Katalog

Universiteler içîn yeni kontenjan ve ek kaynak ugun ulkemızde unıveısıte sayısı ozel vakıf unıversıtelen üe bırlıkte 74'e ulaşta 1992yüındansonrasadece ozel uruveısıte açümasına onay verıldı ve vakıf umveısıtelen sayısı 21 oldu YuksekogreümKuruluven lerme gore Kasım 1998'de tum yuksekogreüm kurumlannın oğrencı sayısı 1 34 rmlyondur, bunlann 825 bın ı orgun ogreümde 497 bın'ı açık ogreümde sadece 20 bın kadan vakıf unıversıtelennde ogreüm goruyordu Oıgun ogreümdekı ogrencılenn %23 3 u, yanı 200 bın kadan ıkı yıllık meslek yuksek okullannda, 140 bın ı paralı 2 ogreümde okumaktaydı Son 3 yüda bu sayüar degışü Ancak guvenıhr verı olması bakımından bu yazıda aynı yıl verılerı kullanıldı B eleşürmışlerdır Savunma olarak da lısans ustu eğıüme agırlık vereceklennı esasen normal orgun ogretimı kazanamayan duşuk bügı duzeyındekı bu ogrencılenn egıülmesının ulke ıçın bır kazanç olmayacagını büdırmışlerdır Ikıncı ogreüm sanüdıgı gıbı kalıteden bır tavız vermeyı gerekurmez Normal ogreüm üe aynı duzeyde, aynı koşullarda aynı ogretım uyelerı tarafından aynı ders araçları kullanüarak ogreüm yapılacagından tavız soz konusu degüdır Her yü her sınıfta en başarüı % 10 un parasız okuması teşvüa ve odemeden bır an once kurtulmak ıçın daha çok çalısmalan duzey farkını kapatmaktadır ftancı ogretımın büımsel araşurmdyı engelledıgı savı da dogru degıldır Aksıne bu yolla saglanan kaynagın % 5'ı araştırma fonuna aktarüdıgı ve % 2025 kısmının ders araçgereç alımında kuUanümasına ımkan verdıgı ıçın araşürma ımkânını arüncı ve destekleyıcı etkısı vardır Aynca unıversıteyı gece gunduz yaşanır ortam olarak tutmakta ve ısteyen araştırmasına daha çok zaman ve kaynak bulabümektedır Bu sayede doner sermaye gelınnden yararlanamayan ozel ış ve go revlendırme peşınde koşmayan ya da şırketı olmayan ogretım uyelen çok gerı sıralarda kalan aylık gelırlerını de aslı gorevlenne bıraz daha fazla ?aman dyırardk onemlı olçude artırabüırler Başka gelır kaynagı olan ve ıs temeyen ogretım uyesı 2 ogretımde gorev dlmayabüır Unıversıtelenn egı tım araştırma ve sosyal alt yapısı da geUştmlebılır Boylece valaf unıversıtelerının devlet unıversıtelenne karşı haksız rekabetı bır dereceye kadar dengelenmış olur Üniversite eğiticilerinin eğitimi gerekli mi? Tıp fakülteleri örneğinde durumun değerlendirilmesi... nıversıte egıümının şeklı ve ıçerıgı tarıh boyunca surekü degışüdıklere ugradı Farklı egıüm uygulamalan ıçınde egıücının rolu de hep farklı farklı oldu Tıp egıümı buna guzel bır ornektir (1) 19 yuzyü ve oncesmde üp egıücüen kışısel ogrencılennı, rumuyle ustaçırak üıskısı ıçınde, 3 7 yüda egıürlerdı Ogrencı egıticının kutuphanesını kullamr ozel hastalan bırlıkte ınceler ve hocanın deneyımlerı bügüen bu yakm üışh üe alınmaya çalışüırdı Hem üp alanındakı yenılüder ve artan bügı bırüamı hem de ogrencı sayısı ve hekunden beklerulen ozellüderının degışmesı üp egıücüerının uyguladüdan yontemlerde zamanla degışüdüder oluşrurdu 20 yuzyüın başlanndan ıübaren übbı bügüenn ve ogrencı sayısının çok arrması nedenıyle buyuk ogrencı gruplanna ders anlatma ve pratüc bügüer gosterme şeklınde egıtım yapümaya başlandı "Klasık üp egıüm sıstemı' dıye adlandırüan bu sıs temde konular arasındakı bağlanüların yapüamamdsının ya ratügı sonınlar nedenıyle ıntegre üp egıüm sıstemı" ortaya çücü Son yülarda artan bügı bırüamı ve bu bügüenn meslekı problemlere yansıülamaması 'probleme dayalı üp egıüm sıs temı"nı gundeme getırdı (2 3 4) Aslında bu degışüdüder gereksınımler karşısında büım egıümının ükelerı egıüm büımı nın onerdıgı verüer dogrulrusunda yapüandırmalıdır Unıversıte egıümınde temel belırleyıcı olan ogreüm uyelennden unıversıtenın ışlevı olan uç ana gorevı yapması beklenmektedır Bu gorevler 1) Eğiticillk görevi: Bu gorevde unıversıte egıücısı nın aktaracagı bügıde yeterlı olması ve bu bügıyı aktanrken egıücı yeteneklennın gelışmış olması beklenır Egıücı yete nekler arasında danışmanhk füor verıcüık destekleyıcüüc ar kadaşbk rehberhk yoneücüık sayılabüır Bu yeteneklennın gelışmış olması unıversıte egıücısmı yme de ıyı bır egıücı yapmaz Nasü ogretecegını ogretecegı kıtlenın psücososyal ozellüdennı, yeteneklennı daha oncekı bügı bırüamını bümesı gerekmektedır Sonuç olarak ogretım uyesının egıücüüc gorevının uç ana dıregının bulundugunu çücarabüınz a Aktaracagı bügıde yeterlüık b Egıücüüc yeteneklerıne sahıp olma c Egıtım büımının verüennı kullanma 2) Araftıncüık görevi: Ogreüm uyesı bügıyı yaraür keşfeder ve üerleür Bu durum egıümde aktarüan bügıdekı yeterlüıgı belırler 3) Hizmet görevi: Ogreüm uyesı ornek alınacak ıyı bır mesleta usta olmalıdır Ogreüm uyesının ustlendıgı uç gorev bırbırlenyle etküeşım ıçmdedır Araşürma egıüm ve hız meü destekleyen genel vencı' egıtım araşürma ve hizmet le desteklenen genel alıcı konumundadır Unıversıte egıücüennden beklenenler ıçınde hizmet ve büımsel araştıma gorevı, hem ogretım uyesı olmada hem de akadenuk yukseltmelerde goz onune alınmakta eğıtıcüüc go revı gormezhkten gelınmektedır Egıtıcüıgı degerlendırme verdıgı dersler mezun ettıgı ogrencüeı gÜDi nıtehk degü nıce lık olarak değerlendınlmektedır Unıversıte egıtıcısı ıse ıyı U Okullaşma oranı yetersiz Unıversıte sayılanndakı hızlı artışa ragmen D E venlerıne gore 1821 yaş arası çag nufusu olan 5 1 mılyon crvanndakı nufusun okullafma oranı açık ogretım dahıl % 26 açık ogretım hanç % 15 7'dır (2000 yılın da toplam okullaşma oranı % 29 verümıştır) Bu oran gehşmış ulkelerde % 35 ın hatta ABD ve Japonyada % 50 nın uzerındedır Ulkemızde bu oran 20 yıl once % 5 6 duzeymde ıdı Bu buyuk oransal arüşa ragmen her yıl lıse ve meslek lısesınden mezun olan 650 bın cıvan ogrencının an cak yansı yuksek ogretım ımkanı bulabıl mektedır Onumuzdekı on yüda ıkı mılyon ogrencı ve % 35 okullaşma oranıyla talep karşüanabüecektır IJlkemızm ıhhyaç duydugu her alanda egıtümış ara eleman gucunu yetıştırmeyı amaçlayan ıkı yıllık MYO bek lenen ılgıyı bulamadı Aynı şekılde orgun ogreüme devam ya da gırme ım kânı bulamayanlara yuksek ogretım ımkanı vermeyı amaç laydn açık ogretım fakultesıne (AOF) de ılgı ve ıstek az ol maktadır 1998 yüında MYO na yerleştırılen 101600 ogrencının 21086si kayıt yaptırmadı 1994 yüında ıse AOF nın 992 bın kontenjanmın 827 bın ı boş kaldı Kayıt yaptıranla rm da onemh bır kısmı ogrenımlerım surdurmuyor Asü bı rüamı onlemesı umulan bu üa yuksekogreüm kurumu ha len çozum olamamıştır Yuksek ogretıme asü yuksek talep dort yü sureh fa kulte ve yuksekokullara olmaktadır Devlet unıversıtelerını kazanamayan ogrencüer ya vakıf unıversıtelennde ya da yurtdışında maddı zorluklar ve maceralara katlanarak kalı tesı unıversıtelerımızden yuksek olmayan unıversıtelerde ogrenım ımkanı peşmde koşmaktadır 21 Vakıf uruversıtesı nın toplam ogrencı sayısı bır buyuk unıversıtemızın ogren cı sayısından daha az olup toplam ogrencının ancak % 3 u vakıf unıversıtelennde okumaktadır Bu hallerıyle vakıf unıversıtelerı de yuksekogreüme kıtlesel talebı karşüayama maktadır Meslek Yuksek Okulları ve açık öğretime ilgi ve istek az olunca, beklenen çözüm gerçekleşmedi. işçi düzeyinde maaş 20 yıl once en yuksek devlet memuru sayüan profesorler bu gun çogu ışçı duzeymde maaşa genlemışlerdır Şımdı ıse alt yapısı yeterlı olan mevcut ogreüm uyesıne velecek ders çalıştıracak yuksek lısans ogrencısı araşürma sına kaynak hatta kadro bulmakta guçluk çeken buyuk unıversıtelerımızın yapmadıgı ıkıncı egıtımı dığer unıversı telerımız yapmaktadır Işaret edüen korkular ve kahteden tavız buralarda da olabüıı Bu gençler de ulkemızın gençlen ve ulkemızde gorev yapacaklar Unıversıte sanayı ışbırlıgı dış ulkelerde ol dugu gıbı ıstenen başanya ulaşamamış çok az sayıda bolum dışında ne toplumun refah duzeyını yukselücı ne de büıme buyuk evrensel katkı sağlanmıştır Hıç olmazsa yıne kamu hızmeü yaparak aslı gorevlerımızden olan oğreümı bedava egıtım yanında ona ek olarak paralı da yapabılırız Bu sayede gençlenmız degışüc yollardan yurt dışı unıversıtelere ve egıüm duzeyı duşuk vakıf unıversıtesme mü yarlar odeme yenne tanınmış ıyı bır unrversıteye daha az odeyerek okuma ımkanı bulurlar Buyuk unıversıtelerımızın ogretım uyelen de ya yenı unıversıtelere gıdecek ya da 500 dolar cıvanndakı maaşa ve atalete razı olacakür Devlet unıversıtelennde paralı ogretımın yasal dayanagı hâlen 2 ogretım adı altında mevcuttur 7 yüık uygula ma ışığında eksıklıklen gıderüebüır Hatta yabancı düde egıüm yapan unıversıtelenn de programlarının en az bın Turkçe yapüarak aynı unıversıte ve aynı ko şullarda Turkçe ve Ingüır ce egıtımlerm kalıtesı kar şüaştmlabüır Mehmet Doğan Hacettepe Unı MTYOMd E posta dogarKfBhacettepe edu tr Üniversitelerde ikinci öğretim 1993 94 ogretım yüında ılk kez başlatüan unıversıtelerımızdekı üoncı ogretım de buyuk ügı gormuş bu ogren cüerın sayısı 1997 yüında 140 bıne ulaşmışür Bu yü 180 bm kadar ogrencı normal unıversıtelerımızde ıkmcı egıtım ogretım programlannda para odeyerek ogrenımlerını sur durmektedırler ve aynı unıversıtedekı parasız egıtım üe ardlarındakı gırış puan farkı çok azalmıştır Ancak en çok tercıh edüen Bogazıçı ODTU İTU ve Hacettepe IU EU ve AU gıbıkoklu ogıetım uyesı sayı sıen yuksek altyapısı daha yeterlı gelışmış buyuk unıver sıtelerımız üancı ogretıme ya hıç ügı gostermemış ya da sadece çok az bolumlerınde geçmışlerdır Egıtımde kalıte nın duşecegı unıversıtelenn aslı gorevı olan büımsel araştırmayı onleyecegı ve duşuk puanlı ogrencının ısteyecegı gÜDi gerekçelerle 2 ogretıme soguk bakmışlar ve hatta 736/15