Katalog

KültürKoruma Gönülden Bilime Tarihi yapılarda kullanılmasının zararları blllnmeslne karşılık bir arkeolojik alanda çimento kullanılarak yapılan uygulamalar. Ahmet Inam Mehlika ile Yasemin Sevgili Kızım Yasemin, Nihayet üniversiteye asistan olarak kabul edilmen beni o kadar çok mutlu etti ki bilemezsin. Sağol kızım. Anneni ve babanı mahçup etmedin. Bizler iki başarılı tıp insanı ve mesleklerinin doruğuna çıkmış bilim adamlarıyız. Yüzümüzü yere baktırmadın. Gerçi sen bizim mesleğimizi seçmedin, ama olsun, ingiliz dili de fena bir bölüm değil. Tıbbı başa yazmıştın. Olmadı. Son tercihin olan bu bölümü kazandın. Bizimle birlikte 8 yıl Amerika'da kalmıştın. Üstelik Amerika'da doğmuştun. Neyapalım senin şansın da Doğu'da çalışmakmış. Sakın sokaklarda çok dolaşma. Teröristler kaçırabilir. Sen ünlü anababanın çocuğusun. Fidye isteyebilirler. (Sakın yanlış anlama, fidye veririz. Babanla biz kimin için çalışıyoruz? Herşeyimiz sizin için!) Ağabeyin bizi üzdü. Gitti müzisyen oldu. Üstelik Balı müziği olsa neyse, o ağır, kokuşmuş Türk müziğini geveliyor. Zavallı oğlum benim, hacı hoca arasında, siyahlar giymiş, çıktı sahneye; televizyonda gördüm geçen yıl. Ne çâre ki evlatlıktan reddettik onu. Artık bizim çocuğumuz olamaz. Bak kızım. Akademik hayatın başındasın. Dikkat et. iki yıl sınıfta kalmış da olsan, sakın kendini aşağı görme. Sen bir tanesin. Bölüm Başkanı arkadaşım Zehra Hanım'a selamımı söyle. Amerikadan onun ısmarladığı şeyleri getireceğim. Aman Hoca Hanım'ın ağzının içine bak. 0 ne söylerse söylesin yap. Sık sık bizlerden selam söyle. Türkiye'ye döndüğümde dişlerinin bakımını yapacağımı da söyle. Babanla gittiğimiz "medical centre'dan çok memnunuz. Ben diş kliniklerini geziyorum, baban ünlü kalp cerrahlarından randevu alıp onlarla konuşmaya çalışıyor. ilim kolay öğrenilmiyor kızım. Sen de çikolatayı azalt biraz. Ağzını yazdığım o solüsyonla sık sık çalkala. insan dişlerinden bellidir kızım. Göreyim seni. Seni iyi yetiştirdik. Bak sonunda nasıl da asistan oldun! Hatırlar mısın, ille de balerin olacağım diye tutturmuştun. Balerinlik sana göre değil ki! Yarın evleneceksin. (0 konuştuğun çocuk ne oldu? Hani babası bakan olan. Hâlâ seni arıyor mu? Aman kendini ağırdan sat!) Balerinler mutsuz olur. Gerçi nezih bir meslektir. Senin kuğular gibi sahnede sekişini görmek beni mutlu ederdi. Neyse ileride torunlarımızdan biri balerin olur belki. Sana kentin en güzel evini tuttuk. Belediye reisi bizim partiden. Onun gönderdiği hastalara az bakmadım. Senin çok başarılı bir bilim adamı olmanı istiyorum. Gerekirse seni Amerikaya aldırırız, doktoranı burada tamamlaı, yeniden üniversiteye dönersin. (Sonra yeniden Amerika'ya geri gelmek koşuluyla!) Oralarda seni yetiştirebilecek güçte değerli bilim adamlarıyok. Olsun. Başaracaksın. Bilimde çalışkanlık önemli. Büyüklere itaat. Sakın ukalalık etme. Seni Türkleştirmeye çalışabilirler. Sakın Türk olma. Türk insanı tembel, uyuşuk, yalancı, ikiyüzlü eblehtir. Batı'nın derinliğiyoktur onlarda.. İlim evrenseldir. Bu evrensellikte, vatan kurtarmaya çalışmak saçmalıktır. Biz senin düşükzevkli, seksten başka bir şey düşünmeyen, çabuk kızan, zaman kavramı olmayan o kötü insanlardan olmanı istemiyoruz. Doktoranı yap, bitir. Seni Ingiltere ya da Amerika'ya yollayalım. Türkiye'de itkopuk çok. Sanakötülükyapmalarındankorkuyorum. Okaba Türklerkılına dokunsun, dokunanı mahvederim. Seni Amerika'da okutamadık. Baban Türkiye'ye dönmek zorundaydı. Benim işim iyiydi, dönmeyebilirdim. Babanın ailesine bakması gerekiyordu. 0 ara muayenehanelerimiz dolup dolup boşaldığı için iyi para kazandık. Amerika ihtiyacı duymadık. Ama şimdi bakıyorum da, keşke Türkiye'ye hiç dönmeseymişiz. Ağabeyinin başına bunlar gelmezdi. Türkçe kitaplar okuma, çoğu değersizdir. En bilimsel görüneni bile derme çatma, çalma. Biz babanla en kısa zamanda döneceğiz. Bu arada sen ilin ileri gelenleriyle tanışmaya bak. Biraz girişken ol. Sen bir Amerikalısın. Baban da ben de modern insanlarız. 0 taşra şehrinde sen de öyle ol. Oralarda insanlar yobazdır. Dikkat et. Başını kimseye eğme. Kimseyle tartışma. Benim kızım büyümüş de asistanlar olmuş! Allah profesör olduğunu da göstersin. Tabii Amerika'da. Bizler o zaman emekli olmuş oluruz. Üç profesör bir evde yaşarız. Kocan da profesör olursa dört kişi. Bölüm başkanı dostum Zehra Hanıma, Sayın Rektörünüze, Belediye Başkanına selamlarımızı ilet. Baban döner dönmez Bektör Bey'i muayene edecek. Söylemeyi unutma.. Baban gözlerinden öpüyor. Sevgiyle kucaklarım kızım! Annen Dentist Prof. Dr. Mehlikâ Hasbahçe 3rdofJuly,2004 New York ZEHRAHANIM'ASELAMLAR • Kazı ve arazi araştırmalarının bilimsel bir tarzda ve tahribatsız metotlar kullanılarak yapılması, • Kazıların, kalifiye ve özel olarak yetkili kılınmış kimseler tarafından yapılması, • Kaçak kazı yapılmasının önlenmesi olarak özetlenebilir. Bu çerçevede ülkemizdeki uygulamalar incelendiğinde; • Kaçak kazıların kontrol altına alınamadığı, • Tahribatsız test metotlarının hemen hemen hiç kullanılmadığı, bunun yerine eserlerin açığa çıkarılıp değerlendirilmeye çalışıldığı, • Arkeolojik alanlarda çalışan uzmanlann malzeme korumaya yönelik eğitim almadıkları, • Koruma çalışmalarını denetleyecek kurumların oluşturulmadığı, oluşturulduğu iddia edilse bile bunların yeterli olamadığı ve bunların sonucunda; toprak üstüne çıkanlan eserlerin hızlı bir bozulma sürecine girdiği görülmektedir. çalışan araştırmacı, eğitmen sayısı oldukça azdır. Bu alanda çalışacak kişiler eğitilmelidir. Bu eğitim sürecinden sonra gerek üniversitelerde gerekse korumadan sorumlu kuruluşlarda bu araştırmacıların görev alacağı araştırma merkezleri kurulmalıdır. • Tarihi yapıların korunması disiplinlerarası bir çalışmayı gerektirmesine karşılık koruma eğitimi sadece mimarlara verilmektedir. Mimarlık dışındaki disiplinlere de koruma eğitimi verilmelidir. • Türkiye'de uygulamaya yönelik koruma eğitimi veren birçok meslek yüksek okulu bu eğitimde yetersiz kalmaktadır. Bu kurumların güçlendirilmesi ve geliştirilmesi gerekmektedir. • Bu önlemlerin yanı sıra proje üretimi, bunların denetim mekanizmaları, koruma şartnameleri ve uygulamada çalışacak personel seçimi, tarihi yapıların özgün malzemelerini korumaya yönelik olacak şekilde yeniden düzenlenmelidir. Ancak bu koşullar yerine getirildikten sonra ülkemizde çağdaş koruma anlayışı ile tarihi yapılara müdahale edebilmek mümkün olacaktır. (*)Doç. Dr., (**)Doç. Dr. Mimari Restorasyon Bölümü, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü KAYNAKLAR 1. Frazer, J.G. (Transl), (1898) Pausanias's Description of Greece, Vol. I,. Book V, XVI, MacMillan and Co., London, ss.18. 2. Erder, C, (1971) Tarihi Çevre Kaygısı Tarihine Giriş, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara. 3. Orgeval, B. de., (1950) L'Empereur Hadrien, Oeuvre Legislative et Administrative, Domat Montchrestien, Paris, ss. 110111. 4. Erder, C, (1975) Tarihi Çevre Bilinci, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara. 5. Lavedan, P., (1959) Histoire de L'Urbanisme, Renaissance et Temps Modernes, Vol. 11, Henri Laurens, Paris, s. 66. 6. İpekoğlu B., Böke H. (2002). "Türkiye'de Tarihi Yapılarda Malzeme Koruma Sorunları" 1. Ulusal Yapı Malzemesi Kongresi ve Sergisi, Konğre ÖNERİLER Yapılan bu kısa değerlendirmeler doğrultusunda, ülkemizde tarihi yapı malzemelerine yapılan müdahalelerin, uygulama deneyimine dayalı olduğunu söyleyebiliriz. Bu tür müdahaleler kültür varlıklarımızın sahip olduğu estetik ve tarihi belge niteliğini yok etmektedir. Özgün malzemelerin korunması sorunu şüphesiz koruma alanında yaşadığımız sorunların bir parçasını oluşturmasına karşın alınacak önlemleri belirlemek mümkündür. Bunlar: • Kapsamlı bir koruma çalışması planlanmadan, tarihi yapılara ve arkeolojik alanlara yapılacak müdahaleler; geriye dönüşü mümkün olan ve özgün malzemeye zarar vermeyecek şe İYİPARAKAZANDIK kilde yağmur, zemin, çevre suyunun kontrol edilmesi gibi acil müdahaleler ile sınırlı kalmalıdır. • Arkeolojik alanlarda yürütülen çalışmalar bugüne kadar çıkarılmış olanların korunmasına yönelik olarak sürdürülmelidir. • Kaçak kazılar kontrol altına alınmalıdır. • Ülkemizde malzeme koruma alanında ,949/1.12% Mayıs,2Q05