Katalog

İntihar ve akıl üım Teknık dergısının 732 sayısında Sn tlkin Içelli ve Ömer Aydemlr ın "Inühar Akıln Olabüır mp" başhklı yazısı geıçek ten ılgmçtı Tanhsel gelışım ıçınde ınühar ıstatıstıklennı nedensel bıı yakldşım ıçınde ınceledıgımızde ıntıhar gırışımmde bulunan ya da kendı ellenyle ve ozgur ıradesıyle canlanna kıyan ınsanlann hıç de "deh" olmadıkları gorulraektedır , • , • Bu baglamda ınühar yoluyla yaşamına son veren insanlan "de h"yada psıkolojık sorunlu' oldiakgorenbdsıteındırgeyıcımanükartık geçerlıgını yıürmıştır Gunumuzde ınsanlar sadece aşk ya da onul maz hastalık nedenlerıyle yaşamlarına son vermıyorlaı Gunumuz ıntıharları hem bır umutsuzluk hem de bır başkaldırının ısyanm nuvele nru taşıyor Bu ısyan aıleye çevreye kunılu duzene, deger yargılarma kulture ve dıne yonehk olabılır Teknolojık gelışmelerın, şehırleşmenın baş dondurucu tarzda gelışmesı yaşanan hızlı ıç goç ve ışsızlık olgusu toplumsal sorunlan benlıgınde duyan ama tum yollan denedıgı halde çaresız kalan msan lan ıntıhara yoneltebılmektedır Ozellıkle son yırmı yılda ulkemızde gerçekleşen ve yakkşık elh bın ınsanın yaşamına neden olan ıntıhar lan da bu baglamda degerlendırmekte yarar bulunmaktadır Insanla nn ruhsal sorunlarına çozum bulmak amacıyla egıtılmış ruh hekımlerımızın de son yırmı yılda denn bır ruhsal bunalım' geçırerek hekım ler arasında en yuksek oranda yaşamlarına ınühar yoluyla son veren grubu oluşturduklan gorulmektedır Kuşku yok kı psıkıyatrı alanıftpda en çok sosyal bılımlerle ıç ıçe olan alandn Daha oncelen pek tanınmayan ve onem verıkneyen bu tıp alanı son yıllarda en çok hasta başvurulannın olduğu alan halme gel mışür Insanların toplu halde akıllannı yıürmelerı 'delı olmalan" pek mumkun olamdyacdgınd gore olayın başka ve ırdelenmesı gereken boyutlan var demektır Inühar ıstaüsüklerının ıncelenmesmde delüıkleınühar arasında B bır ıllıyet bagı olmadıgı ortaya çıkmaktadır Kaldı kı haslanelerde meydana gelen ınüharların çok onemlı bır bolumu Ruh ve Sırur Hastalıkla n hastanelerınde degü dıger hastanelerde meydana gelmektedır Yıne hıç kuşku yok kı yaşamına kendı ellenyle son vermeyı duşunmeye başlayan ınsanın da "normal" duşunen bır ınsan oldugu duşunulemez 0 halde soruna dogru teşhıs koymak gerekırse yaşamın acımasızlıgı bıyolojık psıkolojık ekonomık kulturel dınsel, sıyasal Vb etkenlerle sağlıklı bu ınsanın bıle ruh saglıgı bozulmakta ve ınsanlar yaşamlanna son vermeyı duşunecek noktalara kadar taşınmaktadır Tum mal varlıgını yakınlannı yıtırmış taahhutlennı yenne geüremeyecek konuma duşmuş bır ınsan ıçın uıtıharı duşunmek akücı bır yol olarak duşunulebılır Ancak ınühann bır kolaycılık bır koıkaklık bır kaçış da oldugu duşunulurse bu aşamaya gelmış ınsana yapılacak en buyuk yardım onu yaşama dondurmektir Turk toplumunun geleneksel yapısmda ımece usulu çalışma ve paylaşım vardır Ne ydzık kı 1980 sonrası ıktıdarlan toplumu bu ozel lıklerden uzaklaştırarak kalabalıklar ıçmde yalnız yaşayan tum değeılennı pdrayla ıfade etmek zorunda kalan bırey halıne geürmışlerdır Sn Içellı ve Aydemır'ın bır hekım gozuyle ınühar olayına yaklaşımlan kuşkusuz çok manükı temellere ve ınsancıl yaklaşımlara dayanmaktadır Ancak devletın hekımlenn ve toplumun bırıncı görevının ınsanla nn beden ve ruh saglıgını sağlamak oldugunu da unutulmamalıdır Inühar eden veya ıntıhan duşunme noktasına gelen ınsanlann duygusal toplumsal sorunlardan etkılenen ve asla ' deh" olmayan ınsanlar oldu gundan kuşkum yok Ama hıçbır olumsuzluğun ınsan yaşamına mal olacak boyutta olmayacagı ınancına da sıkı sıkı baglıyım Orhan Vell "atamam kendı mı denıze dunya guzel" demış Çevreye bır bdkıyorsunuz bınlerce bmlerce ınsan kolsuz bacaksız aç sefıl ama mutlu bır şeküde de yaşayabümektedır 0 halde bızım tarüşmamız gereken konu bu guzehm dunyayı yaşanmaz hale getıren msanlan bunaltan, parayı en kutsal deger halıne getıren zıhrayet ve onun uygulamalan olmalıdır Faruk Cüçlü Yrd Doç Dr Abant IBUHBF Oğr Uyesı TELGRAF VE EKONOMİK ' KRİZ Yahut: Başbakan Monte Cristo Kontu'nu Okudu mu? R. Ömur Akyuz* I Afyon deprem ihbannın nedeni deprem değil! epremı onceden tahmın yontemlen Sısmık Hız Olçumlen, Ozdırenç Olçumlen, Pıezomagneük EÜa Olçumlen, Pıezoelektrık Etkı Olçumlerı, Radon Gazı Deteksıyonu, Termık 01çumler Ilıca Kaplıca Gozlemlen, Su Kuyusu Gozlemlerı Yabanıl ve Evcıl Hayvan Gozlemlerı, TütmetreEkstansometre gozlemlerı gıbı çeşıtlüıkler gostenr Bunlardan Afyon depremınde anomalı aldıgı ıddıa edılen Pıezoelektnk Etkı (Basınçla Elektrıklenme) Yontemı, 'teorısıne gırmeden' şoyle açıklanır Kımyasal bıleşımı SıOg olan Kuvars krıstalı, normal şartlarda hekzagonal krıstal sıstemınde olup, dennlerde ıse Knstobalıt, Thdımıt ve Süşovıt faz geçışlenne sahıpür Bu knstallenn hepsı de pıezoelektnk etkı gosterır En yuksek pıezoelektrık etkı ıse hekzagonal trapezoedrık tetartoedrı sıstemınde gorulur Pıezoelektnk etkı Eksensel basınç, Saran basınç ya da Burulma zorlaması etkısmde kalan kuvars knstallennde oluşur Bu etkı, valans bandındakı dıffuse orbıtalde bulunan oynak elektronlann, atomık çap degışımının oluşturdugu Coulombıc baskı enerjısının, bag enerjısını aşması sonucunda, elektronlann ıletkenlık bandma firlatüması üe (yanı tam deprem anında" meydana gelır Bu etkı manyetolu tabır edılen çakmaklarda uygulamalı olarak kullanılmaktadır Çakmak uygulamasında yaklaşık yanm gram agırlıgındakı bır kuvars knstahnın uzun eksen dogrultusunda bır mınık çekıç darbesı yapüır Bu darbe sonucunda ortaya çıkan pıezoelektnk etkı, çok duşuk yuklu olmasına karşılık, çok yuksek (15000 20000 Volt) genlımlıdır Gaz çıkış borusu elektrod olarak kullanüdıgından bu genlımın elektroda atlaması sonucunda çakmak gazı tutuşturulur Depremlerde ıse sadece fayrn ıkı tarafmdakı en fazla 5060 m enınde kalan bır hacım ıçensınde, derınlerdekı kayaçlar akma genlmesınden kopma genlmesıne geçerken bıçım degıştumeye zorlanan kuvars knstallen, her mıkro tansıyon çatlaklanma atagında, pıezoelektnk etkı ıle ortama elektron pompalarlar Bu statık yük fazlalıgı ortam ıletkense anında Yerkure tarafindan topraklanır Turhye'dekı baskın deprem dennlıgı olan yaklaşık 15 km dennlıklerde ıse ortamın ıletkenlığı çok yuksekUr Ortam yalıtkansa bu staük yuk bır sure canlı kalabılır Işte Afyon depremınde bu pıklerden bınsı yakalanmışolabılır Yorede bol mıktarda bulunan granıtık nyolınk, kuvarsh dıyontık ve trakıandezıtık kayaçlar da ıçerdıklerı bol mıktardakı serbest kuvarsla olaya katkıda lk telgraf mesajı, uçyuzon yü once, 2 Mart 1791 gunu Fransa nın kuzeyındekı Bnılon'da 15 kılometre kadar uzaktakı Parcâ'ye gonderıldı Bunu gerçekleştıren Claude Chappe semafor (bılgı taşıyan) adını verdığı bu duzenı bırkaç yd ugraşarak ortaya koydu Telgraf (uzakyazar) adı 1792'de venldı Bu, mekanık olarak hareket ettırılerek 49 degışık konum oluşturulabüen üa kollu bır duzenektı Konumlann bır kısmı harflere, gen kalanlan ıse çeşıtlı yaygın kelımelere ve onemlı sıstem mesajlanna aynüyordu Bır kuleye yerleştırüıyor durbunle goruş uzaklığuıda bulunan (yenne gore 510 kılometre) bır dıger kuledekı gozcu mesajı okuyarak bır sonrakı kuleye aktarıyordu 1794'te Devlet Telgraf Daıresı kuruldu, 1799'da artik Fransa'yı baştan başa kaplamışü Bu ve benzen duzenler elektrıklı telgraf gerçekleşınceye dek Avrupa'da yagın laştı Bu yazıdan amacım aynnulı bır telgraf tarıhı vermek degıl O meş'um 22 Şubat sabahı televızyonda Başbakan'ın aglamaklı ve hırçın sozlerını dınlerken ılk aklıma gelen "Aman Tannm Sayın Şaır Başbakan Monte Cnsto Kontu'nu okumamıs1" duşuncesı oldu1 Ben hıç ekonomı okumadım En azından kımı kavramlan daha net olarak anlayabılmek açısından okumus olmayı çok ısterdım (yıllar once IU Fen Fakultesınde ogrencıyken Robert Kolej yuksek hsmında okuyan bır arkadaşıma ıkı sebeple gıpta etmısnm BCapsamh bır uygarlık tarıhı dersı ve gene zorunlu ekonomı dersı okumalan) Ancak, belh de "hıç" demem dogru degü Dkokulu bıtınrken ya da ortaokula yenı başladıgımda ehme geçen koca bır cılt Monte Cnsto Kontu'nu yalayıp yurmuştum O kıtaptan yülar boyu akhmda ıkı şey kaldı 1) Edmond Dantes'ın If şatosundan kaçısı, 2) Monte Cnsto Kontu olduktan sonra kendısını haksız yere mahkum ettirenler arasındakı bır kımseden oç almak ıçın bır telgraf kulesı gorevksıne ruşvet vermesı Daha once Ispanyol tahvıllenne yatınm yapügını bıldıgı o kımseye, gorevhye verdıgı sahte mesajın ılettıgı 'Tspanya'da polınk kargaşa var" anlamındakı haberı Pans'e ulasınca bu kımsenın çok para yıtırmesı Işte aldıgım ve hıç unutmadıgım tek ekonomı dersı1 Ama anlaşüan Sayın Şaır Başbakanımız Monte Cnsto Kontu'nu ya okumadı ya da bu ügınç aynnüyı unuttu gıtü1 * Bogazıçı Unıversıtesı, Fızık Bolumu 736/17 D bulunmuşlardır Asü olçulebüecek buyukluktekı deşarj ıse fay yırtıgı ılerlerken açüdıgında (deprem olurken) havaya fışkırtılır Golcukte bazı askerler bu deprem ışıgını nukleer bomba saldınsı sanmışlardır Dığer taraftan soz konusu aletle alınan pıkler, 1,8 14, 140,510 760 Hz'lık frekanslarda ve 1 snden buyuk bırçok penyodda rezonans pık yapar Tellunk noıse'den (Kuresel elekrnksel yuk salınımlanndan soyutlanamaz Bu rezonans salınımlann ozellıkle 3 1 gunluk penyodlu buyuk gınşım pıklen de vardır Dolayısı üe Tellunk salınımlann spektrum analızı yapılarak back ground duzgunlemesı yapümadıkça, hemen hemen her uç beş gunde bır Turkıye'nın herhangı bır yennden deprem olsa da olmasa da sahte deprem ıhbarlan alınacaknr Bu durumda ıse başan oranı yok denecek kadar dusecek ve hatta kamu oyuna karşı mahcup olunacakür MilUyet gazetesının 24 Mart 2001 ve 25 Mart 2001 tanhlı bınncı sayfada baş puntolarla venlen haberlerde "Buyuk Istanbul Depremının 10 saat onceden haber venlecegı" duyurulmuştu Ancak Buyuk Marmara Depremının odak duzlemını ıçeren Marmara denızınm tabanında ortam Golcuk'ten farklıdır Marmara denızının tabanı, uzenndekı ınce sedımanlar gozardı edüdıgınde 5 7 km kalınlıklı pendoütıkba zaltk okyanus kabugu büeşımındedır Bu bıleşımdekı kayalarda serbest kuvars bulunmaz Buna karşılık pıroksen, serpantın, klont ve olıvın mınerallen bulunur Bu mınerallerın hepsı de paramagnetık ozelIıklıdır Ancak bıleşen olarak ıçerdıklerı pırotm ve magnetıt'ın ferromagneük olması dolayısı ıle şekü bozunumu zorlamasına maruz kaldıklannda, bır mıktar (4 5 gamma) pıezomagneük etkı gostenrler Yanı erken uyan sıstemının elektrostatık degü surekh magnetk kayıt temehne dayandınlması gerekır Bu konuda denızalü termık olçulen ve radon detektsıyonlan daha başanlı olabüırler Bu yuzden Afyon depremını onceden algüadıgı ıddıa edılen sıstemın, Tuzla'dan Tekırdag'a kadar butun kuzey Marmara sahılını eüaleyecek olan Buyuk Marmara Depremını onceden uyarması mumkun gorulmemektedır Aynca 10 saat once haber venlmesı garanüsı ıse depreme karşı tek onlem olan "Depreme Dayanıkh Yapı" konusunda halkı savsaklamaya yonlendırecektr Prof. Dr. Uğur Kaynak Kocaeh Unrversıtesı Emeklı Ogreüm Uyesı