Katalog

BiyolojiArıcılık Arının ürettiği baldan daha degerli bir madde: Propolis Propolis, bal arılarının yüksek yapılı bitkilerden topladığı, yapışkan, reçinemsi kokulu, koyu sarıdan kahverengine kauar değişen renklerde sakızımsı bir madde. Arının kovanda kullandığı bu degerli iiriin insanlar tarafından çok eski zamanlardan beri bilinir; Mısırlılar bunu bazı hastalıkların tedavisinde, öliilerin mumyalanmasında kullanırdı. Yaşadığımız yüzyılda ise bu degerli an ürü'nü, antibakteriyel, antifungal, antiviral etkiye ve daha pek çok biyolojik aktiviteye satıip olmasından dolayı kullanılmakta. Ülkemizde ekonomik değeri olmayan ve çöpe atılan bir an ü'rünii olan" propolis" Hacettepe teknokent ARGE çalışmaları kapsamında faaliyet gösteren propomedin çalışmaları ile hayat buluyor.. Kadriye Sorkun (*) al arısı gerek yaşam biçimi, gerekse oluşturduğu degerli ürünler ile yüz'yıllardan beri insanoğlunun ilgisini çeker. Arının bitkilerden topladığı bal, polen, propolis ile kendi bedeninden salgıladığı an sütü, mum ve an zehiri insanlar tarafından çok değişik amaçlara yönelik olarak kullanılır. Ülkemizde propolis ile ilgili ilk bilimsel çalışma 1992'de Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümünde Sorkun K. ve Bozcuk S. tarafından yapılmış ve elde edilen sonuçlar Edirne'de düzenlenen Biyoloji Kongresinde sunulmuştu. Bu ilk çalışmadan sonra Türkiye'de propolis hakkında birçok çalışma ve hatta mastır ve doktora tezleri yapıldı. Çalışmalar farklı Şekil 1. Tahtaköprü köyünde kurulan arılık üniversitelerde ve farklı bilim kollarında hızla yiirütülmektedir. Hacettepe Üniversitesi'nde de Teknokent faaliyetleri arasında araştırma konusudur.. Ülkemizde ekonomik bir değeri olmayan propolisin ekolojik koşullarda üretiminin sağlanması, toplanması, işlenmesi ve depolanması konusunda proje yürüten PROPOMED, aynı zamanda çeşitli bölgelerden örnekler toplayarak en degerli propolisi üretecek bölgeyi saptamaya çalışmakta ve bu önemli an ürününü ekonomiye katarak hem ülke ekonomisine hem de arıcıya yeni bir gelir kapısı açmak istemektedir. 2003 yılından bu yana devam eden çalışmalarla BursaİnegölTahtaköprü köyünde bir arılık kuruldu ve burada ve diğer bölgelerde ekolojik koşullarda bal ve propolis üretmeye çalışıyor. Sekil 2: Tahtaköprü köyünden toplanan propolis. yandırılabilir. Propolis bal arılarının yüksek yapılı bitkilerden topladığı, balmumu ile karıştırdığı, yapışkan, reçinemsi kokulu, koyu sarıdan kahverengine kadar değişen renklerde sakızımsı bir maddedir. Arının kovanda kullandığı bu degerli ürün insanlar tarafından çok eski zamanlardan beri bilinmekte ve Mısırlılar tarafından bazı hastalıkların tedavi edilmesinde, ölülerin mumyalanmasında kullanılmaktaydı. Yaşadığımız yüzyılda ise bu degerli an ürünü, antibakteriyel, antifungal, antiviral etkiye ve daha pek çok biyolojik aktiviteye sahip olmasından dolayı kullanılmaktadır. Propolis, bitki çeşidi bölgeye ve mevsime göre değişiklik gösterir. Propolisin bitkisel kökeninin ve özelliklerinin coğrafi düzeyde belirlenmesi, polen analizler ile mümkün oluyor. Propolisin bitkisel kökeninin bilinmesi standardizasyon oluşturulması açısından önem taşımaktadır. Propolisin bitkisel kökeninin belirlenmesi sonucunda ülkelere ait standartlar oluşturulmuştur. Propolisin kimyasal yapısı oldukça karmaşık olup, günümüzde bile tam aydınlığa kavuşturulamadı. Farklı kimyasal özellikte bileşikler ve mineral maddeler içeren oldukça kompleks bir yapıya sahiptir ve bileşimi; toplandığı bitki kaynağı, iklim, bölge gibi çeşitli parametrelere göre farklılık gösterir. Propolisin kimyasal analizi yapılırken, High Performance Liquid Chromatography (HPLC), Mass Spectrometry (MS) ve Gas Chromatography (GC) metotları kullanılır. Bu analizler, propolisin oldukça zengin kimyasal içeriği olduğunu, dolayısıyla da birçok biyolojik aktiviteye sahip olabileceğini göstermektedir. I985'li yıllardan bu yana başta Ja PROPOLİS NEDİR? Bal arılarının çeşitli bitkilerden topladığı yapışkanımsı bir madde olan propolis, sözcük olarak Eski Yunancadan gelir. Eski Yunancada "pro" "için veya savunma", "polis" "şehir" anlamına gelir. Buradan şehrin ya da kovanın savunması gibi bir anlama ulaşmak mümkündür. Propolis sözcüğü, bal arılarının propolisi, kovan girişlerini dışarıdan gelecek tehlikelere karşı savunma amacıyla kullanmalanna da da B! Sekil 3 a ve b: Tahtaköprü köyündt anların en çok propolis topladığı kestant (a) ve pamucak (b) bitkisi.