Katalog

Uzay Araştırmaları Yeni 'Beagle' 2007 yılında Mars'ta Avrupalıların Mars sondası "Beagle 2"nin başansız olması, tasarımcısı Colin Pillinger'i yıldırmadı. Pillinger Spiegel Online'da yayımlanan son söyleşisinde en azyüzmilyon euroya mal olacak ikinci misyonun en geç 2007 yılında gerçekleştirilmesi gerektiğini söyledı • Prof.Pillinger, "Beagle 2" tnisyonunun başansız olmasından sonra Esa ve size yönelik sert eleştiriler yapıldı. Eleştiriler masraflı ve gereksiz bir girişim üzerineydi. Buna rağmen hâlâ yeni bir projeden yana mısınız? • Kesinlıkte. Mars hakkında edindiğimiz yeni bilgıler "Beagle 2" gibi bir robotun mutlaka gerekli olduğunu gösteriyor. Ozellikle de Mars atmosferınde metanın keşfi gibi astronomik ve jeolojik gözlenıleri kastedıyorum. Yörüngfden ayrıntıları öğrenmek mümkiin değil. Atmosferi, gezegenin üzerindeki araştırmalarla analiz etmeliyiz. • Yeni bir misyonun maliyeti ne olur? • Her ne kadar yeni bir roket ve ana araca ihtiyaç duyacak olsak bile "Mars Express" kadar pahalıya mal olmaz. Ve Mars Express gezegenin etrafında yalnızca 2007'ye kadar döneceğinden rinümüzdeki üç yıl içinde yeni bir deneme yapmak zorundayız. • Nasa robotian "Spirit" ve "Oppurtunity" gibi "Mars Express" de Mars'ta bir zamanlar suyun dolayısıyla da yaşaman varolabileceğini açıkladı. Siz şimdi ciddi olarak Esa'nın ikinci bir misyon için bu kadar çok masraf yapacağına inanıyor musunuz? • Şu sıralar Avrupalı bilim adanılarıyla birlikte Esa yönetimıni ikna etmeye çalışıyorum. Mars'a iniş mısyonu için sağlam bir programa ihtıyacınıız var. Bu sadece bilimsel açıdan değil Avrupa'nın "Aurora" ve "ExoMars" programları için de gereklidir. Ayrıca kamuoyıı da dünya dışı yaşamın araştırılmasına eskisinden çok daha fazla ilgi gösteriyor. • Yani "Beagle 2" projesiyle hatalı bir başlangıç yapbğınıza inanmıyorsunuz? • Hayır, hiçbir şeyi yanlış yapmadık.Her zaman biraz risk vardır. Belki çalışmalara daha önce başlamamız ğerekırdi ama, "Beagle 2" ile ilgili malzemeler bize 2000 yılında sunuldu. Ayrıca proje başansız değildi. Tam aksine çok önemli gelişnıeler kaydettık. Öğrenmek için bazı yenilikleri denemek gerek. Şimdı size soruyorum: Amerikalılar ve Ruslar Mars'a ınebılmek için kaç deneıne yaptılar dersiniz? Eğer biz de deneme seydik bugün çok daha az şey biliyor Resimde Pillinger, "Beagle 2"modell İle. olurduk. • Mars'ın atmosferinde ne bulacağınızı sanıyorsunuz? Mars Express'teki Fourier spektrotnetresinden sorumlu Vittorio Formasino, atmosferde yeni saptanan metanın olasılıkla volkanizma kaynaklı olabileceğini açıkladı. • Şimdı bakın. üünyanın atmosferindeki metanın %99,9'u biyolojik, gerisi ise volkanizma kaynaklıdır. Fakat dünyada, Mars'tan farklı olarak hala aktif yanardağlar vardır. Mars'taki yanardağların etkinliğı olasılıkla 100 milyon yıl önce sona ermiştir ve Mars'ın atmosferinde metan en fazla 300 yıl dayanabilir daha sonra oksitleşerek yok olur. Demek ki rezervleri besleyen bir kaynağın bulun Millon Keynes Open Üniversltesi'nde gezegen araştırmaları profesörii olan Colin Pillinger aynı zamanda . versiteye bağlı Gezegen ve Uzay Blllmlerl Araştırma Enslilüsü'nün müdürü. Pillinger, Esa'nın "MarsExpress"uydusundaki "Beagle 2" sondasımn babasıydı. "Beagle 2" sondası bllindiği gibi geçtiğimiz yılın Aralık ayında Mars'a İniş sırasında kaybolmuşlu. ması gerekir. Bana göre bunlar mikroplar olabilir. Tabii kuyrukluyıldızlar da akla gelebilir. Fakat eğer kısa bir süre önce bir çarpışma yaşandıysa krater nerede? • Size göre Mars'taki yaşamı doğrudan kanıtlanması için gerekli olan nedir? • Mars'tan taş örnekleri alıp dünyaya getirnıeliyiz. "Spirit" ve "Opportunity"misyonları belki ilginç olabilir ama Mars örneklerini sadece dünyada doğru dürüst inceleyebiliriz. Ama önce metanın kesin kaynağını bulmalıyız. Çünkü eğer Mars'ta gerçekten yaşam var veya vardıysa örnekleri düııyaya getırmek tehlikelı olabilir. • Bu durumda böyle bir deneme eski misyonlara göre daha pahalı olmaz mıydı? • Hayır. Mesela bir "kaz ve gıt misyonu" akla gelebilir. Sonda Mars'a ıner bir örnek alır ve hemen dünyaya döner. • Bu tür bir misyon daha zor değil mi? Aşması gereken çekim gücü daha fazla olduğu için Mars'tan kalkacak bir araç daha büyük olacaktır. Bu da daha fazla yakıt tüken'mi demek... • Evet, bu doğru. Ama bu tür bir sondanın yine de çok büyük olması gerekmiyor. Bununla ılğılı hesapları uzun süredır yapıyoruz. Yapılmayacak bir şey değil ve olağanüstü olanaklar sunabılir. Jeokımyacılar bugün 59 mıkıometrelik parçaları ınceleyebılıyorlar. 200 gramlık Mars taşından yaklaşık olarak 200 mil yon örnek elde edilip dünyaya gdnderılebilır. Yoksa birkaç metrede bir lıerhangı bir kaya parçası için tartışılması daha mı iyi? Nilgün Özbaşaran Dede Pillinger klmdlr? "ExoMars" aracı yaşamın izlerlni araştıracak şekilde planlandı. Güzellik anlayışı ve zaman 1 870li yıllarda Charles Darvvin'in kuzeni Francis Calton bir suçlunun yüzünü tanımlamaya çalıştı. Ağır suçlardan malıkum olmuş erkek suçluların fotoğraflarını toplayarak, hepsini tek bir fotoğraf klişesi halınde birleştirdi. Sonuç şaşırtıcıydı. Herkes suçluyu sevimli buldu. Galton buradan şu sonucu çıkarttı: Suçluların yüzlerine özgü olduğunu düşunduğu kotülük ıçeren özellikler, ortasını bulına surecınde yok oluyordu. Bir yuzyıl sonra bılim adamları. bilgisayarda dijital olarak çok sayıda fotoğrafın biraraya getirilmesiyle oluşturdukları bileşik fotoğrafın, içerdiği tek tek fotoğraflardan daha cazıp bir görüntüye sahip olduğunu keşfettıler. İnsanlar Brazılyalı manken Ana Hickmann'ın uzun bacaklarını veya Dolly Parton'ın büyük göğüslerini beğenmekle beraber, genel olarak ortalamayı tercih ediyor. Geçtiğimiz hafta sonuçlanan bu araştırmaya göre insanlar gerçek yüzleri, normlara benzerliği veya farklılığı açısından değerlendiriyor. Ayrıca bu araştırma, normların da sık sık değiştiğini ortaya çıkarttı. Araştırma sırasında bilim adamları, deneklere bilgisayar ortamında yaratılan fotoğraflar gösterdiler. Bu fotoğraflar kadını erkeğe veya bir Japonu Beyaz'a yavaş yavaş dönüştürüyordu. Deneklerin ortalama yüz hakkmdakı ğörüşleri, ilk gördükleri fotoğraftan büyük ölçüde etkileniyordu. Sonuçları Nature isimli bilim dergisinde yayımlanan araştırma, gerçek yaşamda "normal"e ilişkın algılamanın ne gördüğümüze bağlı olarak değiştiğini gösteriyor. Bu arada insanlar algılamalarınnı zamanla değiştiğinin farkına varmayabilirler. Araştırmanın ortaya çıkarttığı en önemli nokta, neyin güzel, neyin kabul edilebilir olduğu konusundakı toplumsal ve bireysel kanının zamanla değişiyor olması. New$week, 12 Nisan 2004 891/217 Nisan 2004