Katalog

MotorTasarım birinde şöyle bir sayı var: 1.253 (nokta). Şimdi bu sayı (noktanın virgül yerine kullanılmış olduğu varsayımıyla) " 1 milyar 253 milyon TL" mi demek, yoksa (noktanın gerçekten nokta olduğu varsayımıyla) "1253 milyar TL" yani "1 trilyon 253 milyar TL" mi demek? 0 zaman şu yoldan başka "çıkar" yol yok:"Bu sayı ülkenin pirinç dışalımı olduğuna göre 1 milyar pek küçük kalıyor, 1 trilyon olmalı". Yani tam bir "el yordamıyla" yöntemi! Noktavirgül kargaşası radyo ve televizyonlarda tam bir kaosa dönüşmekte, ğerçekten de "üçüncü grup"talığımızın adeta kanıtı olmaktadır. Rırakın kimi televizyonların Türkçeyi doğru dürüst okuyamayan spikerlerini, TRT'nin saygın, deneyimli sunucuları bile aynı haber bülteninde, hatta aynı tümcenin içinde bir ondalık sayıyı virgül ile, ötekini nokta ile okuyabilmektedirler. Özellikle seçim sonuçları gibi, enflasyon değerleri gibi ondalık sayısı bol haberler tam bir curcunaya dönüşmektedir. Bir tek örnek vereyim: TV'de (bir yıl önceki seçimde) Kuzey Kıbrıs seçimlerinin sonuçlarını veren TRT sunucusu partilerin oy yüzdelerini hep (yanlış olarak) "13.9" gibi nokta ile okurken yalnızca en düşük oy alan ve en sonda anılan partinin yüzdesini her ne hikmetse "1,3" gibi virgül ile okuyor ve bu yöntemini kararlı bir biçimde sürdürüyordu! Bu kargaşanın yaygınlaşmasında medya dedikleri yazılıgörsel basının olduğu kadar, ülkenin bilimkültür dünyasına sürekli Amerikancayı ve Amerikan kültürünü pompalayan İngiliz dilli eğitim liseleri ve üniversitelerin de önemli payı olduğunu belirtmek gerek. *Emekli öğretim üyesi, gonenc@metu.edu.tr ITU öğrencilerinin uluslararası alandaki başarısı •I İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi'nden birgrup öğrenci, Doç. Dr. Fırat Oğuz Edis'in danışmanlığında, AlAA (American Institute of Aeronautics and AstronauticsAmerikan Havacılık ve Uzay Enstitüsii) tarafından lisans düzeyinde diizenlenen 2004 yılı "Lisans Takım Motor Tasarım Yarışması"için tasarladıklan motor ile ikincilik ödülüne layık görüldüler. oç.Dr.Fırat Oğuz, bu büyük başarının ardından bu yılki yarışmaya katılmak üzere bir takım oluşturulduğunu ve takımın da çalışmalarına başladığını duyurdu. Bu yılki yarışmada istenen motor, çok güncel konulardan biri olan İnsansız Hava Aracı için dikine kalkış/iniş şartlarını sağlayacak bir motor. Yeni takım bu konuda önerilebilecek kavramlar üzerinde çalışıyor. Ayrıca AIAA tarafından diizenlenen "Uçak Tasarun Yanşması'na katılacak olan takım da yürüttükleri çok sistematik çalışma kapsamında tasarımlarının prototipinin imalatını ve test uçuşunu tamamlamış bulunuyor. Doç. Dr. Fırat Oğuz, 2004 AIAA Motor Tasarım Yarışması sonuçlarıyla ilgili özetle şu bilgileri verdi: D AIAA Tarafından Diizenlenen "Undergraduate Team Engine Design" Yarışması 2004 Yılı Ikincisi. İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Takımı Motor tasarım takımı lisansü'stü çalışmalarmı yürütecekleri minyatür motor üzerinde inceleme yapıyor. ferans ve eğitim programları düzenlemektedir. Ayrıca, uçak ve uzay teknolojisi eğitiminin her kademesine yönelik olarak çeşitli yarışmalar düzenlemektedir. Enstitünün kendisi ve düzenlediği yarışmalarla ilgili olarak http://www.aiaa.org internet adresinden ayrıntılı bilgi alınabilir. AIAA İTÜ Öğrenci Şubesi: 2003 yılında 15 kişilik bir öğrenci grubunun girişimiyle kurulan AIAA İTÜ Öğrenci kolu, o zamandan beri İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi'nin desteği ile çeşitli mesleki etkinlikler düzenlemektedir. Bu etkinlikler arasında öğrenci seminerleri, model tasarım ve imalat çalışmaları, AIAA Design Build Fly (Tasarla Yap Uçur) yarışmaları ve Undergraduate Team Engine Design (Lisans Takım Motor Tasarım) yarışmalarında yer almak sayılabilir. Daha ayrıntılı bilgi http://aiaa.itu.edu.tr internet adresinde bulunmaktadır. Takım: Uçak Miihendisliği Bölümü 3. ve 4. sınıf öğrencilerinden oluşan takım aşağıdaki şekilde görev paylaşımı yapmıştır: • Ali Özel: Takım Lideri, Kompresör ve Fan Tasanmcısı • Hakan Yeşilel: Kavramsal Tasarım Sorumlusu, Egzoz Tasanmcısı • Abdullah Levent Şen : Hava Alığı Tasanmcısı • Resul Açıkyol: Yanma Odası ve Ardyakıcı Tasanmcısı • Emrah Özgümüş: Türbin Tasarımcısı • Zafer Öznalbant : Katı Modelleme ve destek • Uğur Sevilmiş: Katı Modelleme ve destek • Oktay Durmaz: Destek • Hasan Sevinç Destek Takım Uzay Mühendisliği Bölümü öğretim üyelerinden Doç. Dr. Fırat Oğuz Edis'in teknik danışmanlığından yararlanmıştır. Tasarım süreci: Temmuz 2003'de yarışmaya katılmaya karar veren takım, AIAA tarafından o yıl için istenen RFP (Request for ProposalTeklif Çağrısı) belgesinin Eylül 2003'de yayınlanmasına kadar altyapı hazırlıklarını sürdürdü. RFP'nin yayınlanmasının ardından yürüttükleri çalışmalar, literatür taraması, ilgili bilgisayar programlarının incelenmesi, tasarım yönteminin belirlenmesi, kavramsal tasarımın tamamlanması, kompresör/türbin gibi bileşen tasarımlarının tamamlanması ve rapor yazılması aşamalannı kapsamaktadır. Sonuç raporu Haziran 2004 yılında AIAA jürisine gönderilmiştir. Takım bu çalışmaları sırasında TUSAŞ Motor Sanayii (TEI) Eskişehir Motor Fabrikası ArGe bölümündeki mühendislerle yakın iletişim içinde çalışmış ve önemli destek almıştır. . Moton Yarışmada, 16 km irtifada ses hızının iki katı hızla 7500 km menzile uçacak sekiz kişilik bir süpersonik iş jetinde kullanılmak üzere tasarlanması istenen motorun, gürültü ve yakıt tüketimi yönünden de çevreye duyarlı olması ve 2010 yılının teknolojisini kullanması istenmekteydi. Tasarım ekibi, bu gereksinimi karşılayacak motorun 'düşük bypas oranlı, ardyanmalı, karışık akışlı bir turbofan motor' olması gerektiği sonucuna vardı. Çalışmalar sonucunda bu özelliklerde bir motorun, şeklini, boyutlarını, malzemelerini, çalışma parametrelerini, tahmini yakıt tüketimini ve fiyatını belirledi. Sonuç ve değerlendirme: 2004 yılı yarışmasmda istenen tasanm oldukça ağır şartları yerine getirmesi beklenen bir motordu. Özellikle, ses hızının iki katı (Mach 2) hızda uçacak olması ve supercruise olarak adlandırılan, ardyanmasız sesüstü uçuşu, bir yolcu uçağından beklenen düşük yakıt tüketimi ile sağlamak zorunluluğu çok önemli bir şarttı. Problemin zorluğunun en önemli göstergesi, yarışmanın yapıldığı yıldan bu yana yarışmaya katılmayı alışkanlık haline getirmiş bir çok Amerikan üniversitesi takımının bu yılki yarışmaya katılamamış olmasıdır. Bu yıl değerlendirmeye geçen yılın da birincisi olan Georgia Institute of Technology takımı ve İstanbul Teknik Üniversitesi takımı girmiştir. Jüri, tasarımları ve raporları, teknik içerik, organizasyon, sunum, orijinallik, uygulama ve fizibilite yönünden değerlendirdi. Değerlendirme sonucunda İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi öğrencilerinden oluşan tasarım takımı "ENGINEARI" adlı motorları ile, Georgia Institute of Technology takımının ar^ından küçük bir fark ile ikinciliğe layık görüjdü. ; Yarışma: AIAA tüm dünyadaki lisans düzeyindeki uçak ve uzay miihendisliği öğrencilerine yönelik olarak 1996 yılından bu yana çeşitli yarışmalar düzenlemektedir. Bu yarışmalarda dereceye girenlere 1000 $, 1500 $ ve 2500 $ tutarında ö'dül verilmektedir. 'Lisans Takım Motor Tasarım Yarışması' 1997 yılından bu yana düzenlenmektedir. AIAA: American Institute of Aeronautics and Astronautics, Amerikan Havacılık ve Uzay Enstitüsii, 75 yıldır faaliyet gösteren, kendi alanında köklü ve prestijli teknik topluluktur. Uçak ve Uzay teknolojisi ile ilgili tüm alanlarda, bilimsel dergiler ve kitaplar yayınlamakta, kon Her sözcük ıslığa çevrilebilir! slık dili araştırmacısı J. Meyer her sözcüğün ıslığa çevrilebileceğini ve ıslığın anlamlandırılmasında üç ayrı ses tonunun rol oynadığını belirledi. Der Spiegel'in (5/2005) haberine göre Meyer başta Meksika ve Türkiye olmak üzere dünyanın dört yanını dolaşb ve yaklaşık 60 ıslık dili saptadı. Dilbilimcilerin bu alanı ihmal ettiğini belirten Meyer, ıslık dilindeki anlam ayırt edici tonların genellikle o dildeki sesbirimlerden daha az olduğunu, buna karşın bağlam yardımıyla anlamın kolaylıkla çözülebildiğini kaydediyor. Peki insanlar konuşmak yerine neden ıslıkla iletişmeyi yeğliyor? En önemli etmenin arazi koşulları olduğu açık. Çoban, çiftçi, avcı gibi insanların zor arazi koşullarında uzak ve engebeli yollan yürümek yerine 10 km.'ye kadar etkili olabilen ıslıktan yararlanmaları çok daha mantıkh. Ne ki Meyer Meksika'nın Huautla de Jimenez kasabasında farklı bir durumla karşılaşmış; insanlar burada yalnız arazide değil, çarşıda, pazarda, komşu sohbetlerinde bile hep ıslıkla iletişim kuruyorlarmış. I Meyer'e göre ıslıksal dil düzgüsü (kodu) diğer iletişim düzgülerinden ayrı olarak uzlaşımsal değil; yani sürekli yinelenen tekbiçimli ıslıksal tümcelerden oluşmuyor. İşaret edilen bir başka ilginçlik, sözlü dilde etkinleşen beyin bölgesinin ıslık dilinde de etkinleşmesi. Sonuçta Meyer bir olumsuzluğa da dikkat çekiyor: Bir ıslık dilini bilenlerin sayısı 1015 kişiyi geçmiyor; bunun en önemli nedeni küreselleşme, şehirleşme ve cep telefonları olarak gösteriliyor. Der Spiegel'den derleyen: Tahir Bala 937/17 5 Mart 2005