Katalog

HAZIRLAYAN: EMEL ERATLI gencbilimci@hotmail.com Sıcak çarpması Sıcak çarpması, vücudumuzu koruyan doğal işleyişin dengesinin bozularak düzenli çalışamaması ya da fazla yüklenmesi nedeniyle düzensiz çalışması sonucu oluşur. ücudumuzun içindeki mekanizma vücut ısımızı 36.5 derecede sabit tutmakla görevlidir. Yani insanoğlu bir termoregülatördür. Üşüdüğümüz zaman ısı üretebilmek için titremeye başlarız. Sıcak arttığında terleriz. Böylece deri yüzeyine yakın kan damarları genişler ve ısıyı vücuttan atmak kolaylaşır. Kan damarları genişlerken damarlardaki kan miktarı artmaya başlar. Bu da tansiyonumuzun düşmesine neden olur. Tansiyonumuzun düşmesi demek; kalbimizin hücrelere kan gönderebilmek için çok daha hızlı çalışması demektir. Eğer hava sıcaklığı vücut sıcaklığımızın üzerine çıkarsa vücudumuz bu ısıyı dışarı atacağına içeri çeker. Böylece, içimizdeki sıcaklık yükselir ve önlem olarak bol bol terlemeye başlar. Böylece su kaybederiz. Eğer hücrelerimiz aşırı su kaybederse görevlerini yapamaz hale gelirler. Bu nedenle sıcak günlerde bol bol su içmek gerekir. Sıcak çarpmasının en önemli belirtisi ise terlemenin durmasıdır. Çünkü terleme durduğunda vücudun kaybedecek suyu kalmadığı anlaşılır. Bu aşamadan sonra kaybedilecek su hücrelerimizin zarar görmesine neden olabilir. Sıcak çarpmasındaki en büyük şikâyet olan üşüme duygusu ise beyindeki termoregülatörün arızalanarak yanlış mesaj yollaması yüzünden oluşur. Neden, niçin, nasıl? BİR PUSULA YAPIYORUZ Plastik bir kap Mıknatıs (Buzdolabı süslerinden faydalanabilirsiniz) İrice bir iğne Şişe mantarı İğnenizi mıknatısın üzerine, hep aynı doğrultuda en az 30 kere boydan boya sürtün. Bunu hep aynı doğrultuda yapmanız önemlidir. İğnenizin bir başka iğneyi çekip çekmediğini deneyerek mıknatısın yüklenip yüklenmediğini anlayabilirsiniz. Eğer iğnemiz bir mıknatısa dönüşmüşse artık şişe mantarınıza mıknatıs yüklediğiniz iğneyi batırabilirsiniz. Mantarı suyla dolu kabın ortasına yavaşça bırakın. NELER OLUYOR? Pusulanız kuzeygüney doğrultusunda dönecektir. Mıknatıslı iğnenizin hangi ucunun kuzey’i gösterdiğini bulmak için gölgenizden yararlanabilirsizin. Güneşli bir günde ve öğle üzeri saatlerinde, gölgenizin uzadığı yön kuzey’dir. NEDEN? Çünkü Dünyamız mıknatısları Kuzey Kutbu’na doğru çeken dev bir mıknatıstır. Bu nedenle pusulalar daima Kuzey Kutbu’nu gösterir. V 1. Hangisi mıknatıstan etkilenmez? a. Demir b. Nikel c. Plastik Vücudumuz Ağzımızdaki değirmen 3. Hangi bilim insanı diğer ikisinden farklı bir alanda çalışmıştır? a. Kopernik b. Galilei c. Edison 4. Ahtapot kaç kolludur? a. 8 b. 4 c. 12 CBT 1001/24 26 Mayıs 2006 Biz henüz bir yaşına gelmeden çıkmaya başlaar dişlerimiz. 67 yaşında değişmeye başlayanların yerine de ölünceye kadar ağzımızda kalacak olan yetişkin dişleri yerleşir. Dişlerimiz bir değirmen gibi yediklerimizi parçalayarak midemizde daha kolay öğütülmelerine yardım ederler. Kesici denilen dişler ön kısımda, 4 tane altta, 4 tane üstte yer alırlar. Onların hemen yanında besinleri parçalamaya yarayan birer köpekdişi bulunur. En dipte yer alan dişlere ise azıdişi denilir ve besinleri öğütmeye yardımcı olurlar. Dişlerimizin üstünü kaplayan mine tabakası çok soğuk, çok sıcak ve sert kabuklu yiyecekler yediğimiz zaman zarar görebilirler. Bu zarar kimi zaman küçük çatlaklar ya da delikler biçiminde olur. Zamanla bu çatlaklara yerleşen mikroorganizmalar dişlerimizin çürümesine neden olacaktır. Diş fırçalamak, diş çürümelerini geciktiren önemli bir iştir. 2. Hangisi katı yakıt değildir? a. Taşkömürü b. Fueloil c. Linyit TÜBİTAK 6. BULUŞ ŞENLİĞİ TÜBİTAK Bilim Çocuk Dergisi’nin düzenlediği Buluş Şenliği ve 23 Haziran tarihleri arasında Ankara Altınpark’ta yapılacak. Şenlikte, ilköğretim öğrencilerinin çeşitli kategorilerde katıldıkları buluş yarışmasına katılan eserler sergilenecek ve sonuçlar açıklanacak. Şenliğe; Çağdaş Heykeltraşlar Derneği, Ankara Fotoğraf Sanatçıları Derneği, Doğa Derneği, Koç Müzesi Gezici Bilim Sergisi, Renko Fizik Oyunları, Ankara Üniversitesi Biyoloji Topluluğu, Prof. Zihni Sinir’in yaratıcısı İrfan Sayar da katılacak. İki gün boyunca sürecek eğlenceler ve atölye çalışmalarını izleyebilmek için: İrfan Başbuğ Caddesi No:142 Aydınlıkevler Ankara www.biltek.tubitak.gov.tr/cocuk BULMACANIN ÇÖZÜMÜNÜ GELECEK SAYIDA DüşünEğlen