Katalog

YerbilimleriDeprem AMİKOVASI 3km paşa Fayı tarafından sol yönlü ötelenen bir dere yatağı. (b) Aynı dere yatağının TEODOLİTkullanılarak yapılan mikrotopoğrafya sında dere yafağında toplam 70 m ye yakın ötelenme ölçülmüştiir. verilen bu fay, faya hemen hemen dik gelişmiş dere yataklarında toplam 14 m. ile 650 m. arasında değişen sol yönlü ötelenmelere neden olmuştur (Şekil 3). Fay üzerinde yapılan ayrıntılı çalışmalar tarihsel devirlerde meydana gelen büyük depremlerin yüzey kırığı oluşturduklarını ve bu ötelenmelere katkıda bulunduklarını ortaya koymuştur. Fay zonu üzerinde Yer Altı Radarı (GPR, Ground Penetration Radar) ile yapılan çalışmalarda, antik dönemlere ait yol, duvar vb yapıların Hacıpaşa Fayı tarafından 9 m. ile 40 m. arasında değişen miktarlarda ötelendiğine ait veriler elde edilmiştir. Antakya bölgesinde 40'ın üzerinde yıkıcı tarihsel deprem kayıt edilmiştir. Bu depremleri haritaya koyduğumuzda, depremlerin Antakya kenti üzerinde yoğunlaştığı görülmektedir (Şekil 1). Antakya (Antioch), bölgenin en önemli tarihsel kenti olduğundan o bölgede meydana gelen ve Antakya'da hissedilen bütün depremler Antakya olarak kayıt edilmiştir. Bölgede yaptığımız arazi çahşmalarında Antakya'da yıkıcı hasarlar oluşturan depremlerin ana kaynağının ÖDFZ'nin ana kolu olan Hacıpaşa Fayı olduğu görülmektedir. YETKÎLİLERİN BU ÇALIŞMALARA BAKIŞ AÇISI APAME projesi başladığında ve proje kapsamında ilk sonuçlar elde edilmeye başlanınca başta Antakya Valiliği, Antakya Belediyesi ve dığer yerel belediyeler olmak üzere yetkili kişiler mümkün olduğunca bilgilendirildi. Hacıpaşa Beldesi Belediye Başkanı Sayın Addüssemi Erkan arazi çalışmalarına her türlü desteği verdi. Ancak, çalışmalarımızdan Antakya Belediye Başkanı'nı haberdar etme olanağımız olmadı. Bu amaçla Belediye Başkanı'nı ziyarete gittiğimizde, Özel Kalem'deki görevliye üniversitede hoca olduğumuzu, o bölgede deprem üzerıne çalışmalar yaptığımızı ve çalışmalar hakkında başkana bilgi vermek istediğimizi söyledik. Görevli başkanın yanına girdi ve biraz sonra çıktığında başkanın bize ayıracak vakti ol madığını soyledi ve nazikçe bize kapıyı gösterdı. Amacımız, ulkesine ve milletine karşı sorumluluk sahibi kişiler olarak konuyla ilgili en yetkili kışiye bilgı vermekti. Televizyonda yenı gösterilecek bir dizinin çekımleri Antakya'da yapılıyormuş ve dizinın ilk gösterileceğı akşam, bir haber programında dizinin yönetmenı ile akşam saatlerinde canlı bağlantı yaptılar. Yönetmen dızi hakkında konuşurken Belediye Başkanı da dahil olmak üzere bütün yetkilılerin orada olduğunu söyledi. Demek ki birkaç on saniyede on binlerce insanın ölümüne neden olabilecek deprem gibi bir doğal afetle ilgili bilimsel bir çalışma bir kentın altyapısından sorumlu Belediye Başkanı'nın ilgi alanına bir televizyon dizisi kadar girmemektedir. Daha önceki doğal felaketlerde sık sık karşılaşılan soru şudur: Bilim adamları niçin bildiklerini veya yaptıklarını yetkililere aktarmadı veya millete duyurmadı? İşte bunun en güzel örneği Antakya'da yaşandı. Tarihsel dönemlerde yıkıcı depremlere maruz kalmış kentin şu an karşı karşıya olduğu tehlike ne yazık ki kentin en yetkili kişisine işlerinin yoğun olması (!) nedeniyle anlatılamadı. Şunu da belirtmeden geçemeyeceğim. Çalışma alanı ülke sınırına yakın ve ayrıca sit alanı olduğu için Genelkurmay Başkanlığı'ndan ve Kültür Bakanlığı'ndan izin alındı. Arazi çalışmalarına başlamadan önce hem Antakya Müzesi' ne hem de Antakya'da bulunan Alay Komutanlığı'na bilgi verildi. Özellikle Alay Komutanlığı'nın gösterdiği ilgi ve yardımIarı takdire şayandır, teşekkür ederiz. Sayın Celal Şengör'ün sık sık dile getirdiği gibi bu ülkede bilime değer veren ve deprem tehlikesinin farkında olan kurumların başında Türk Silahlı Kuvvetleri'nin olduğu bir kez de bizim tarafımızdan görülmüş oldu. ÖDFZ'nin kuzey kesimi üzerindeki çalışmalarımız APAME projesi kapsamında devam etmektedir. Bölgenin tarihsel önemi ve geçmişi dikkate alındığında APAME projesi kapsamında şu ana kadar tarihsel depremler açısından önemli bulgular elde edildi. Verilerin değerlendirilmesi devam ediyor, ancak konu ile ilgili bilgi almak isteyen herkesle bu bulguları Şekil 2. ÖDFZ'nin Suriye sınırı ile Amik Ovası arasında uzanımı. Numaralı oklar ötelenme ölçülen yerleri göstermektedir. paylaşmaktan büyük mutluluk duyarız. Prof. Dr. Erhan Altunel, Osmangazi Üniversitesi, Müh. Mim. Fak., Jeoloji Müh. Böi, Eskişehir. ealtunel@ogu.edu.tr Doç. Dr. Serdar Akyuz, İTÜ, Maden Fak., Jeoloji Müh. BöL, Maslak, Istanbul Araş. Gör. Volkan Karabacak, Osmangazi Üniversitesi, Müh. Mim. Fak., Jeoloji Müh. BöL, Eskişehir. ealtunel@ogu.edu.tr Jeo. Yuk Müh. Çağlar Yalçmer, Osmangazi Üniversitesi, Müh. Mim. Fak., Jeoloji Müh. BöL, Eskişehir. ealtunel@ogu.edu.tr 942/119 Nisan 2005