Katalog

Jeoloji Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi 2005 yaz sezonundan itıbaren hizmet vermeye başlayacaktır. Mevcut kullanım ve işletme anlayışı ile bölgenin kirletilmesinin hem çevreye hem de insan sağhğına vereceği zararlar da dikkate ahnarak, Sağlık Müdürlüğü'nün de konuyla islgilenerek gerekli onlemleri alması, halk sağlığı açısından. çok önemlidir. 'i'İ Şekil 6: Taş ocağı olarak işletilerek terk edilen ocağın (Inpınarı mevkii) 2004 yılı öncesindeki (a) ve 07.10.2004 tarihindeki gorunumu (b) (baSivil toplum örkış yönü G'den K'ye doğru) gütü niteliğindeki kısa ffy adı JEMİRKO GB KD K , ŞekH 7: Delikkaya' daki sırt tipi travertenin göriinümii ulaşan nüfus yoğunluğunun yarattığı katı atıklar, terk edilen taş ocaklarına ya da çermik tesislerinin batısında bulunan bu traverten alanlarındaki çukurlara depolamaya devam etmektedir (Şekil 6 a ve b). Bilinçsizce seçilen bu çöp alanları sosyal tesislerden kot olarak daha yüksekte yer almaktadır. Bu çöp deponi alanlannda biriken yağmur ve kar gibi yüzey suları derinlere sızarak, bölgedeki sosyal tesislerde kullanılan yeraltı sularına karışma olasılığı yüksektir. Taş ocaklarının yarattığı benzer yıkımı Sıcak Çermik traverten alanının yaklaşık 7 km. kuzeyinde yer alan Delikkaya (Uyuz Çermik) ve Sarıkaya traverten alanlarında da görmek olasıdır. Delikkaya bölgesine doğal güzelliğiyle önemli bir turiznı alanı niteliği kazandıracak üç önemli oluşum bulunmaktadır. Bunlardan birincisi sırt tipi travertenlerin en tipik ve güzel bir örneği bu bölgede gözlenmektedir (Şekil 7). İkincisi doğal sıcak su çıkış merkezleri ve etrafında çökelen güncel traverten oluşumlarıdır (Şekil 8). Bunların dışında büyük bir sırtı bir baştan diğer başa kat eden bir mağaranın ziyaretçiler tarafından ilgiyle karşılandığını bölge halkı ifade etmektedir. Benzer bir durum Delikkaya traverten alanının 2 km GD'sunda yer alan Sa rıkaya traverten alanı için de sözkonusudur. Bu bölgede yer alan tek sırt tipi traverten üzerinde ve güncel traverten oluşum alanlarında halen işletılen "mermer/taş ocaklan" bulunmaktadır. alanlan koruma altına alınmıştır. Bu bölge, yurt dışındaki ve yurtiçindeki örnekleri gibi, jeolojik miras kapsamında doğal sit alanı ilan edilerek koruma altına ahnarak, taş/mermer ocaklarının faaliyetleri denetim altına alınmalı ve/veya sınırlama getirilmelidir. Kısa süreli ve sınırlı elde edilecek bir gelir için bu alanlann yok olmasının bir an önce önüne geçilebilmesi amacı ile bu konuda değerlendirme yapabilecek uzman bir ekip tarafından incelenmelidir. Genelde ülkemize, yerelde Sivas'a önemli turizm gelirleri sağlayacağı gerçeği göz önüne ahnarak; bu türden bölgeler koruma alnna alındıktan sonra yapılacak çevre düzenlemeleri ile hem turizm sektörüne hem de ülkemiz yerbilimleri eğitimine önemli katkı sağlayacaktır. Yazının giriş kısmında da vurgulandığı üzere, turizm alanlarına yenilerinin de katılmasına olanak sağlayacak diğer doğal jeolojik miras niteliğindeki alanlar da koruma altına alınmalıdır. Bölgedeki sıcaksu olanaklarından yararlanmak amacı ile kurulan Cumhuriyet Üniversitesi Uygulama ve Araştırma Hastanesine bağlı 100 yataklı Fizik i (http://www.jemirko.Org.tr) olan Jeolojik Mirası Koruma Derneği başta olmak üzere ilgi alanı yerbilimleri olan tüm meslek odası ve kuruluşlann konuya sahip çıkması ve gerekli girişimlerde bulunmasının yararlı olacağı kanısındayız. •• „ r$ * Arş. G&r. Dr. eposta: [email protected] ** Prof. Dr. eposta: [email protected] Üniversitesi Müh. Fak. Jeoloji Müh. Böl. Sıvas Kaynaklar: Altunel, E. 1994, Active tectonics and the evolution of Quaternary travertines at Pamukkale, VVestern Turkey, Ph. D. thesis, Bristol University, UK., (yayınlanmamış) Ayaz, M.E., 1998, Sıcak Çermik (YıldızeliSivas) yöresindeki traverten sahalarının jeolojisi ve travertenlerin endüstrıyel ozelliklerı, Cumhuriyet Üniversitesi ((Doktora tezi), 157 s., yayınlanmamış). Mesci, B. L, 2004, Sıcak Çermik ve Yakın Yöresindeki (Sivas) Travertenlerin Gelişimı ve Aktıf Tektonikle İlişkısı., Doktora Tezi, Cumhuriyet Üniv. Fen Bil. Enst, 245 sayfa (Yayınlanmamış). SONUÇLAR ÖNERİLER VE Sıcak Çermik, Delikkaya ve Sarıkaya bölgelerinde bulunan traverten alanlan, Sivas ve çevresinin genç tektonik yapısının anlaşılmasına önemli katkılar sağlayabilecek yapılar içermesi nedeni ile başta jeoloji, jeofizik ve maden mühendisliği eğitimi olmak üzere yerbilimlerinin değişik alanlarında kullanılabilecek doğal bir laboratuvar özelliği taşımakta ve bu nedenle "Jeolojik Miras" niteliğindedir. ABD deki Yellovvstone Ulusal parkında ve İtalya'da Tivoli bölgesinde benzer traverten oluşum Şekil 8: Delikkaya' daki güncel traverten oluşumlarının göriinümii 948/14 21 Mayıs 2B0S