Katalog

TartışmaEditöre mektup lunmadıtîı, gerı odeme kapsamındakı kısıtlılıklar, hasta katılım payı alınıp alınmayacağı, odemenın hangı fıyat uzerınden yapılacağı, odeme nın ne kadar zaman sonra yapılacağı, ılaç ve tıbbı malzeme harcamalarırid etkı eden başlıca ge rı odeme faktorlerıdır Ilaç ve tıbbı malzemele rın gerı odeme kapsamında bulunmaması, hasta kdtılım payı ve referans fıyat uygulaması gıbı kısıtlamalar tuketımlerı ve malıyetlerı azaltıcı faktorler olarak etkı etmektedır Gerı odemelerle ılgılı du/cenlemelere bundan en çok etkılenen grupldr çok hızlı ve şıd detlı tepkıler veriyor, kurumlar arası faklılıkla ..n bulunduğu durumlarda tepkılerın şıddetı daha da artıyor Ortopedık protezler ve kalp pılınde gerı odeme fiyatlarının duşuk bulunması nedenı ıle fırmalarıtı malzeme temınını dıırdur maları, bazı ılaçlarm uzman hekımler tarafın dan yazılması koşuluna pratısyen hekımler der neğının go.sterdığı tepkı, ortopedık protezler ve kalp kapaklarının hastaneler tarafından temını zorunlu malzeme lıstesıne dahıl edılmesıne hastaneler ve firmaların gostermış oldukları dırenç, ve referans fıyat uygulama.sına karşı uluslararası ılaç tekellerının AB mekanızmalarını harekete geçırmelerı, tepkı ve dırençlerın sade ce bırkaçıdır Ve genellıkle bu nedenle, kısa bır sure sonra bu duzenlemelerden vazgeçılmektedır 2003 yılında davul zurrıa ıle ılaıı edılen referans fıyat uygulamasının 2004 yılında sessız sedasız kaldırılması, en dramatık uygulamaları oluştur muştur Gerı odemenın kısa sure ıçınde ve duzenlı olarak yapılması, her basamaktakı poz ıtıf etkılerı ıle malıyetlerı azaltıcı en temel faktorlerden bır tanesıdır TV'yi kullanarak dayanıklı bireyler yetiştirme sorunu Televizyondaki bazı yarışma programlarında da mumkun olabılır? Soz konusu ulkelerde ozellıkle son ononbeş yıldan beyanıklılık unsuru ve insan yetiştirme yönü'nden çı rı, egıtım amaçları arasında, onemsenmekte olan bır ınsan karılabilecek dersler ozellığı dıkkatı çekmektedır Guç koşullarla ve stresle ba^a çı S on yıllarda, ozellıkle 2OOO'lı yılların başından bu yana, televızyon kanallarında boy gosteren yenı tıp yarışma programlarmın, yalnızca bılgıye ve bedensel becerılere degıl, her turden "dayanıklılığa' da yonelık oldugu gorulu yor Soz konusu dayanıklılık, bazen daracık bır yaşam alanında, daha onceden tanışılmamış olan çok sayıda yabanu ınsan ıle bırlıkte yaşarken, sureklı gozlenmek anlamında Bazen de programdakı acımasız değerlendırıcılerın oldukça sert eleştırılerıne hatta bazen açıkça aşağılamalarına dayanmayı gerektırıyor kabılme (resılıence) (6) Anaokulundan ba^layarak ıınıversıteye kadar oğrencılerın stresle basa çıkabılmelerı ıçın hangı ozellıklerle ve nasıl donatılmaları gerektığı, soz konusu ulke lerın ajandalarında ust sıralarda yer almaktadır TOPLUMU DAYANIKLI KILMAK MI? Bu yenı eğıtım amacının, nedenlerınden ozellıkle bırını tahmın etmek, guç olmasa gerek Sosyal ve ekonomık her turden korumacılığın terk edıldıgı, her bıreyın guçluklerle ve stresle "tek başına" başa çıkmayı basarabıldığı oranda yaşa ma hakkının oldugu toplumsal bır sıstemde, bıreylere sağla nabılecek onemlı ve ya^amsal desteklerden bırının, onların dayanıklılığını artırmak oldugu ılk bakışta gorulebılır Gunumuzdekı yaşam koşullarında, gıderek artan oraıı da, yoksulluk, ıssızlık ya da ışını her an yıtırebılme olasılığı, dağılan aıleler, okul ya da ışyerınde alaya uğramaktan, sokaktakı rastlantısal kor şıddete ve planlı teror saldırılarına değın her turden şıddet gıbı etkenler, ba^a çıkmayı gerektıren du rumlar olarak bıreylerın sağlığını ve mutlulugunu tehdıt et mektedır Gelışmı^ Batı ulkelerınde ınsan yetıştırmeyle ılgılı eğıtım amaçlarından bırının "dayanıklılık" olarak one çıkmasının nedenlerınden bırı de uluslararası yıkıu rekabet ve ufukta belırme olasılığı ne yazık kı hıç te duşuk olarak gozukıneyen, 'sıtak karşılaşmaldr" olabılır Ikıncı dunya savaşmda, tufeklerının ucunda tu valet kağıdı rulolarıyla denızden karaya çikar ma yapan genç adamların, ' konforsuzluğa dayanıklılığıyla", gunumuzdekı torunlarmın dayanıklılığı mutlaka aynı degıldır Şımdıkılerın dayanıklılığının buyuk oranda artırılmış olması tahmın edılebılır Turkıye'dekı TV kanallarında bırdenbıre başlayan bu tıp yarışma programlarmın orıjınallerının, yabancı, ozellıkle de gelışmış Batı ulkelerınde uretıldıgı de bılmmekte Turkıye'dekı televızyon kanallarının bu tıp programları gostermeye yonelmelerı, daha onceden başka ulkelerde denenmış ve yuksek ızlenme oranlarına ulaşmış olmaları nedenıyle, çoğu zaman goruldugu gıbı taklıtçı bır kolayulıkla açıklanabılır Antak acaba bu yarışma programlarmın orıjınallerının yara tıldığı ulkelerde ne oldıı dd bu tıp programlara yoneldıler sorusu akla gelıyor KAMUOYU OLUŞTURMAK Bu bilgiler ışığında son ilaç skandalı nasıl değerlendirilebilir? 1. Kamu Ihale Kanunu engellerının bır sonucu olarak ıhale merkezı olarak (SSK hastdtıe grtıbu adına SSK Genel Mudurluğu) yapılamamış, ıhale kontrol/ denetım/deneyımın duşuk oldugu perıferık alana kaymıştır (Malıyet arthrıu temel faktor) 2. Bu olay, "ıhale yetkısmın ışletme yapısı kazanmamış yapılarda (SSK) hastanelere dev redılmemesı gerektıği" seklındekı duşunceyı doğrular nıtelıktedır 3. llaç ıhalesı generık olarak çıkılmamış ve rekabet unsuru ortadan kaldırılmışlır Burada SSK'nın kontrol ve denetım yetersıHığı dıkkatı çekmekledıt Hdtta 2 ayrı fırmaya aıt tıcarı formlar 2 ayrı kalem olarak çıkılarak, kontrol ve sıkayet mekanıyması da yok edılmış toplu alımdd parekende satış fıyatı uygulanarak 5'lı saadet zıncırı kurulmuştur 4. Fabrıka satış fıyatı 88 mılyon TL olan ılacın perakende satı^ fıyatı fıyat tespıt komıs yonunca 236 mılyon TL olarak belırlenmıştır Kıyatlandırma sıstematığıne gore Fabrıka satış fıyatının 88 mılyonTL den çok daha yuksek ol ması gerekırdı Rurada tırmanın tanımlı 5 Av rupa ulkesı ıçın vermış oldugu fabrıka satı^ fiyatlarının dogru olmadıgı gorulmektedır Goruldugu gıbı olayın prımer faıllerı bır tarafa bırakılacak olursa, bu olayda başta Kamu Ihale Kurumu olmak uztre SSK Genel Mudur lugu ve Saglık Bakanlıgı nın kurumsal sorum lulukları bulunmaktadır Prof. Dr. Erkan Derebek UEU Tıp Fdk erkan deıebek(<î>deu tdu tr llıç kuşku yok kı, o ulkelerde de ızlenme oranları, belırlı tıp programların yaygınlaşmasında rol oynamakta Bununla bırlıkte, katılanların dayanıklı lığını her yonden zorlayan bu program ların ılk ortaya çıkışlarında ılham kaynağı ne olabılır' Hangı felsefı ya da ya ratıcı duşunceler bu tıp progranılarm yaratılışlarının altında yatabılır? s Gunumuzde nıedyanın kamu oyunu (daha açık soylemek gerekırse ınsanların davranışlarını, tercıh ve tutum BİREYSEL DAYANIKLIĞI larını) her yonden ve her turlu prog Kenan Işık'ın sunduğu yarışma ARTTIRMAK ramla oluşturmaya çalıştıgını kım red programlarında bilgi birikiminin Bu noktada kaçınılmaz olarak hemen başdedebılır k\? yanı sıra dayanıklılıkta ö'nemli ka bır soru akla gelmekte Acaba toplumsal yaOrnegın, reklanı programlarmdd sam 'bırbırınden dayanıklı" bıreylerın acıması/ reklamuların, urunlerııı satışını arttırnıak ıçın, yanı tuketıcı çarpışmalarıyla gerçekten daha sorunsu/, huzurlu ve verımlı lerın teruhlerını etkılemek ıçın, hıpnoz benzerı yontemlerle olabılecek mıdır' eldt ettıklerı bılgılere davanarak, çocukluk donemınden ıtıba Toplumsal kurumların korumacılık ışlevınden gerı çeren "zıhınlerın ıçıne marka yerleştırmeye çalıştıkları gunu kılmesı, başka alanlara kaynak aktjrılmasına ve ekonomıde muz dunyasında (I), dıger programların tamamen, tesadufen rahatlamaya ılk a^amada epey katkı saglamış olabılır Anı.ak 1 "oylesıne' ııretıldıklerıne ınanmak hala nıumkun nıu ' Bu ve toplunıun atımasız yarısmalar arenasında artan .sorunlar karben7erı soruların yanıtları aranırken, nıedyanın ızleyıcılerı sısındd, yalnızca bıreysel dayanıklılık ınsanların mullulugu bılgılendırırken ya da eğlendırırken, aslında kamuoyu oluş nu ve toplumun ahengını korumaya yeterlı olabılecek mıdır'' turma etkısme de sahıp oldugu açıkça ortadadır Tıpkı bır ul .Şımdıye dek Turkıye'de egıtımcıler, daha çok, başarılı kenın orgun ve yaygın eğıtım sıstemı gıbı, meydanın da bır bireyler yetıştırılmesı uzerınde yogunlaştılar ve çalışmalarıy ulkede, belırlı bır tıp ınsan modelının oluşturulmasında, bıla, onerılerıyle belırlı olçulerde yararlı da oldular Ama artık lınçlı ve etkılı kullanılan bır araç oldugu soylenebılır gunumuz çotukları ve gençlerının dayanıklı bireyler olarak TELEVIZYON MODEL ALINIYOR Felevızyon, ızleyen ınsanların çeşıtlı davranışlarını mo del olnıa yolu ıle etkıleyebılmektedır Bandura'nın (2) model alma yolu ıle ogrtnnıe kuramından yola çıkan bu araştııma larda, saldırgan davranışların (3), tuketıcı davranışlarının (4) ve polıtık ddvrdnışların (5) kazanılmasında, televızyon programlarınm etkılı oldugu kanıtlanmıştır Pekı o halde, Ingıltere, Italya vb ulkelerde, katılımuların zor koşullara daydnıklılıgını sınayan yarışma programlarının, hangı ınsan modelının varatılmasına kalkıda bulunınaya çalı^tıklarını ılerı sıırmek 926/21 18 Arahk 2004 yetıştırılmesı konusunun da toplumumuz koşullarında araştırılması, annebabalara ve oğretmenlere onerıler sunulması gerekmektedır Doç. Dr. Alev Önder Psıkoloğ, Mdrmara Unıversıtesı Kaynaklar 11) 21 11 2004 tirıhlı Huıınet (.a/elesı ıt>Jf"" «•*' • 4 (2) R.ındura A (l'IRht Socıal > I oundatıons of Thnutîht uııd A ı t u m s A S o ı ı ı l ( o^ıııtıvt I h ı o r y l n ^ k w o o d Llıfls N J l'rentıct llıll ( I ) Mortımır J (l'W r ))Tt levı/yııtııl ıkı ^ıddtt vt Çotuklar (ı,tv A l,tvık u y j r l d y ı n C Altın) Ya^adıkı,J hriılmı 4 ( 1 1 4 17 (4) Kapftrtr A |14')1) Ç o m k u Htk l a n ı l Ç t v S Ondtr) Islıııhul Afa Yayınları (S)Comstoı.k C v ı l'aık II ( 1 W I ) k k v ı s ı o n jııd llu Aıncrııı Saıı D K K O C A A c a d e m a I'rtss ((>) Carnıı./> N (İMMİ) l l ı ı l d r ı n ııı puvırt> Ktsılıtntt dcspitt rısk PsvchıatryS(> 127 H b