Katalog

Evrim, Beslenme Birlikte çalışma şansına ulaştığım Sayın Stig Bengmark sayesinde simbiyotiklerin tıbda yeni bır sayfa araladığını düşünüyorum. Lund Üni versitesi Mikrobioloji Kürsüsü ö ncü Iü ğü nd e tıbbın hızmetıne sunulan ve birçok merkezle ortak yürütülen çalışmaların odağında simbiyotiklerle beslenme sonunda sağlıklı nesillere Belkl İlk insan kadar zengin lil çeşitlehyle beslenmek mümkün olmayacaktır ancak uyulaşma. birçok gun sayı ve çeşite ulaşmak mümkün görünüyor. hastalıgın üstesinden gelme çaorganizmalarla (probiotikler; laktobasiller) birbası bulunmaktadır. likte kombine edılerek kullanılması gerektiği de Günün birinde atalarımız kadar ilkel ve gösterılmış durumda. basit gıdalarla beslenemesek de ona yakın şartları sağlayacak olan bu urünlerle beslenecek olMUCİZE İLAÇ mamız hayal olmasa gerek. Bu insanoğlunun Laktobasıller birçok hastalık ıçin mucize geride sağlıklı nesiller bırakma savaşını oldukça ilaç olabilirler mi? Bu basıller atalarımız için hakolaylaştıran bir buluş gibi görünüyor. yatta kalış savaşının gızlı kahramanları olmuşlardı. Modern insan bağır.saklarında bu bakterileri maalesef yeterli sayıda banndırmıyor. Tıbbın tiim çabası bağırsaklardakı dost basilleri egemeıı kılmaktır. Gönüllü insanlar üzerınde yapılan çalışmalarda laktohasıllerın bağırsaklara kalıcı olarak yerleştirilebıldıği gdsterilmıştır (9). Bu çaba; ticari anlamda probiotikli gıdalar (yogurt) üretilerek geniş kitlelere yansıtılmıştır. Birçok deneysel ve klinik çalışmada probıyotikler prebiy o 11 k 1 e r I e kombine edilmiş ve ortaya simbiyotikler çıkmıştır. Simbiyotikler insan bağırsak florasını düşman mikroorganızma istilasından kurtarmaya aday ürünlerdir. Simbiyotiklerle yapılmış klinik çalışmalarda; kronik karaciğer hastalıklarında sağkalınıın uzatılahildığı, AIDS'li çocuklarda itnmün sistemin guçlendirilebildiği, mide ülserlerinde ivileşmenin hızlandınlabildiği, akutkronik ishallenn tedavı edilebildiği, organ naklı uygulanan alıcılarda enfcksiyon riskinın azaltilahıldığının gosterilmesi; bilim adamlarının bu ürunu mucize ilaç olarak kabul etmeleri gerçeğinı doğurdu (10,11,12). * Celal liayar Universitesi Tıp Fak. Gcnel Cerrahi email: ilkğulS'doctor.com KAYNAKLAR 1. ücngmark S LKe ol some pre, proand svnbıotıos ııı ırrıtkMİIv II palıents Ri'sl l'ractice & Heseardı Clmu.ıl Vol 17, No. 5. 200.İ C.ıstnifiıU'rdlojîy ZümrüttenAkisler Keyifli birgece A.M. Celal Şengör Tîeçen akşam gene sabahın erken saatlerine kadar iki dostumla birlikteydim. Aldığım keyfi anlatamam! Kendilerine veda edip yatağa yatarken, ertesi günün bir an evvel doğması ve vakit geçirmeden kütüphaneme geçerek çalışmaya başlamak arzusuyla yanıp tutuşuyordum Kendileriyle bır arada olmak beni bilimsel çalışma yapmaya o denli heveslendırmiştı, Bu ıki dostumun biri Abdülhak Adnan Adıvar (ölümü 1 Temmuz 1955), diğeri de Fuad KöprülO'dür (ölümü 28 Haziran 1966). Bizleri bir araya getiren bir başka dostumuzdu: Vassili Vladlmlroviç Bartold (ölümü 19 Ağustos 1930). Yazmakta olduğum bir kitap için Fuad Köprülü'nün öğrencisi Ahmed Ural'ın tercüme ettiği Bartold'un islam Medeniyeti Tarihi adlı kitabında bıryere bakmam icap etmişti. Kütüphanemde bulunan ikinci baskıyı elime aldım. Alış o alış: Birkaç dakıka ıçin aldığım kitabı yaklaşık dört saat sonra tekraryerine koyarken saat sabahın üçünü gösteriyordu. Bartold'un kitabı pek çok dile çevrılmış bır başyapıttır. En önemli özelliğı de islam medeniyeti tarihi gibi muazzam bir konuyu küçük bir kitap içerisine ustalıkla sığdırılmış bir sentez halınde anlatmasıdır. Sade, akıcı ve akılcı bir uslupla yazan Bartold'u bır kez okumaya başladınız mı kolay kolay elden bırakamazsınız. 2. Gnoth MJ. Kunz (.', KIIIIIL Sjllı.ın K. Hudloll SHumaıı mılk olıjio.sachdrıde:» are nıınımallv dijjcstcd ııı vıt rıı J Nııtr 20(10; 130: .30143020 3. llocıper I.V. MıdtvedtT, (loıdon II llcıw hostmıcKibıal ınteractıons shape the ııııtrırııt envıronment ot the mammalıan ınU'stıııe Aıınu Kev Nutr 2002:22'2H33O7 4. K.nd KS. Cıle.s VVII. Dıetz WH l'ri'vakıae of the iiırldlmlk svıidıııme amorıg US adıılt.s JAMA 2OO2.2H7.35& :ır.M 5. Slnll HA taıuc Upper ahdominal obesıtv. ııısulııı rcsıs risk. Interııaluııuıl louııuıl I. ct a l . uf Av syıv bjscd ıiııd hitM.st tancer ohf.sıty 20(12.26.747753 6. KuuMsto J, KOIVINID K. Mykkanen Micıatıon bolvvtvn features of the ııısulm rcsihtantf nıleın R4 phenotvpe 1 cross sectımıal popıılatuın drcıme and Alzheimer's dıseasc ıııdepvodcııtlv ııf apolipopstudv. HMJ IW»7;3ir.:l04.r>1049 7. Ikıtîidnesi R, Leone N. Vannı K et al nyptoRcnıc cirrhohis to liL'paloct'llular roenUrolc)){y 2002.123 \'MM) 8. Hrandtzaeg P. Halstcnsen TS, Kctt K Lt al.. Imııuınobiolotîy and immutıopatholo^y of human jîut mucosa: humoral ımmunıtv and ıntracpithelial lymphocvtcs nHMitcrolo>;v I4H9.97 I.'i(i21584 9. lohansson ML et al. Adnııııihlidtıun of dıffercnt I..u'tohacillu.>ı straıiib ın tfrnıt*nted oalmeal .soup: Iıı vılro colom/.atıoıı ot luımaıı ınte.stinal mucosa and i'lluı'l oıı \\\u ıııdı^L'noııs floıa. App Knv Mıcr 1093 Jan, IT>20 10. lîenjlmark S d u t mıcnıbıal eı'iılnıiy in crıtıcal ıllnessı. ıs therc a rnk Im pıchıotics, probıotıcs, and svnhı otıcs' Cıın H|iııı Tııt l'au 2(102 Apr.H(2H4!î S I Kcvııw. 11. Hıııjîın.ırk S: Nutrıtıonal modııl.ıtıoıı 12. licnılmark S of acute rodıs <ıııd "ılıronıc' plıase rcsponsv. Nııtrıtıoıı 2001,17 489195 l'ıuspıct lcır a ncw and probıotıc and ptuı^c covercd lorın ol thur.ıpy Iıı Andtrw l'.ast K\pandıııj; from Castthe luıtural historv of noıuılcnhıılıc hte.ttcıhi'patıtıs: carcinoma. Bartold'un kitabının tamamı 78 sahifedir. Buna Fuad Köprülü 24 saylalık bir "Başlangıç" ıle 167saylalık "Düzeltmeler ve izahlar" ılave etmiştir! Bu kıtabın ilk baskısını ülkemizin mutlu bir geçmişınde kalmış o aziz kültür ocakları Halk Evlerinin çıkardığı Ülkü Mecmuası ıçin eleştırel olarak tanıtmış olan Abdülhak Adnan Adıvar, bu nedenle "Prof. Fuad Köprülü'nün başlangıç, izahlar ve düzeltmelerle ikmâl ederek neşrettiği bu eserin müellifini yazarken Bartold ve Fuad Köprülü'nün isimlerinı yan yana yazmak mecburiyetini hissettim" diyor. Nasıl demesin ki? Neler neler yok o "Düzeltmeler ve Izahlar'da Tarıhten tutun lolklora, dinden tutun bilime, edebiyattan tutun güncel siyasete tam tamına 106 madde! Bir de 92 saytalık bir "ilâveleı" kısmı var. Her biri ucu bucağı olmayan bir bilgi denızınden kovalarla, bakraçlarla taşınmış hazineler İnsan okurken inanası gelmiyor. Bir kişi bu kadar çok ve değişık konuda bilimsel literatürü bu denlı nasıl bilebilır diye hayretler içınde kalıyorsunuz. Yalnız literatürü bilmek olsa, haydi bir deıece; o literatürü okuyarak eleştırel süzgeçlen geçirmiş Köprülü. Atıl yaptıklarının çoğunu eleştiriyor, yazarlaıın yaıılış ve eksıklerini okuyucuya gösteriyor, bunların başka nelere başvurulmak suretiyle bertaraf edılebileceğini de söylüyor. Köprülü onu bunu eleştırır de, kendi tabiriyle "kıymetlidostu"Adnan 9 Adıvar ondan aşağı kalır mı 0 da Köprülü'yü eleştiriyor. Bır kere lercümede yanlış ve açık olmayan yerleri tek tek bulmuş, onları bır bır sıralıyor Sonra orıjinaldeki önemli koca bir paragral tercümede atlanmış Adıvar onu tercüme ederek eleştirisine ekliyor (Bu paragral Köprülü'nün kullandığı Tatarca nüshada yokmuş, Adıvar onu Ingılızce tercümede bulmuş). Sonra Köprülü'ye destek çıkarak Bartold'un da çözememiş olduğu pmblemleri sıralıyor, bunları yeni nesil bilim adamlarına çözülecek önemli sorunlar olarak takdim ediyor En son olarak da "Bize Bartholdün her aydın doğulunun okuması gereken eserini, ülkemizde ender görülen bir şekilde açıklama ve düzeltmelerle hediye eden aziz bilginimiz Prof. Fuad Köprülü'ye teşekkür etmeyi bir görev biliriz" diyerek Iafını bitiriyor. 106MADDEÜKDÜZELTME BİLİMİBIRAKMADI Bu eleştırıler karşısında Köprülü ne yapıyor? Eserin ikinci baskısında 1 bunları çaktırmadan düzeltip geçiyor mu? Hayır Hem düzeltiyor, hem de rahmetli arkadaşının eleşfirisini, kitabın ikinci baskısına bir ek olarak ilave edıp baştan bastırıyor, kendisini de bu eleştirisi için şükran ve rahmetle yâd ediyor. Köprülü bunları ne zaman yapmıştır? Altmışlı yılların başında, yani altı yılı dışişlerı bakanı olarak geçmiş 23 yıllık taal mılletvekıllıği döneminin ardından! Iğrenerek. tiksinerek, terk ettiği, kendı kurdugu partiden kaçtığı politik yaşamdan sonra. Belli ki bir taraltan polıtıkayaparken, bir taraltan da bılımyapmayı asla bırakmamış. Aynı kıtapta, 1952de Istanbul'da toplanmış olan yirtni ikinci uluslararası oryantalistler (Dogu bılimcıler) toplantısında yaptığı biraçış konuşmasının metni de basılmış. 0 enfes metnı bır okuyun! 0 zaman Köprülü Türkiye Cumhuriyetı Dışişlerı Bakanı Kendisini djnleyen dünyanın dört bir köşesinden gelmış bılım adamlaıı, karşılarında içi boş bir politikacı değil, pek çoğundan daha meşhuı, daha değerli bır bilim ınsanını Türkiye Cumhuriyeti'nın bir bakanı olarak görüyorlar! Ne yazık kı bu mutlu tablo ülkemizde benzerlerlnin sommcusu oldu. Fuad Hoca paıtıli arkadaşlarının ülkeyi batağa çekmelerine daha çok tahammül edemedi, tekrar yalnızca bilim yaptığı, tüm insanlığa katkıda bulunduğu mütevazı ama mutlu yaşamına kaçtı. l'VV.Oyslıoıı I'. Smıth C,L & StewartTull DK (eds) Fıtfhtintf InfuctKiıı ııı the 21.st centıırv 97132 l.ondon lîlackvvells. 2000.pp 891/517 Nisan 2004