Katalog

Dilbilim bazı fenomenler, dunyanın dığer bolgelerınde çok yaygındır Bırçok yerde konuşulurken yapılan tonlamalar sozcuklerın anlamını değıştırır. Orneğın Çınce'de "tna," tonlamaya gore "anne", "at", "kenevır" veya "azarlamak" anlamını kazanır Dunya uzennde neredeyse ıkı dılden bırınde bu tur tonlamalar yapılmakta Kara Afrıka'nın tum dıllerınde bu tur tonlamalar vardır ve 'Xoon dılını konuşanlar, kalın ve ınce seslerle geleceğı veya geçmışı anlatırlar Harıtalan ayrıntılı bır bıçımde ınceleyenler, dıl yapısındakı farklılıkların kultur ve çevreye gore bıçımlendığını fark edebılırler Orneğın eskıden buyuk ımparatorlukların ve katı hıyerarşılerın bulundugu bolgelerde çok sayıda haygı ıfadesı kullanılır Japonya, Kore ve Tayland'da orneğın 'Sız" yeterlı olmaz, genelde kışının statusu de belırtılır, orneğın "Oğretmen bır fıncan çay alır mıydı?" gıbı nıldığı dıller Kuzey Avrasya'da (Parıs'ten Pekın'e kadar) yer alırken, Hımalayaların guneyınde bu unlulerı kullanan dıller yoktur Gb veya kp gıbı konuşulması zor olan unsuz fonemler, sadece Batı ve Orta Afrıka'da bulunmakta Aslında bu sonuç şaşırtıcıdır Dılbılımı, kuruluşundan bu yana dıllerdekı benzerlıklerın ortak bır dılden turedığını kabul eder Dunya Dıllerı Atlası'nın harıtaları şımdı yapısal ozellıklerın onemlı olçude homojen olduğunu gostermekte, bu şu anlama gelıyor ortak ozellıklere sahıp komşu dıllerın mutlaka akraba olmaları şart değıl Mesela, Avrupa'dakı Germen, Roman ve Slav dıllerıyle akraba olan Hınt dılı, (bu dıllerın kokenı yaklaşık olarak 6000 yıl once konuşulmuş olan HıntAvrupa dıllenne uzanır) hıçbır yakınlığı olmamasına rağmen, guney Hındıstan'dakı Tamıl ve Dravıt dıllerıyle şaşırtıcı benzerlıkler gosterır. Ve Fınce, Isveç ve Rubça gıbı komşu dıllere, Sıbırya'dakı akraba dıllerınden daha çok benzemekte Dılbılımcılerı bu tur benzerlıklerın komşu dıllerden alınan yapı motıflerıne uzandığını tahmın edıyorlar. Bazı sozcuklerın komşu dıllerden odunç alındığı uzun bır suredır bılınıyordu ama gramerın de alındığı surprız oldu Bu tur odunç alınan gramerlerın mekanızmaları henuz kesın olarak bılınmemekte ve araşürılması gere ken konulardan bırıdır dıyor bılım adamları Nilgün Özbaşaran Dede www mpg de, 1 8 05, der Spıegel 31/2005 GönüldenBilime Âhmet Inam Pehlivanla Balerin Gozumu yumuyorum Pehlıvanla Balenn yanyana duruyorlar Pehlıvanınyanıktenı, kısasaçı, ırı govdesınden hafıfçe uzanmış gobeğı, kıspetı çıplak ayaklan Balenn Kuğu Dırı ınce bedenı Rıtmın çırpınan dalgalan parmak uçlanna dokunuyor Yan yana duruyorlar Duruşlarına gulmek mı gerekıfi Pehlıvanla balerının ne gıbı ılışkılen olabılır? llışkılerıne ağlamak mı gerekır? Gozumu yumuyorum Duşumdekı fotoğraf makınesıne şaşkın bakarlarken çekıyorum onları Onları yan yana getıren gucu duşunuyorum Aşk mfi Hangı pehlıvan hangı balerını sevebılıu Pehlıvanın çayır kokan soluğu, cazgıra ve davulzumaya ayarlı ezık kulağı Kuvvetın, kuvvetını rakıbını yenmek ıçın kullanan oyuncu zekânın dımdık tuttuğu bedenı Tanhten, tarladan, topraktan gelıyor At sırtından, cenklerden, kılıçtan Turkulerden Mânılerden Ruhun ve bedenın terbıyesınden Sabırdan Pehlıvan "tefnka'ların konusu olmuş Şımdılerde sıkıcı ağır, hantal bulunan Yağlı gureşın, çayırın, cazgınn, ağanın bu dunyadakı yerı yorumlanamamıştır Turk gıbı kuvvetlı Pehlıvanlanmızdan alınmış Bu bedene bu kuvvetı veren ruh nerededır? Feoda! ılışkılenn, yağma ekonomısının ruhu m\P Pehlıvan aydınımızın deltennde sık rastlanan bır sozcuk değıl Beden kendını dansla anlatmayı daha guzel mı buluyoft Balenn Fransız saraylarının dağdağasından mı getınyorguzellığınu Ve kulturumuze "medenı" dunyadan afdındakı orkestrayla nasıl gudu Yıllar suren eğıtımın sonucu, sesle bedenın uyumunda bellı bır sınıfın smokın ve kurkun bakışlanyla desteklenen sahne goruntulennde, balenn, bırtarıhınyansımasınıgöruntuluyor Bu tarıh ne kadar gırebılıyor şu ankı yaşayışımıza7 Pehlıvan'ın tarıhıyle örtuştuğu yerler var mft Ikısı de bugune uzandıklarında hayatımızın karmaşık dalgakıranına çarpıp, kırılıyorlar Çayır, mındere donuşuyor Gureşın suresı kısalıyor Cazgır, ağa, davul zurna yıtıyor Elektronık gostergelerden okunuyor puanlar Hakemler ve "mınder amırlerı" tarıhsel sureklılığı kesıntıye uğratıyor Bale, ağır salonlann, sınırlı muzığın, koreoğralının otesıne geçmeye çalışıyor (Koreografı, sozcuğunun kökenlerıne ınmeye kalktığınızda manılmaz bır anlam cumbuşunun yaşandığını doreceksınız Khoros Dans anlamına gelıyor, Baş1 ka anlamlannın yanında ılk o harfı, uzun okunduğunda Khoros yer demek, sozcuğunbahçe, bağ, "kavrayan", "ıçeren" gıbı anlamlar taşıyan khortosla yakınlığı var bıraz zorlamayla "kheır" e gıdıyor El'e Kavrayan yakalayan ele Koros'unsa bugunku modern Yunancaya bıle geçmış, bıkma, usanç, tıksınme gıbı anlamlan var Tüm bu anlam çağrışımlarından Balenın koreografı'sı kendıne "yenı" bır yer arıyor Beden, kendını yenı dıllerle anlatacağı olanaklann peşınde) Dans, bedenle ruhun bırlıkte tıtreşımlerını olanca zengınlığıyle yansıtmaya çabalıyor Pehlıvan da balenn de değışmekteler Balenn kulturumuze gırdığı yerde değıl Dunya orada değıl, çunku Pehlıvanla balerının ayrı dunyalarda yaşamaları, bırbırlerını tanımamış olmaları, çayırın kokusunu çok seslı muzığe, sahneye, bale ayakkabılarına taşıyamamış Kulturum, bu aşkı oluşturacak ortamı oluşturamamış Öluşturabılseydı, çayıra gelecek ıncelık cazgırı, davul zurnayı tarıhte tadılmamış şolenlere goturerek donuşturebılecektı Şımdılerde denenmeye çalışılan davul zurnalı kaba baleya da balenın fıgurlerınden esınlenıp "modernıze" edılmeye uğraşılan halk dansları Pehlıvan ve Balenn aşkını taşımadığı ıçın başarılı olamamaktadır PehlıvanBalenn aşkı edebıyatımıza dayetennce gırememıştır Balenn bunalıp çayıra gıdıyor, acı veyabancılık çekıyor, roman oluyor Pehlıvan, bır başına kaba çızgılenyle, çaresızlığı ıçınde anlatılıyor Polıtıkada balerıne hıç rastlamamış kaba Pehlıvan, dalkavuk cazgırlann kışkırtmalarıyla el ense çekıyor Duşunce hayatımızda koreogralı kopyaları var Pehlıvan tanınmıyor Kuçumsenıyor Pehlıvanı tanıyanlar onu camının dışına çıkarmak ıstemıyorlar ya da elıne kılıç verıp akınlara yolluyorlar Cumhunyet çocukları Içınızdekı pehlıvan ve balennlerı araştırın Balenn çıplak gunahkâr kafır, pehlıvan, cıhana nam salmış Turk ve ıslam gucu mu? Yoksa, pehlıvan kaba, çırkın vıcık vıcık yağlı teodal kalıntı (Turıstlere lyı bırmalzemei) Balenn, uygarlığın, sanatın, ılerlemenın bır gostergesı mft Hepımız ıçın Balenn ve Pehlıvanın bır anlamı var Bende pehlıvanla balenn nıcedır çılgınca bır sevda yaşıyorlar Bırbırlenne yakışıyorlar Bırbırlennden oğrenıyorlar Kavgaları da var Geleceğın Turkıye'sınde bendekı bu PehlıvanBalenn aşkının bır yerı olur mu bılmıyorum DİLLERİN KÖKENİ Harıtalar sayesınde ayrıca dıllerın kokenı de görulebılmekte Tum Roman ve Slav dıl len, Farsça ve Hınt dıllerı, HıntAvrupa koken lı Bu dıllerde dışı ve erkek zamırler kullanılmakta Oysa HıntAvrupa dıl grubunun dışındakı dıllerde (Turkçe'de de olduğu gıbı) cınsıyet farkı yoktur, kadın ve erkek ıçın aynı zamır kullanılır Dunyadakı ışaret dıllerının gramer yapısını karşılaştıran ıkı harıta uzerınde sadece 35 dıl ışaretlenmış Çunku ışaret dıllerının karşılaştırılmaMna dayanan araştırmalar henuz yolun başındalar Neredeyse her harıta uzerınde, coğrafı dağılımın, rastlantısal olmadığı hemen goze çarpıyor 0 ve u unlulerının kulla KOREOGRAFİ DörtKöşe Varsayalım kı Prof Dr X Y yonetımınde doktora yapan X Z 'nın doktora tezı bır başka unıversıtede yapılmış olan bır başka tezden buyuk oranda alınttlanmış olsun Oiacak ış değil ama yıne varsayalım kı tezde aşırmacılık yapıldığı (ıntıhal) alenen ortaya çıksın Durum tez hocası na bıidırılsın Pekı, sonra ne olur? 1 Tez hocası olayın ustune gıtmez konuyu kapatır, oğrencıyı atteder Bıda ha yapma bakıım başına ış alırsın" der ve ıntıhalı ortaya çıkaranın cezalandırılmasını ~ sağlar 2 Tez hocası olayı kapatır oğrencıye başka bır tez yazdırır/yaptırır 0 tez de muhtemelen ıntıhal dolu olacaktır 3 Tez hocası oğrencıden kurtulmak amacıyla çeşıtlı mazeretler uretır ve ogrencıyle ılgılenmeyı bırakır Oğrencı kendıne başka bır hoca bulur Yenı hocanın eskısınden daha gevşek olması hususuna dıkkat edılır 4 Tez hocası konuyu resmıyete doker ve ışlem yapılması ıçın ılgılı amıre başvurur Amır bılmemnetarıhlı bılmem ne sayılı bır yazıyla bır komısyon oluşlurur Varsa delıllerı veya şıkayetı komısyona havale eder Soruşturma aşaması Komısyon uyelerı fırsat bulur konuya önem verırlerse toplanırlar Once delıller gozden geçırılır sonra "Yuksekoğretım Kurumları Oğrencı Dısıplın Yonetmelıgı (YOKODY) tarantr Heyhat1 YOKODY de afış asmak bıldı Bir aşırmacılık soruşturması hikâyesi aTirefH Okkeş rı dağıtmak kumar oynama veya oynatmak boykot yap makı, duvarlara ahlak dışı yazılar yazmak resım yapıştırmak torenlerde davetlılere ayrılan yerlerı ışgal etmek, kopya çekmek hırsızlık yapmak gıbı konular açık seçık yazılmıştır ama "ıntıhal aşırmacılık" ıle ılgılı bır madde yoktur Komısyon uyelerı hangı eylemın hangı suça gıre ceğı konusunda anlaşamadan, soruşturmaya konu olan oğrencının hem yazılı hem de sozlu savunmasını almak uzere dağılırlar Oğrencı hem yazılı hem sozlu savunma yapar Elbette suçsuzdur' Zayıf olduğu başlıklarda bazı kaynaklara başvurmuştur ama asla aşımacılık yapmamıştır Zaten kım aşırmacılık 7 yapmıştır kı memlekette " Tez bıraz aceleye gelmıştır Yabancı dılının orta sevıyede olması nedenıyle elı bıraz sıırçmuş bazı alıntılara karışmıştır Karar Komısyon delıller uzerınde yapılan ıncelemeler ve taraflardan alınan belgeler doğrultusunda karar verır YOKODY nın Madde 9(g) bendı "hırsızlık yapma ve Madde 9(m) bendı "sınavlarda kopya yapmak veya teşebbus etmek" ıhlal edılmıştır Oğrencının dısıplın cezasına çarptırılması tavsıye edılır Karar ust yonetımın yonetım kuruluna bırakılır Sonuç 1 Oğrencı mahkemeye gıder (Benzer davalar bulur ve yurutmeyı durdurma kararı aldırır) 2 Af çıkar (Oğrencı gerı doner1) En Son Sonuç Oğrencı tezını bıtırır yardımcı doçent doçent profesor olur ve yenı ogrencıler yetıştırır Sonra bolum başkanı dekan, rektor merkez başkanı musteşar bakan lılan olur yoluna devam eder 970/1122 Ekım 2005 BU AŞKIN ÛLKEDE GELECEĞI OLMALI