayın üzerine gitmesi ile ünlü oldu. Mpemba, dondurma yapımında kullandığı şekerli sütün sıcakken daha çabuk donduğunu fark etti. O tarihten bu yana bu ilginç olguya "Mpemba etkisi" adı verildi. St. Louis’teki Washington Üniversitesi’nden Jonathan Katz’a göre bu olgunun ardında erir maddeler yatıyor. "Kendi kendinize şu soruyu sormanız gerekiyor: Kaynatmak suya ne yapıyor da su daha çabuk donuyor?" diye soran Katz, "Bunun yanıtı kaynatma sonucu erir maddelerin çökmesidir" diyor. Katz’ın aklında olan erir maddeler, içme suyunun "sertleştiren" kalsiyum ve magnezyum bikarbonattır. Su ısıtıldığı zaman bu maddeler çöker ve su kaynatılan kapların iç duvarlarında kireç tabakası oluşturur. Hiç ısıtılmamış sularda bu erir maddeler bulunur. Bu su donarken buz kristalleri oluşur; geride kalan suyun içindeki erir maddeler daha yükselir –normalin 50 misli üzerine çıkar. Bu da suyun donma noktasını aşağı çeker. Bu, kış aylarında buzlu yollara tuz dökmeye benzer. Katz, "Böylece suyun donmadan önce daha fazla soğuması gerekir" diyor. Daha önce hiç ısıtılmamış suyun donmasını geciktiren başka bir etki daha vardır. Donma noktasının azaltılması, donmakta olan çevre ile sıvı arasındaki sıcaklık farklılığını azaltır. Katz bu etkiyi şöyle açıklıyor: "Sudan ısının kaybolma hızı bu sıcaklık farklılığına bağlı olduğu için, daha önce hiç ısıtılmamış su, ısı kaybetmekte zorlanır." Katz, bu iki etkinin birleşmesi durumunun daha önce ısıtılmış suyun hiç ısıtılmamış suya oranla daha çabuk donmasının nedenini açıklayabileceğini ileri sürüyor. Ayrıca suyun sertliğinin arttıkça Mpemba etkisinin daha belirgin olacağını söylüyor: Bu da bazı insanların bu etkiyi niçin fark etmediğini açıklıyor. Çünkü bazı bazı insanlar daha yumuşak su kullanıyor. "Katz’ın Mpemba etsisi konusundaki analizi, son derece derin ve tutarlıdır" diye konuşan Berkeley’deki Kaliforniya Üniversitesi’nden Richard Muller, "Bu kadar karmaşık bir olguya ancak bu kadar basit ve anlaşılabilir bir açıklama getirilebilirdi" diyor. Katz şu anda kuramını deney ile kanıtlayacak birini arıyor. "Bu çok zor bir deney olmayacak. Ancak çok da önemsiz değil. Bir araştırmacının biriki ayını alabilir" diyor. Kaynak: New Scientist, 3 Haziran 2006 d ü ş ü n BUL DEFİNE Çocukluğumda duyduğum bir bulmacanın değişik bir düzenlemesi: Vaktin bir zamanında bir harabede oynayan üç kardeş bir testi bulurlar. Testiyi kırdıklarında içinde 90 adet madeni para olduğunu görürler. Altın olabileceğini düşündükleri paraları kendi aralarında 50, 30 ve 10 adet olmak üzere paylaşır ve satmak için kasabadaki kuyumcuya giderler. Ancak kuyumcu, paraların hepsini değil de bir kısmının altın, geriye kalanın bronz olduğunu söyleyince, çocuklar üzülür ama yine de satmak istediklerini söylerler. Kuyumcu daha fazla üzülmesinler diye çok ince bir hesap yapar ve her çocuğa 10 Lira verir. Çocuklar farklı miktardaki madeni paralara neden eşit miktarda para ödendiğini sorduklarında, kuyumcu paralara biçtiği fiyatları onlara söyler ve yaptığı hesabı güzelce açıklar. Çocuklar da ikna olup evlerine dönerler. Soru: Kuyumcu, hesabı yaparken bronz paralara kaç lira fiyat biçti? Derleyen: Süleyman Çeviker 1017.sayıdaki bilmecenin yanıtı: T+E+R+M+A+L = 6+2+0+9+7+8 = 32 Bilmeceyi doğru çözenler: Sebahattin BektaşSamsun, Güngör Bingölİstanbul, Naim Uygunİstanbul, Ender Aktulgaİstanbul, Nesrin Gönülİstanbul, Nuray Geyikİstanbul, Duygu ÖzenBalıkesir CBT 1019/ 23 29 Eylül 2006