Katalog

BilimKadın Caltech'de bir fizik sınıfı. En önde dersi ilgiyle izleyen bir kız öğrenci. AmerikanSağlıkEnstitüsündenGiedd, lılığının izlerini araştırıyor. beyintaramalarınabakarakkadınerkekfark MİMARİLERİ FARKLI "Kadın ve erkeklerin beyinlerinin mimarisi farklıdır ve biz bunun ne anlama ğeldiğini bilmiyoruz" diye konuşan Haier, "Bir grup üniversite öğrencisinin beyinlerini IQ testi sırasında taradık. Sonuçta kadın ve erkeklerde zekâ ile ilgili beyin bölgelerinin farklı olduğunu keşfettik. Bu bazı açılardan çok önemli bir gözlemdi, çünkü psikolojinin en temel varsayımlarından biri, insan beyninin aşağı yukarı aynı şekilde çalıştığı ile ilgilidir. Ancak artık biliyoruz ki kadın ve erkek beyni aynı şekilde çalışmıyor. Bu nedenle Alzheimer gibi hastalıklarda beynin verdiği tepkiler kadınlarda farklı oluyor" diyor. Amerikan Sağlık Enstitüsü'nden psikiyatrist Jay Giedd, dünyanın en kapsamlı beyin tarama çalışmalanndan birini gerçekleştirdi. Çalışmanın amacı çocuklarda beynin gelişmesini izlemekti. Çalışmanın sonucunda kızlarda beynin gelişmesinin ortalama olarak 11.' uncu yaşlarında zirve yaptığı, erkeklerin ise zirveye 3 yıl aradan sonda ulaştığı görüldü. "Bu, çocuklar için çok uzun bir süredir" diye konuşan Giedd, "Çalışmalarım kızlarda beynin pek çok bölümünün daha hızlı geliştiğini gösteriyor" dedi. Ancak 1999 yılında Virginia Üniversitesi'nden Harriet Hanlon'ın yürüttüğü bir başka çalışmada, bazı beyin bölümlerin erkeklerde daha hızlı olgunlaştığı ortaya çıkmıştı. Spesifık olarak mekanik konularda mantık yürütme, hedefe nişan alma, uzamsal düşünme gibi spesifık alanlardaki beyin bölgelerinin erkeklerde, kızlardan 48 yıl önce olgunlaştığı anlaşıldı. Oysa sözel yetenek, el yazısı ve aşina yüzleri tanıma gibi yetenekler kızlarda erkeklere göre birkaç yıl önce olgunlaşıyor. 2. DERS: DUYGULARIN AYIRIMI Erkekler 3 boyutlu bir nesneyi zihinlerinde niçin daha ıyi görüntüleyebiliyor? Kadınların sözel yetenekleri ve sosyal duyarlılıkların niçin daha iyi? kız ve erkeklerin doğuştan farklı olduğuEn şaşırtıcı farklıhk beynin dışında na, ancak koşulları değiştirerek bu farklıolabiliyor. "Aynı manzaraya bakan bir kalığının gelişimi olumsuz yönde etkilemedın ve erkek tümüyle farklı şeyler görebisinin engellenebileceğine inanıyor. lir" diye konuşan yazar Leonard Sax, "Kadınlar erkeklerin göremediği renkleri Erkek ve kız öğrencilerin öğrenme ve desenleri görebilir, erkeklerin işitemesorunlarının nedenlerini araştıran Sax, diklerini işitir, erkeklerin koklayamadıkkarma eğitimin, öğrenme hızı ve kapasilarını koklar. Gözler, kulaklar ve burun tesi farklı kız ve erkek çocukları bir arabeyne veri taşıyan taşıyıcılar olduğu için da tuttuğu için, öğrenme yeteneklerine doğumdan hemen sonra beynin gelişmefaydadan çok zarar verdiği sonucunu çısini doğrudan etkilerler" diyor. kartmış. Sözgelimi sıçanlarda erkeklerin re"12 yaşında fen derslerinden nefret tinasında hareketi tespit eden hücreler eden kız öğrenciler ve okuma derslerindaha çoktur. Oysa kadınların retinasında den nefret eden erkek öğrencilerle karşırenk ve desenleri tespit eden hücreler dalaşıyorsunuz" diye konuşan Sax, "Bilgisaha fazladır. İnsanlarda da bu böyleyse, eryar mühendisliğinde kız öğrenci sayısının kek bebeklerin beşikleriaz olmasının nedeni, kızlanin üzerindeki dönen rın bu konulara ilgi duymaoyuncakları daha fazla izması değildir. Bana kalırsa lemelerinin nedeni retina bunun nedeni aldıklan yanyapılarındaki farktır. Erlış eğitimdir" diyor. kek çocukların arabalara Karma eğitimin yararolan düşkünlüğü de bu şeları veya zararları konukilde açıklanabilir. sunda yapılan çalışmalarBenzer şekilde kadan şimdiye dek kesin bir dınların kulakları bazı sessonuç alınmadı. Ancak eğilere daha duyarlıdır. Kız timde cinsiyet farklılıklarını bebekler bazı ses aralıklagözetmenin yararlı olduğu rını daha iyi işitirler. Bu yönünde somut bulgular elikisi arasındaki farklıhk Harvard Üniversilesi Rektörü de ediliyor. Eğitimde cininsanlar yaşlandıkça iyice Larry Summers. siyet farkının gözetilbelirginleşir. "Nature Nemesinin çeşitli yolları oluroscience" isimli bilim dergisinde 2002 duğuna dikkat çeken Giedd, "Beynin yılında yer alan bir yazıya göre, doğurma değişiklik karşısındaki uyumu inanılmaz yaşlardaki kadınların kokuları tanıma yeboyuttadır" diyor. tenekleri erkeklerden daha üstündür. Temple Üniversitesi'nde yapılan son bir çalışmada, 10 hafta boyunca günSax, kadın ve erkeklerdeki bu dude birkaç saat Tetris oynayan kız çocukyarlılık farklılığının birbirini tamamladığılarının uzamsal yeteneklerinin büyük ölnı ve cinslerin birlikteliğinin hayatta kalçüde geliştiğini ortaya çıktı. Ancak erkekma şansını artırdığını ileri sürüyor. lerde bu yetenek daha kısa bir sürede gelişti. 3.DERS: BEYNİKÜÇÜK Temple Üniversitesi'nden psikolog GÖRMEYİN Nora Nevvcombe araştırmanın sonuçSon yıllara kadar iki farklı görüş larını şöyle açıklıyor: "Tetris çalışması iki söz konusuydu. Görüşlerden biri cinsler cins arasındaki yetenek farkını iyice açtı. arasındaki farklığının doğuştan olduğuEğer erkekler pratik yapmamış olsaydı, nu iddia ederken, diğer grup bu farkın kız çocuklar erkeklerin düzeyini öğrenildiğini, değişen koşullara bağlı olayakalayabilirdi." Bu arada doktorlar ilaçrak değiştirilebileceğini ileri süriiyordu. ların kadın ve erkek beyinlerinde farklı Sax bu iki grubun tam ortasında duran etkiler yarattığının farkında. az sayıdaki bilim adamlarından biri. Sax, 939/14 19 Mart 2005 4. DERS: BEKLENTİLERİN ÖNEMİ Eğitimciler ve ebeveynler sınav sonuçlarındaki kız erkek farklılığı konusuna gereğinden fazla önem vermek gibi bir alışkanlığa sahipler. Oysa sınav sonuçlarında zenginyoksul öğrenci farkı daha belirgindir. Ayrıca okul başarısından bağımsız olarak, iş hayatında başarı, cinsiyet farkından çok kişilik ve disipline bağhdır. Beynin güç ve telkinden ne kadar etkilendiğini fark eden bilim adamları, özellikle genç kadınların bilimdeki başarılannm motivasyon ve yüreklendirmeye bağlı olduğunu söylüyor. Sözgelimi 1800'lü yıllarda ABD'de fızik, astronomi, kimya ve botanik orta sınıf ve zengin ailelerde kızlara uygun bilim dallarıyken, Yunanca ve Latince erkeklerin ilgi alanına giriyordu. Ancak bu gidişat 2O.Yüzyıl'da tamamen değişti. Bugün İzlanda ve İsveç'te kızlar matematik ve fızikte erkeklerden daha başanlı. Hâttâ İsveç'in kuzeydeki ücra bölgelerinde kızlar ile erkekler arasındaki fark iyice açılmış durumda, çünkü kızlar güneydeki kentlere giderek ülkenir önde gelen üniversitelerinde eğitimlerint devam etmek isterken, erkekler köylerin de kalıp babalarından kalma avcılıkbalık çılık mesleğini sürdürmeyi tercih ediyor. ABD'de de fen ve mühendislik eği timinde kız ve erkekler arasındaki sayısa fark giderek kapanıyor yavaş da olsaKadın profesörlerin bilimsel çalışma sayı sı erkeklerinkini yakalamış durumda. BL gün kimya fakültelerindeki öğrenci say sının yarısı, biyoloji fakültelerinde is yüzde 6O'ı kızdır. Summers gelecek yıl bilimde erkel lerin yerini sorgulamayı planlıyor. İşte e keklere sorulması gereken sorulardan b; zıları: Öğrenme bozuklukları, otizm, dil kat eksikliği sendromu ve şizofreni niçi erkeklerde daha fazla görülüyor? Genç erkekler üniversiteye devaı etme konusunda kızlardan niçin daha i teksiz? Reyhan Ok« Time, 7 Mart 20(