Katalog

haftalık bulmaca 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 Zeytinyağı ve meme kanseri Soru: Zeytinyağının meme kanserini önlediği iddiasının bilimsel dayanağı var mı? Yanıt Onlarca yıldır, epidemiyologlar (salgın hastalıklarla ilgili uzmanlar), zeytinyağı açısından zengin Akdeniz diyetin meme kanserini önlediğine ilişkin bulgulara sahiptir. Ancak bunun nedenleri konusunda somut bilgiler yeni yeni elde ediliyor. Northvvestern Üniversitesi Tıp Fakültesi'nden Javier Menendez ve ekibinin yürüttüğü bir araştırma, zeytinyağının meme kanserini nasıl önlediğini ortaya çıkartıyor. Zeytinyağı, başta oleik asit olmak üzere yağ asitleri açısından zengin bir karışım içerir. Menendez, însan meme kanseri hücrelerini saflaştırılmış oleik asit banyosu içine batırınca, hücreler kansere yol açan HER2 geninin üretimini yüzde 50'ye yakın bir oranda durdurdular. Yağ asitleri aynca Herceptin adı verilen maddenin etkisini de artırdı. Herceptin, HER2 proteinlerine yapışan ve kanser hücrelerinin ölümüne yol açan antikorlardan oluşan bir ilaçtır. SOLDAN SAĞA 1. İlk başarılı buharlı treni yapan İngiliz makine mühendisi (resimdeki) "Cahit ..." (matematikçi). 2. "Andre Marie..." (Elektromıknatısın ilk ömeğini tasarlayan Fransız bilgin) Okyanusya'da bir ada ülkesi "Tomb..." (bilgisayar oyunu). 3. Büyüteç İri, kepekli un Gökada. 4. Kısaca Elektrokardiyogram • Kafkas dağ köyü "Michael..." (Elektrik motorunu ve transformatörü bulan İngiliz fizikçi ve kimyacı) Manganezin simgesi. 5. "Etienne ..." (ilk içten yanmalı motorun tasarımını yapan, Belçikalı mühendis) Öğütülmüş susamın koyu sıvı durumu Voltamperin simgesi Sayıboncuğu. 6. Osmanlı padişahlarının adlarının sonuna getirilen unvan Hintirmiği "Cilalı..." (Sinemada Feridun Karakaya'nın yarattığı tip) Kalayın simgesi Talyumun simgesi. 7. Yolcuevi Bir tür balık ağı Denizin örttüğü vadi Hoş kokulu. 8. Altın postu aramaya gidilen, Argonautlar seferinin kahramanlarından birisi Elektrik akımının şidHazırlayan: İlker Mumcuoğlu detini azaltıp çoğaltmaya yarayan arç Nâzım Hikmet'in soyadı. 9. Banka otomatik vez2 3 4 5 6 7 8 9 10111213 1415 1617 1819 20 nesi Artıuç "Zamanla nasıl değişiyor insan / ... resmime baksam ben değilim" (C.S. Tarancı) Yunanlı. 10. "Antoni van ..." (Mikroskobu bulan, mikropları inceleyen ilk insan olan Hollandalı bilgin) "Stanislavv..." (bilimkurgu yazan). 11. Demiryolu Bromun simgesi "Ladislao ..." (Tükenmez kalemi bulan Macar asıllı Arjantinli sanatçı). 12. Kısaca Lied Suyun buz tutması 0 derece, kaynaması 80 derece esas alınıp, ikisi arası seksen eşit parçaya bölu'nerek elde edilen sıcaklıkölçer Akciğer. 13. Tanzanya'nın plaka işareti "Radar"ın kısa yazılışı Nesnenin kendisi Arseniğin simgesi. 14. Karşılık, ödün Geminin, zinciri toplayıp demirini kaldırmaya hazır bulunması Saat kadranı. 15. "Yüzyıl"ın kısa yazılışı Değerli bir taş Eğitim. Var" (Adamo'nun ünlü şarkısı) İstatiksel bir seride en çok tekrarlanan terim. 11. Derviş selamı Çok eski tarih anlatan bir deyim sözü • Bir tür rakı Bir no ta. 12. Diyarbakır'ın bir ilçesi Eşyaya ve hayvanlara vurulan damga Bir taşıtta yer alma. 13. Budun ön kısmından elde edilen dana eti • "Louis Victor Duc de ..." (Maddenin ışık gibi dalgalar halinde hareket edebileceğini söyleyen Fransız fizikçi) İndiyumun simgesi. 14. "Antoine Laurent..." (Kimyasal Terminoloji'nin ilk prensiplerini oluşturan Fransız kimyacı) Yemin. 15. O yerde Astatın simgesi "Samuel ..." (Telgraf alfabesini bulan Amerikalı mucit). 16. Dişi deve Gümüşün simgesi. 17. "Köylü ..." (Honore de Balzac'ın romanı). 18. Bayağı Bir maddedeki kükürt oranını saptamak için kullanılan alet. 19. Renyumun simgesi Kalın sopa, değnek. 20. "Benjamin ..." (Odaklı mercekleri ve paratoneri icat eden Amerikalı politikacı ve bilim adamı). HER2 ğeni, tüm meme kanseri vakalarının beşte birinde ve oleik aside duyarlı olan diğer tümörlerde faal durumda olan bir gendir. Menendez ve meslektaşları, şu ana kadar yağ asitlerinin, söz konusu genin yumurtalık, mide ve kolon kanseri soylarındaki etkinliğini durdurduğunu keşfetti. Bilim adamları aynca besinlerin içindeki diğer yağ asitlerinin balıktaki omega3 asidi gibi de HER2 geninin yolunu kestiğini ortaya çıkarttı. Bu da, yağ asitlerinde kanseri önleyen "mutlak bir moleküler mekanizma" bulunduğuna işaret ediyor. Bileşimlerin kötü niyetli hücrelerin büyüyüp gelişmesine yardım ettiğine inanan Menendez, "fakat yiyeceklerden gerekli olan yağ asitlerini aldığınız zaman, kanser hücrelerinin yağasidi fabrikası üretim yapamaz hale gelir" diyor. Önlem olarak alınacak doz, görece olarak küçük miktarlardır. Zeytinyağı uzmanları ve doktorların tavsiyesine göre, kanseri uzak tutmak ve kalp hastalığı riskini düşürmek için günde 40 ile 50 gram (4 ile 6 yemek kaşığı) zeytinyağı yeterlidir. Geç yaşta annelik ve uzun yaşam Soru: İleri yaşlarda anne olmak ömru uzabyor mu? Yanıt Finlandiya'nın Turku Öniversitesi'nden evrim biyoloğu Jenni Pettay, geç anne olmanın insanların yaşam sürelerini uzattığmı söylüyor. Finlandiya'da 17. ve 18. Yu'zyıl'dan bu yana 4 nesile ait 5.000 doğum kaydını inceleyen Pettay, ilk bebeğini doğurmak için uzun süre bekleyenlerin daha uzun yaşadıklannı keşfetti. Bu arada ilk çocuğunu geç yaşta doğurma olgusunun da kalıtsal olduğu da anlaşıldı. Annesi, kendisini ileri yaşlarda doğurmuş olan bir kadın, geç yaşta anne olma eğilimindedir. Bu arada ileri yaş, 30 yaşından sonra anlamına geliyor. Bundan önceki araştırmalar da çocuk sahibi olmayı ileri bir tarihe atan kadınların daha uzun yaşadığını gösteriyor. Ancak bu araştırmalardan hiç birisi uzun yaşam ile kültürel faktörler yüksek sosyal sınıf veya iyi yaşam koşullarıarasındaki ilişki hakkında bilgi vermiyor. Ancak Pettay, Batılıların çocuk doğurma yaşını ertelemelerinin genetik değil, kültürel nedenlere bağlı olduğunu söylüyor: "Modern toplumlarda çift başına düşen çocuk sayısı azdır. Bu nedenle doğal seçilim bu toplumlarda geçerli değildir. Fakat bu çalışma, ileri yaşlarda çocuk sahibi olanların uzun ömürlü olmasında da evrimsel bir yarar olduğunu ortaya çıkartyor. Sözgelimi doğurganlık yıllarının azalmasmın yol açtığı olumsuzluklar, torunlara bakma döneminin uzamasıyla bir ölçüye kadar giderilebiliyor. YUKARIDANAŞAĞIYA 1. Termometreyi bulan İtalyan matematikçi,fizikçive gökbilimci. 2. Avustralya'da yaşayan bir cins devekuşu Tellürün simgesi "Sir Humpry..." (Madencilerin kullandığı emniyet lambasını bulan, İngiliz kimyager). 3. "Julius Robert..." (Hidrojen bombası üzerinde çalışmayı reddettiği için komünistlerle işbirliğiyle suçlanan Amerikalı nükleerfizikçi)• Denk, eşit. 4. Rodyumun simgesi Keseliayı Birleşik Arap Cumhuriyeti (kısa). 5. Huzursuz, sinirli "Torn..." (Mark Tvvain'in bir romanı). 6. Otlar Veri Mihrak. 7. Uygun, yaraşır Eşanlamlı Matematikte sabit bir sayı. 8. Keçi kılından hayvan çulu, yem torbası gibi şeyler dokuyan kimse Toryumun simgesi Tek, eşi olmayan. 9. Japonya'ya atom bombası atan ABD uçağı İçbükey. 10. Bir çeşit güvercin Kan "... Yerde Kar Dereyi Görmeden... Cuma günkü hava raporu, bölgede kar yağışının birkaç gün daha devam edeceğini bildirince yatılı okulun müdürü, "Yağışlar böyle devam ederse pazartesi okulların tatil edilmesi kararı alınabilir" diye öğrencileri uyardı. Birkaç öğrenci de, okulun kapanacağını varsayarak, evlerine gitmek için izin istedi. Müdür de, "Dereyi görmeden paçayı sıvamayınLKar yağışı azalabilir ve okullar tatil edilmeyebilir. 0nun için dereyi görünce paçayı sıvayın; daha önce değil!.." dedi. Soru: Eşitlikte ikişer terimin toplamını veren palindromik sayı kaçtır? (Not: Palindromik, "1734371" ve "KÜTÜK" gibi tersinden okununca değişmeyen sayılar ve sözcüklerin bu özelliğini belirten sıfattır.) Düzenleyen: Necah Büyükdura 949.sayıdaki "Aritmetik Dizi" isimli bilmecenin yanıtı: lO.eleman 44444 Bilmeceyi doğru çözen okuyucularunız: Sebahattin BektaşSamsun, Ender Aktulgaİstanbul, Ali ErkılıçAdana, Serap Müezzinoğluİstanbul, Nazan CesurMuğla, Necah BüyükduraAnkara, Hülya Özenİsparta 948.sayıdaki bilmeceyi doğru çözenler Esmeray HaşimoğluKırklareli DEREYİ + GÖRÜNCE PAÇAYI + SIVAYIN Yukarıdaki eşitliğin sol tarafında her harf belli bir rakamı simgeliyor. Eşitliğin sağ tarafında da her harf (soldakinden bağımsız olarak) belli bir rakamı simgeliyor. Örneğin, sol taraftaki N harfi sağdaki N harfinin simgelediği rakamla aynı olmayabilir. 951/2311 Haziran 2005