Katalog

Salgın Hastalıklar tiren yazılar yayımlanmıştır. Hastalığı sebebiyle, üç ay izinli sayılan Salih Zeki Bey'in bu süre dolmadan bir ay içinde görevden alınması tepkilere sebep olmuş, gazeteler bu olayı "çirkin bir nankörlük" olarak nitelendirmiş ve "Tedrisatı Aliye Müdürü" Selahaddin Bey, kendisine görüş sorulmadığı için görevinden istifa etmiştir. Maarif Nazırı, görevden alınmayı "tebdil", gazete yazarları "azl" olarak nitelendirmiştir. Salih Zeki'nin belirli bir siyasi eğilimi olmamasına ragmen olay. "liberaller"in "muhafazakâr"lar aleyhindeki bir tavrı olarak görülmüştür. 1921 yılındaki ölümünden sonra düzenlenen tören, gazetelerde çıkan yazılar orıun İstanbul'daki bilim ve kültür hayaünda yapmış olduğun etkinin yansımalandır. 2 Temmuz'daki ölüm yıldönümlerinde kabrinin başında öğrenci ve meslektaşları tarafından anılmış, ancak zamanla anma törcnleri seyrekleşmiş, ve Salih Zeki Bey de, bilim larihçilerinin son yıllardaki çalışmaları dışında, unutulan bilim insanları arasına katılmıştır. Kaynaklar 1. Fazhoğlu, ihsan. "AIİ Kusçıı," Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osnıaıılılar Ansiklopcdisi. c.l. İslanbul 1999, Yapı ve Kredi Yay. S.2Hİ2I9. 2. Kazlıoğlu, ihsan. "Ali Kusçunun elMulidinıııuıliyc fi el hısab'ın \i(t yaıılış' ile tahlil hesâbı' Bölünıü," Kutadgubili(i, Fclstff Hilim AraşltrıiKiları, Sayı: 4, Kkim 2003, s. 135155. 3. liüvsa, Ibrahim Alâcddin, "Salih Zeki (18641921)", Türk Mesluırları Ansiklopcdisi, İstanbul: Yedigün Neşriyatı 1946, p.343 4. Günergun, Keza, "Darülfünun Künun (Fen) Fakülte.si Menmıası (19161H22), Osnıanlı Hilimi Araştırmaları, İstanbul: İstanbul iiiversitesi Kdcbiyat H'ak. 1995, p.285 349 5. Heıdcrzadch, Tofigh, Ali Kuşçu'nun Astronomi Kserleri, İstanbul linıversıtesi Sosyal Bilinıler Enstitüsü Hilim Tarihi Bcilümü yayıınlanınaıııış Yüksek Lisans tezi. İstanbul 1997. 6. ishakn^lu Kadıoglu, Sevtap, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Tanhc.i'si (1900 1946). İstanbul: istanbul Üniversitesi 1998 7. Mııcellido^lıı, Ali Çankaya, Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler (Mülkiye !jeref Kitahı), vol.l, Ankara 196H69, p. 10761080 8. Kagep, FJaıııil, "Tusi and Copernictıs: The Karth's Motion in Contexl," Science ııı Conlcxt 14(1/2), 145163(2001). 9. Salih Zeki, sârı Bâkiye, c.ll (Ortaçaft İslâmDünyası'nda Trigonometri), yay.haz. K.Denıir, Y.Uııat, Ankara 2003; c.2 (Ortaçağ Islâm Dünyası'nda Hesap ve Cebir), yay.haz. M. Ucısay Ccikdıı&ın, Ankara 2003. 10. Salih Zeki, Asari liakiyc. c.l. İstanbul, Matbaai Amire 1329 (1913). 11. Saraç, Celal. Salih Zeki Bey, Hayatı ve F.serleri. ed. Ycsinı Işıl lllnıan, Istanhul: Kızıl Klma yay. 2001. 12. Sayılı, Aydın, The Observatnry ııı Islanı, Türk Tarilı Kıırumu Basımevi, Ankara 1988. 13 Üııvur. A.Sühcyl, Türk l'ozitif ilimler tarihinden bir balıis. Ali Kıışıi Hayatı ve Kserleri. İst. l'iııiv. Ken Fakültcsi Monografileri, Kenaıı Mathaası , İstanbul 1948. Dünya çapında grip salgını olacak Son günlerde Dünya Sağlık Örgütü grip hastalığı ile ilgili iirkütücü açıklamalar yapıyor. Örgütün Asya ve Pasifik direktörü Shigeru Omi'ye göre, bu yıl ortaya çıkabilecek pandemide 2 milyardan fazla kişi gribe yakalanacak ve en azından 27 milyonu, kötümser bir senaryoda ise 100 milyon kişi ölebilir. u doğru mu, yoksa toplumda panik mi yaratılmak isteniyor? Crip her yıl kış aylarında epidemilere, yani salgınlara nedcn olan burun, boğaz ve bronşjan ve nadiren de akciğerleri tutan bir üst solunum yolları enfeksiyonudur. Genellikle 36 hafta kadar süren bu salgınlarda virüs toplumun % 15 kadarına bulaşır. Grip salgmlarmın tıim dünyada her yıl 35 milyon insanın ciddi şekilde hastalanmasına ve 250.000500.000'inin de ölümüne yol açtığı tahmin edilmektedir. B larda hastalık yapmamış olan, dolayısıyla insanların bağışıklığının olmadığı yeni bir grip virüsünün ortaya çıkmasıdır. Rn son dünya çapında salgın 1968 yılında olduğuna göre bu yıl bir pandemi meydana gelmesi sürpriz olmayacaktır. Dünya Sağlık Örgütü pandeminin, kus, gribi etkeni olan H5N1 virüsünün insanlara bulaşması ve yayılmasıyla olacağını tahmin etmektedir. Asya'ya göçmen kuşlarla geldiği düşünülen H5N1 virüsü başta tavuk, ördek olmak üzere kümes hayvanlarına bulaşmış ve bu yıl içinde milyonlarcasının ölümüne yol açmıştır. H5N1 virüsü, kuşlardan başka kedi, domuz ve kaplanlarda da görülmüş, bu yıl içinde Tayland ve Vietnam'da 44 kişiye bulaşmış ve bunlardan 32'sinin ölümüne neden olmuştur. Bu virüsü ortadan kaldırabilmek için 10 milyonlarca kümes hayvanı katledilmiş olmasına rağmen, maalesef başarılı olunamadı. En önemlisi de, evcil ördekleriıı ve kışın güneye göç eden yabani kuşların bu H5N1 virüsünü hiçbir hastalık belirtisi göstermeden taşıyabilmeleri. Hastalık 59 yaş arasındaki çocuklarda daha çok gürülmekle beraber, ağır hastalık tabloları ve ölümler yaşlılarda daha fazladır. Kalp, akci * İ.Ü. Bilim Tarihi Abd. fezagun(<'>altglobal.net Batı uygarlığını yaratan 'Anadolu çocuklanwdır Baştarafı 15. sayfadan kisi bulunmadığı" gerçeğiyle örtüşmektedir. Elias Petropoulos, 3 Ocak 1977 günlü Milliyet'teki söyleşisinde, "...mübadele ile Anadolu'dan gelenlere Yunanistan'da kin ve nefretle yaklaşıldı. 'Turkospoli' dendi onlara, yani Türk dölleri. Yunanhlardan çok daha uygardılar... Demokrat ve ilericiydiler. Yunanlılar nefret etti onlardan" diyorsa; ulusalcı duygulardan arınmış bu aydın saptaması Rumlar'la Yunanlar'ın "aynı olmadığının" resmini aynısıyla çiziyor demektir. Bu, onların "Anadolu'nun çocukları" olduğu gerçeğinin resmidir. Neoklis Sarris, ömer Asan'ın "Pontus Kültürü (2000)" kitabının önsözünde Yunanistan'tan gelen Sergei adlı bir Bulgar araştırmacıdan aktarıyor: "Dedesinin üç kardeşi varmış. Birisi Rum Ortodoks kilisesine sadık kalıp, Yunanlı sayılmış ve Yunanistan'daki köyünde kalmış. İkincisi ihtida edip Osnıanlı ordusunda vazife alıp, Balkan harpleri soııunda Türkiye'ye Türk olarak sığınmış. Üçüncüsü Sergei'iıı dedesi Bulgar Ortodoks kilisesine katılıp Bulgar olarak Bulgaristan'a geçmiş". GRİP AŞISININ ETKİNLİĞİ A Halen uygulanmakta olan grip aşısı, bu yeni virüse karşı hiçbir koruyuculuk sağlamayacaklır. Grip aşılarının etkinliği esas olarak aşıdaki virüs tipleri ile salgına neden olan virüsün antijenik benzerliklerine ve yaşa göre değişir. Antijenik benzerlik fazla ise, aşı gençlerde hastalığı ortalama %80 oranında önler. Yaşlılarda hastaneye yatışları %50, zatürre riskini %60 ve ölüm riskini de %70 oranında azaltır. TEK AİLEDEN ÜÇ MİLLET! Ve ardından soruyor Prof. Sarris, "şaşmamak mümkün değil. Tek bir aileden üç millet çıkabilir mi?". Ve "bu garip olayın" yanıtını "Osmanlı siyasal kurammdaki 'millet' kavramında" buluyor; "Millet'in din topluluğuna eşitliğinde". Yurdum insanının belleğinde iz bırakan genel resim de budur: Anadolu'da insan Ortodoks ise eğer "Yunan"dır, Müslünıan ise "Türk". Selçuklu'dan bu yana yaşanan tarihsel gerçekler usa bile gelnıenıektedir. Gelse bile "Önyargıları parçalamak, atomu parçalamaktan zordur"; zalen Batılı bilimciler ne diyorsa, doğru odur !... "Önyargıların" şu günlerde "Bizans" bağlamında "parçalanmaya" başlaması ardından şimdi zaman, Nakracas'ın da "Crek kolonicileri" olarak gördüğü "İyonlar'ın" özde Sideliler, Likyalılar, Pisidyalılar, Karyalılar ve Lidyalılar ve de Troyalılar gibi Luviler'e akraba yerli Anadolulu "Arzava halkından" olduklarını; Konstantin zamanında Hristiyanlaşmaya başlayan "Rıımlar'ın ataları" olduklarını; "Anadolu çocuklarından" olduklarını bilimin gündemine taşıma zamanıdır. Çünkü bunda "Bab Uygarlığının yarabcılan" gibi kültürel ve sanatsal anlamda çağımıza yön verenlerin "kimliği" vardır. "Hepinıiz Bizans'ın çocuklarıyız" söyletniyle varılmak istenen hedeften; Türkiye'yi. Avrupa küllürünün bir "parçası" olduğunun "vurgulanışı" hedefinden, çok daha ötelere taşıyabilecek bir "kimlik" tir bu. Özü, ünlü eskiçağ bilimcisi Joachim Latacz'ın, "Avrupayı yaratan Atina değil, Milet'tir" saptamasında okunur. Ve bu bilimsel gerçeğin izinde ona sahiplenmekle nelere ulaşılır? Yanıtı, Rge'nin öte yakasındadır... (*)Akdeniz Üniversitesi 926/1918 Aralık 2004 ğer, böbrek, şeker hastalığı olanlarda da ölüm riski yüksektir, Gribiıı ekonomik boyutu da çok önemlidir. Mesela, Amerika'da grip salgınının maliyetinin yılda 1118 milyar dolar olduğu hesaplanmaktadır. Grip salgınlarında hastalık belirtilerini hafifletmek, hastalık süresini kısaltmak ve bulaştırıcılığı azaltmak için kullanılan adamantanlar ve nöranıinidaz inhibitörleri gibi antiviral ilaçların da ne derecede etkili olacakları belli değildir. Şu günlerde iki Amerikan ve bir Japon fir ması, H5N1 virüsüne karşı aşı üretmek için çalışıyor ve aşının etkinliği ve emniyeti ile ilgili klinik deneyler sürüyor. Bu aşılar pandemiyi elbette önleyemez, ancak pandeminin şiddetini azaltabilirler. Ticari nedenlerle aşı, pandemi başladıktan sonra üretilebilecektir, ve aşının herkese ulaşabilmesi için 56 aylık bir süreye gerek vardır. Şu an için bir işaret bulunmamakla beraber bu yıl ya da önümüzdeki yıllar için pandemi ihtimali vardır. Bu pandeminin Asya kaynaklı olacağından da kimse şüphe duymııyor. PANDEMİ TEHLİKESİ Crip, her yıl ortaya çıkan epidemilerden başka, bir de 2030 yılda bir pandemilere, yani dünya çapında salgınlara yol açmaktadır. Pandemi, kısaca milyonlarca insanın hastalanması ve ölmesi demektir. 20. yüzyılda 1918, 1957 ve 1968 yıllarmda olmak üzere üç pandemi meydana gelmiştir. 1918 yılındaki İspanyol Gribi 2040 milyon, 1957' deki Asya gribi ve 1968' deki Hong Kong Gribi l'er milyon insanın ölümüne neden olmuştur. Pandeminin nedeni, o güne kadar insan Dr. Ahmet Rasim Küçükusta Cerrahpaşa Tıp Fakültesi [email protected]