Katalog

Feneğitim öğrenimi sanıyorlar: Yan loplarda. Yani büyük beynin 39 ve 40 numaraları bölgelerinde. Bu bölgeler kulağımızın iki parmak kadar üzerinde yer almakta (bkz. grafık). BEYİN VE MATEMATİK Bilim adamları bu durumu bazı hastalarla kanıtlayabiliyorlar. Mesela bir zamanlar matematik kitabı yazan bir profesör, beyin felci geçirdikten sonra adeta sayı körü olmuştu. Beş ve altı arasındaki farkı bulmakta zorlanıyor ve 83 gibi hesapları çözemiyordu. Fakat doktorlar örneğin ab= (a+b)(ab) gibi soyut formüllerin doğruluğunu kavrayabildiğini görünce tedavi edebilmişlerdi. Almanya'daki diğer bir hasta da en basit sayılarda bocalıyordu ama örneğin "4711" (Almanya'da bir kolonya markası) sayısını gördüğünde, "ondan büyükannemde var", veya "1914" sayısını gördüğünde, "Hitler değil, öteki" değil gibi yanıtlar verebiliyordu. Amerikalı nörolog Antonio Damasio'nun bir hastası ise sayıları yazarak toplamayı veya çarpmayı bilmesine rağmen kendi adını bile yazamıyordu. Bu tür hastaları inceleyen beyin araştırmacıları, inme, tümör veya kazayla meydana gelen bozuklukları saptayınca, adım adım sayı kavramından ve matematikten sorumlu beyin bölgelerine ulaştılar. Ve tüm sonuçlar alt yan lopun anahtar rol oynadığını göstermiştir. Pozitron veya çekirdek spintomografı ile yapılan incelemeler sonucunda, hesap yapan kişide daha birçok görevi yerine getiren yan lopun etkinleştiği anlaşılmıştır. Bu bölgede meydana gelen hasarlar sonucunda kişide matematik sorunları ortaya çıktığı gibi sağ ve sol yönünü karıştığı için yazı yazmakta çok zorlanır. Formüller üzerinde tartışan fizikçiler: Soyutlama beynin en asılyetisidir. Kanada'da birmatematik dersi (yanda) yorlar. İki oyuncak bebeğin bir şemsiyenin arkasına saklandığını gören bebek, daha sonra tek bebeğin şemsiyenin arkasından çıkarıldığını görünce diğer oyuncak bebeğin şemsiyenin arkasından çıkarılmasını bekler. Buna benzer birçok deney bebeklerin temel matematik yetisini yansıtmakta. Rununla birlikte bu bulguların anlamı henüz tartışmalıdır. Örneğin bebekler üçün, ikiden büyük olduğunu biliyorlar nıı? Yoksa ikili ve iiçlü sistemleri tıpkı renkler gibi mi işliyorlar? Bilim adamları bu soruları yanıtlayamıyorlar henüz. farelerin, güvercinlerin ve maymunların dikkatini çektiği anlaşılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre hayvanlar en fazla beş veya altı sayısını kavrıyorlar, daha büyük sayılarda hatalar hızla artmakta. Örneğin farelere bir kolu birkaç kez kaldırarak yeme ulaşmaları öğretilebilmekte. Fakat kolu sekiz kaldırmasını asla öğrenemiyorlar. "İnsan beyni de çok benzer bir şekılde işlemekte" diyor Fransız sinirbilimci Stanislas Dehaene. Ne zaman bir sayıyla karşı karşıya gelsek, onun yaklaşık değerini tahmin etmekten başka bir şey yapmayız. Farenin ve şempanzenin yaptığı da budur. Bu durum özellikle de deneklerin iki sayı arasında hangisinin daha büyük olduğuna karar vermek zorunda kaldıklarında ortaya çıkmakta. Eğer fark çok büyük ise yanıt hemen gelir. Birbirine yakın sayılarda ise karar verme süresi saniyenin dörtte biri kadar sürer diyor Dehaene. Denekler, dokuzun sekizden daha büyük olduğunu bulmak için harcadıkları zamanı öğrenince çok şaşırmışlardı. Peki ama eğer hayvan da tıpkı insan gibi sayıları tahmin edebiliyorsa büyük fark nerede yatıyor? Nasıl oluyor da hayvanlar büyük sayıları kavramakta bu kadar aptalken, insan yüz haneli bir sayının 13. kare kökünü yalnızca 11,8 saniyede çıkarabiliyor? Dehaene'nin açıklamasına göre, her türlü karmaşık hesabı çözmenin koşulu insanın semboller yaratmasına dayanmakta. Diğer sözlerle söyleyecek olursak, Homo sapiens sırf sayıları isimlendirebildiği için hesap becerisi ve matematiğin temellerini atabilmiştir. Yalnızca "23" sayısını yirmi üç olarak adlandırabilen bunları kullanabilir. H a tta beyin araştırmacıları bunun nerede geliştiğini bile bulduklarını SAYILAR VE DİĞER CANLILAR Ama kesin olan bir şey var ki sayıları kavrama yetisi sadece insanlara özgü değil. Çok sayıda deneyle bip sesi,flaş,tohutn tanesi veya labirent geçit sayılarının, 2 Şakak loplarında, sayılar ilgili sayı sözcükleriy le birleştirllmekte. DİL Matematik ve öğrenme bozukluğu Uer Spiegel 50/2004 Nilgün Özbaşaran Dede Gelecek sayıda 3 39 ve 40 numaralı Brodmann bölgelerinde sayı verileri bir araya geliyor. Bu şekilde bir sayının büyiiklüğii tahmin edilmekte. Bu bölgelerin çevresinde beyin ayrıca parmakların algılanmasını, sağ/sol kavramı ve yazıyı işlemekte. SAYI MANTIĞI 4 Bellekte örneğin bir çarpı bir gibi hesaplar kayıtlıdır. Bir problemin çözülmesi için gerekli olduğunda bu bilgi derindeki beyin bö'lgelerinden çağırılabiliyor. BELLEK 5 Bir problemin çöziimü, kar maşık stratejilerin bulunması İÇln gerekliyse, yönetimi ö'n beyin üstlenmekte. STRATEJİ GORSEL TANIMA 1 Gözümüz sayıları algılıyor ve bu uyarıyı birindl görme kabuğuna iletiyor. Burada ağtabaka görüntüsü analiz edilmekte. 937/14 5 Mart 2005 Matematikte dünya rekorunu kıran Mittring: 13'cü kare kökü 11,8 saniye içinde buldu.