Katalog

En büyük mucit evrimin 1 Yaşamın kurallarını evrimin icatları belirler. Evrimin, bu icatları nasıl, ne zaman ve niçin yaptığı konusunda tartışmalar süredursun, herkes bilinen evrendeki o ince ve hassas mekanizmanın temelinde bu icatların yattığını kabul veya başkalaşabilir. Bunlar, kimyasal sinyalleme sistemleri ile çevrelerini hissederler. Bu sistemlerin bazıları çok hücreli organizmalardakine benzer.Ökaryotların avlarını tespit edip yakalamalarını sağlayan yapışkan yüzeyli moleküller, diğer çok hücrelilerde hücreleri bir arada tutmayı sağlar. Çok hücreliliği tetikleyen nedir? Bir görüşe göre hücreler birbirine yapışarak, tek hücreli düşmanları için yutamayacakları kadar büyük bir "lokma" haline gelirler. Bir diğer görüş ise, tek hücrelilerin kapasitelerinin çoğunlukla sınırlı olmasıdır. Sözgelimi pek çoğu, üreme faaliyetini ve hareket etmekte kullandıkları kamçı geliştirme faaliyetini aynı anda yürütemez. Ancak bir kolonide her hücre farklı bir görevi üstlenirse hem hareket edebilir, hem de çoğalabilir. Bilim adamları, çok hücrelilerin en yakın akrabalarının genomlarını inceleyerek, ılk çok hücreli yaratıklann biyolojisini yeniden oluşturmaya çabalıyor. "Yüzlerce milyon yıl geriye gitmeye çabalıyoruz" diye konuşan Berkeley'deki Kaliforniya Üniversitesi'nden moleküler biyolog Nicole King, "Şimdi tek hücreli protozoanları inceleyerek, 600 milyon yıl önce tek hücreliden çok hücreliliğe geçişi anlamaya çalışıyoruz" diyor. Ancak daha büyük ve daha karmaşık olan mutlaka daha iyi değildir. Tür sayısı ve biyokütle bakımından tek hücrelilerin hâlâ çok hücrelilerin ilerisinde olduğuna dikkat çeken King, "Bu durumda tek hücreli yaşamın en başaralı yaşam şekli olduğunu söyleyebilirsiniz. Ancak çok hücreli yaşam daha güzel ve daha dramatiktir" diyor. ediyor. Çok hücrelilik, göz, beyin, lisan, fotosentez, ö'lüm, asalaklık, süper organizmalar, sembiyoz, doi bugünkü koşullarmın oluşumunda en büyük rolü oyı icatlar olduğu, daha sakin bir süreçti. Gözlerin icadından sonra yaşam vahşileşti ve rekabet başladı. Görme duyusu ile birlikte hayvanlar vahşi avcılara dönüştüler. Bu şekilde başlayan evrimsel silahlanma yarışı, gezegenin çehresıni temelinden değiştirdi. İlk gözler bundan 543 milyon yıl önce, Redlichia adı verilen trilobit'lerde ortaya çıktı Kambriyan döneminin başlangıcı. Bunların gözleri, modern böceklerdeki gibi bileşikti. Ve fosil kayıtlarına göre gözün ortaya çıkışı çok ani olmuştu. Sözgelimi 544 milyon yıl önceki trilobit türü tu. 543 ile 544 milyon yıl a milyon yılda ne olmuştu da i çıkmıştı? Oysa gözler birdenb kamayacak kadar karmaşık ve organ olarak biliniyor. İsveç'te versitesi'nden DanEric Nilssoı ler birdenbire ortaya çıkmadı. I saplamalarına göre ışığaduye yarım milyon yılda bileşik gö müştür. IŞIĞIGÖRMEK Bir zamanlar gözün birbirinden bağımsız 65 farklı koşulda eı tiğine inanılırdı. Ancak son genetik kanıtlar gözün bir kez evrimleştiğini gös Protolip göz (ortada) daha sonra bugün gördüğümüz şekillere dönüştü Omurgalı gözü Kafadanbacaklı yumuşakçal tapot, mürekkep balığı) gözü ÇOK HÜCREÜLİK \ siniri Eklembacak (Böcekler, ön ler, akrepler, k hayvanli Ommatidia(n reseptör arai S üngerler çok hücreli yaşama en iyi örnektir. Yaşam tek hücreli yalnızlıktan kurtulup, karmaşık yapılar haline çok hücrelilik sayesinde dönüşebildi. Uzmanlar bu büyük hamlenin, en az 16 kez evrimleşmiş olduğunu düşünüyor. Hayvanlar, yosunlar, kara bitkileri ve mantarların da aralarında bulunduğu tüm canlılar bu gidişata ayak uydurarak bugünkü yapılarına kavuştu.. Hücreler milyarlarca yıldır güçlerini birleştiriyor. Bakteriler bile bu modaya ayak uydurarak, üç boyutlu yapılar olarak gelişmiş koloniler kurdular. Ancak yüzlerce milyon yıl önce ökaryotlar DNA'larını bir çekirdeğin içine sığdıran daha gelişmiş hücreler canlı yaşamı bir üst düzeye taşıdılar. Bunlar kalıcı koloniler kurarak, bazı hücrelerin dışkılama veya beslenme gibi kendilerini spesifik bir göreve adamalarına neden oldular. İşin ilginç yanı, bütün bu faaliyetlerin çok büyük bir eşgüdüm içinde gerçekleştirilmesiydi. Ökaryotların bu büyük hamleyi başarmalarının altında, farklı amaçlar için gerekli olan özellikleri evrimleştirmiş olmaları yatıyor. Çok sayıda tek hücreli ökeryot, başka hücrelerle eşleşmek gibi spesifik görevleri üstlenen hücre tipleri için uzmanlaşabilir Pigment hücresi Fotoreseplor hücresi Yumuşakça gözü Ommatidia (mercekreseptör arası yapı) Perdeli göz Mercek Uzak retina Yakın retina Optiksinir Kabuklu t ha\ özün evrimi yaşamın kuralların sonsuza dek değiştirdi. Gozlerden önce yaşam, denizlerde tembel bir şekilde dolaşan yumuşak gövdeli solucanların egemen GÖZ G 946/127 Mayıs 2005