Katalog

TartışmaEditöre Mektup Sağlıkta dönüşüm: İlaç ve tıbbı malzeme T urkıye'dc ılaç ve tıbbı malzeme kale mı ordiıın %5()60 uvarında oldugu tdhmın edılmektedır Bu oransal yukseklıjîın gerçek mı, yoksa oransdl mı olduğu ayrı bır tarlışnid konusudur, diıid gelışmış hıçbır ulkelerde kabul edılemeyecek kadar vuksektır Ilaç ve tıbbı mdlieme sdnayı, merkezınde kendısının bulundugu sıstemın degışmestne, ve saglık sektorundekı paylarınm d/dlmasına uddı dırençler gostermekte, tum dunyayı cendere altına sokan yaptırım ve uygulanidldrı (verı koruma ve ven ımtıyazında oldugu gıbı) dayatmaktadır. Turkıye'de de, dunyadakı gelışmelere paralel oldrak "saglıkta donuşum prog ramı / proıesı" adı allında hızld yururluğe sokulmuştur llaç ve tıbbı malzeme konusu yııksek ontelıklı alan halıııe getırılmeden, detaylı bır bıçımde projelendırıimeden ve cıddı bır eşgudum sdgldnmddan hedeflenen sonuçlara ulaşmdsı oldukça guçtur SSK'lı hastaların kurum dışı tedavılerınde ılaç ve malzeme temınınde yaşandn ve bır turlu dşılamavan sıkıntı, bu konudakı ılk cıddı sınyal olarak algılanmalıdır Ilaç ve mal/eme temınınde yaşdnan sıkmtı Idra sıstematık bır çozum getırılememesı "sdğlıkta dovuşumu ve kaosu" kdçınılmaz hale getırecektır Sağlık harcamaları içinde ilaç ve tıbbi malzeme tıarcamaları ülkeden ülkeye değişmekle birlikte, en temel harcama kalemlerini oluşturmakla (%2030); ve dünyadaki saglıkta yaşanan saglıkta dönüşüm süreçleri içinde son derece karmaşık dinamikleri nedeni ile en zorlu süreçleri içermektedir. maktadır tlaçta ruhsatlandırma ve fıyatlandırma: Sdğlık Bakdnlığı'nın yetkı alanında olup ruhsatlandırma ve fiyaüdndırnid, bır bırınden bagımsıj' fakat pardlel süreçler olarak vurutulmektedır Jenerık muadıl ılaçlarda bıyoeşdegerlık çalışması olmayanlara ruhsat verılmemesı, sahte ılaç uretımı ve satışını engellemek adına onemlı bır gelışme olmakla birlikte hıyoeşdegerlık raporlarındd yaşanan olumsuzluklar (sahte bıyoeşdegerlık raporları) ve bunları onlemede yaşanan yetersızlıkler ruhsatla ma dşama.sındakı temel eksıklıkler olarak goze çarpmaktadır Yıne ruh.satlamdnın fonksıyonel eş degerlık kdvrdmından ve fiyatldiıdırmadan bagımsız olarak yurutulmesı, fıyat oluşumunu olumsuz • yonde etkılemekte ve fıyatı kısmen de olsa ureticı firmanın ınsıyaüfme bırakmdktadır. Avrupa'dakı en duşuk fabrıka satış fıyatı* nı referan.s fıyat olarak alan (fabrıka satış fıyatı=referans fıyat X 1.0); ve kademelı depo ve eczane azamı kâr oranlarını ongoren fiyatldndırma sıste matığı, oıuekılere oranla nısbeten daha saglıklı bır yontem olarak uyguldmaya konmuştur Ancak, gerı odeme kurumlarının .serbest eczanelerden ılaç temınının 2003 yılındakı degışıklıkle kamu ıhale kanunu kapsamı dışına alınması, azamı fıyat kavramını pratık olarak uygulanamaz hale getırmıstır Ayrıca, azamı satış fıyatı he .sdplama.sındd kulldnıldn çdrpan faktoru nıın (1 0), Turkıyedekı kışı bdşı gelır ve re fah standartları goz onune alındığında, yeterlı olup olmadığı ayrı bır tdrtışnid konusu olmakla birlikte, Avrupa'da tanımlı 5 ulkedekı fabrıka satış fiyatının belırlenmesınde çapraz kontrollerın olmayışı en onemlı eksıklık olarak kendını gostermektedır Tıbbi malzemede ruhsatlandırma ve fiyatlandırma: Ulkemızde maalesef kı tıbbı mal/emede herhdngı bır ruh.satlandırma, ve bdglıklı ışleyen bır fıyatlandırma mekdnıznidsı bulunmamaktadır CR helgesı olan herhangı bır tıbbı malzeme herhangı bır ruhbdtlandırmd surecıne gırmeden klınık kulldiııma gırebılmektedır Bu malzemelerle ılgılı olumsuz sonuçldrı medyatık yolla ortdya dokulene ka dar olumlere yol dÇdn kdlp kapakları ve kalp pıllerınde oldugu gıbı maalesef kı sıs temın bu mal/emeler konusunda herhangı bır bılgılenmesı veya yaptırımı yoktur Fı yatlandırmada ılaçtdkıne benzer bır iistematıgın olmaması, bırçok yolsu/luk ve suıstımalın temellerını oluşturmuştur vSSK ve ES gıbı kurumların, gerı odeme u/erınden fıyatldndırmaya gıtmelerı (ES ve SSK kdlmaktddır •Temin/dağıüm zinciri. Teddrık zın cırı buyuk olçude ılaç ve tıbbı mal/eme sanayısının doğrultusunda gelışım gostermış olup ılaçta ureticı depoec/aneha.std, tıbbı malzemede ıse agırlıklı olarak ureticı / ana bayı / bayı / hasta modelı uzerınden ve 2 ayrı kol olarak şekıllenmıştır Bu model saglık harcamalaıındakı malıyet artışlarının en temel mekanızmala rınddiı bırıdır Bu modelın korunması ve mumkun.se daha da yaygınldştırılması ko nusunda uretıcıler dağıtıcıları ve perakende satıcılar arasında stratejık bır ışbırlığı mevcuttur Malıyet artırıcı etkı.sı en lyımser koşulldrda %5() cıvarındddır (Kabrıka satış fıyatı + dağıtıcı karı + son satıt ı karı) Hekım tercıhlerı, pazarlama fonksıyonları ve ısrafla birlikte, malıvet arttırıcı etkısı %50'lerın çok çok uzerındedır Ilaç ve tıbbı malzemelerın çok buyuk bolumu (en a7 %75) bu model uzerınden temın edılmekte dır Hasldiıe veya hastane gruplarının .sı.stem dışında oldugu bu modelın yaygın Idşmasına yol açatdk duzenleme ve uygulamdlar, ılat, ve tıbbı malzemt hdrı.amaları nın artışına, modelın daralmasına yol d^cak ve hastanelerı sıstem ıçne çekecek duzenlemeler ıse harcamaların azalmasına yol açacaktır Son zamanlardakı bır grup kanun ve duzenlemeler bu model uzerınde degışık yonde etkıler gostermektedır Butçe Uygu lanıa Talımatı ıle ortdyd konan "hastane tarafınddiı temını /orunlu mal/emeler" lıste sı, tanı gruplarına dayalı paket uygulamaIdrı, hastanelerı sıstem ıçıne soktugu ıçın model uzerınde malıyetlerı azaltıcı yonde etkı gosterırken, ozellıkle tıbbı mal/emelerde fıydtlandırma ve gerı odeme konusundakı belırsızlıkler malıyetlerı artırıcı yonde etkı gostermektedır Kamu Ihale Kanunu ve Sozleşme Kanunu'nun yururluktekı bazı hukumlerı (muadılsız ılaçlarda dogrudan alımın yapı lamdiridsı, % mdırıın ıle ıhale yapılamama sı ve ılaçta fıyat farkı odenememesı), hedeflenenın aksıne ve tahmınlerın çok olesıııde mdlıyet drtışldrına yol açmaktadır Bu kanunun yururluğe gırmesı ıle birlikte SSK başta olmak uzere, bırçok hastane grubu ve hastanede planlı yıllık ıhaleler yapılamadı, duzensız ve perılerık kuçuk alımlara gıdılmek zorundd kalındı Alımların parçalanması ve perıfere yayıl ması sonutu dogal malıyet artışlarına ek olarak, bazı ıhalelerde şartnamelere konan rekabetı onleyıu hukumler alış fiyatlarını parekende satış fıyatlarııid kdddr, hdttd ba zı alımlarda perakende satış fiyatının da uzerınde rakamldra çıkardı SSK kanun oncesı ılaçta aldığı buyuk ındırımlerın çok çok uzagında kaldı, ışletme yapıları guçlu bırçok devlet ve unıversıte hastanesı ıhalelerını ıptal ettı veva ıhaleye çıkmadı •Geri ödeme: İlaç ve tıbbı malzemenın gerı odeme kapsamında bulunup bu İlaç ve tibbi malzemede temel süreçler: • Üretim: Ulkemızde kullanılan ılaç ve tıbbı malzemenın parasal karşılık olarak buyuk bolumu ıthal edılıyor Son yıllara kadar gerekjenerık muadıl ılaç uretımı, gerekse tıbbı malzeme uretımı konusunda oldukça onemlı ılerlemeler sağlandı An cak ılat tekellerının ılaç satışlarında tekel konurnlarını daha da guçlendırmek ve uzatmdk ıçın dayattıkları pdtent, verı koruma ve verı ımtıya/ı gıbı uygulama ve nıekanızmalar nedenı ıle jenerık ılaç uretımı ve tuketımı gıderek daha da zorlaşıyor 2007 yılı ıtıbarı ıle, onlem alınmaz ıse, ılaç devlerının tekel konumları daha da guçlenecek Turkıye'nın, bugunku koşullarda çok buyuk yatırım, deneyım, organızasyon ve malıyet gerektıren orjınal ılaç uretmesı, neredey.se ımkansız gıbı gorunmektedır Ancak generık ılaç uretımı konusunda dunyadakı sayılı ulkeler arasındadır Sadece rekabet ortamının saglanması ıçın değıl, dynı zamanda stratejık onemı oldugu ıçın jenerık yerlı sanayının korunması ve gelıştırılmesı gerekmektedır Bu konuda, hekımler ve hastalar da dahıl olmak uzere, herkesın ve her ke.sımın yuksek duzeyde duyarlılık gosterme.sı, ulusal bır gorevdır Aynı şekılde tıbbı malzeme uretımı de desteklenmelıdır Ruhsatlandırma/Fıyatlandırma: Ruhsatlandırma ve fıyatlandırma ılaçta ve tıbbı malzemede yıllardır en buyuk karmaşdnın yaşandıgı alanlardan bırını oluştur protokollen), sorunu busbutun karmaşık ve anldşılmaz hale sokmuş, korkunç bo yutlardakı yolsuzluk skandallarının oluş masına kaynaklık etmıştır Bu konudakı tadhhutıidine hukumlerı hâla geçerlı olduğundan, bazı temel malzeme gruplarında (ortopedık malzemelcr ve kalp kapakları ve kalp pıllerınde oldugu gıbı), buyuk ıhalelerde bıle "yuksek fıyalldrddiı malzeme satış zorunlulugu" aynı şekılde devam etmektedır Saglık Bakanlığı'nın butçe uygulama talımatı uzerınden fıyatlandırmd gırışımlerı olumlu bır başlangıç olmdkla birlikte, sınırlı sayıda malzemeyı kapsaması nedenıyle yetersız 926/20 18 Aralık 2004