Katalog

Hatayjürkiye' nin jeolojik olarak en yaşlı kayaçlarımn bulunduğu bir yerdir. Bir anlamda Türkiye'nin tabanıdır. Bölge, en hasar verici depremlerin olduğu bir yerdir. Şükrü Ersoy (*) Anadolu'nun faylan keşfedilmeyi bekliyor oluşturabüecek aktıf fayları gosteren neotektoruk hantalara bakügımızda son yülardakı depremı oluşturan faylar gozukmemektedır Ornegın Dinur depremını oluşturan fay aktıf kırık hantasında yoktur Bu arada arazıde buldugumuz her fay aktıf degüdır bazüan pasıftır Aktıf fayın bir taramını yapacak olursak şoyle dıyebıhrız Son 500 000 senede bir kez deprem oluşturmuş, son 35 bın yılda (radyokarbon yardımıyla saptanabüen yaş) da bırden fazla deprem oluşturmuş faylara aktıf dıyoruz Faylann çogu geçmış jeolojık donemlerde depremler oluşturmuş ve ışlerını bıtırerek pasıf hale gelmışlerdır Anadoluda aktıf oldugu daha saptanmamış yuzlerce fay keşfedüme^J yj beklemektedır Bu anlamda yetışmış yerbüımcı uzman sayısı yeterlı sayıda degüdır Deprem konusunda arazı çalışmalanyla canh kınkları saptayabüecek daha fazla uzmana ozellıkle neotektoruk konusunda yetışmış jeolojı muhendıslerıne gereksınım vardır Aksı taktırde bu faylann yerını ancak depremlerle anlayabüecegız Bu kınklar jeolojı muhendıslen tarafından onceden saptanabüdıgı taktırde jeoüzıkçüerle bırhkte aletsel olarak ta gozlem altma ahnır davraruşları saptanır ve gecıkmeh de olsa şehır yerleşım planlamacılanna faydalı verıler sağlaı Hatta saptanan kınk hattı boyunca yapüacak ıncelemelerle bu fayın uzunlugu geçmış oluşturdugu depremlerın yülan büınerek gelecekte oluşturacagı depremlerın buyuklukjerı ve sonuçlaıı kestırılebılecektır Datçadakl aktlf biiyüme faylanndan bir taneıi. ılojı muhendıslıgı ogretımınde teorık bdgüer yanında arazı çalışmaları da son derece onemlıdır Ogrencüeıe ornegın bir fayı derste anlattıktan a yeıh yeıınde de gostermek gerekır Saha deneyı mı bıı jeolojı muhendısının yetışmesmde son derece onemlıdır Zor doga koşulları nedenıyle jeolojı meslegı çok meşakkatlıdır Bu guçluklere dayanamayan ogrencıler zaman zaman meslegı bırakmayı tercıh ederler Dıger taraftan doğada olmanın tadını alanlar yanı onunla barışık olanlar da bu meslegı çok severler Bu anlamda teorık bılgılerı pratıge dokmek ıçın bazı stajlar yaparlar Bu stajlardan bın de kamp stajıdır Kamp stajı yapacak ogrencüer 15 gun sure üe bir ogretım uyesı başkanhgında bırkaç ogreüm elemanı üe bırhkte Turkıye nın bir bolgesınde ıncelemelerde bulunurlar Bu staj suresınde yeme ıçme yatmalan programlıdır Belh kuralları vardır Bu kurallara uymayanlann stajları geçerh sayılmaz Ogrencıler bırkaç kışılık gruplara bolunur ve hıç bümedıklerı bir alanın jeolojı hantasının yapüması ve problemlennın çozulmesı ıstenerek her gun bolgelerıne bıraküıp akşam alınırlar Tıkandıklan konularda zaman zaman ogreton elemanlan yardıma olmaya çahşırlar Amaç, kendı dagarcüdanyla ve ozgun fikırlerıyle bolgenın jeolojısını çozerek, deneyım kazanmalandır N Bu sene de bu stajı yapürmak uzere bolumum ta rafindan ben gorevlendırıldım Stajı yapücmak uzere Akdenız bolgesının şırın üı Hatay'ı seçtım Turkıye jeolojık açıdan dunyarun en ügınç yerlennden bındır Tabıı pek çok yer seçüebılırdı Bu seçımdekı nedenlerımı şoyle sıralayabılınm Hatay Turkıye'run jeolojık olarak en yaşlı (bir başka deyışle belırsız canlılar donemı dedıgımız Knptozoyık zamana aıt 500 müyon yıl oncesı) yanı Kambnyen oncesı kayaçlan üe gunumuze kadar olan zaman dılımlenndekı Fanerozoyık (belırlı canlüar donemı) yaşlı kayaçların bırhkte bulunduğu bir yerdir Bir anlamda Turkıye'nın tabanıdır (temelıdır) Levha tektonıgı açısından Arap plakasının uzerındedır Dunya'nın hemen hemen en guzel okyanus tabanı kayaçlan (ofiyolıtler) burada bulunur Bu kayaçlar Akdenız'ın atası Tetis okyanusu Hatay'ın özellikleri v na aıttır Depı^^. ..Y.^.«.ı çok onemh bir bolgedır Dunyanın en hasar verıcı depremlerının bazılan burada olmuştur Çunku Ölü Deniz fay zonu dedıgımız tektonık hat buradan geçerek Kızü Denıze kadar gıtmek tedır Aznik ovası bu tektonık mekanızmanın oluşturdugu bir çokuntu dlarudu Uzeımde Hassa, Kınkhan, Antakya ve Reyhanh gıbı yerleşım yerlerının bulunduğu bu fay zonu ogrencüenn bügı dagarcıklannı gehştırmesı açısmdan jeolojı olarak onemlı bir bolgedır Bu ne denle yabancı büım adamlarının da sıkça zıyaret ettıgı bir yerdir Kırıkhan Kaymakamı ve üçenm Beledıye Başkanı 60 ogrencı ve 10 ogreum elemanımın saghklı bir staj donemı geçırmelerı ıçın tum olanaklannı seferber ettüer Bu staj suresı boyunca ogrenalerıme ulkenın gelecegı ıçın ne kadar onemh olduklarını ve bu nedenle meslek lenra ıyı ogrenmelen gerektıgının mesa]inı vermeye çalışum Oradakı bir anımı anlatmadan geçemıyecegım Bir sohbet sırasında Istanbul'dan geldıgımızı duyan yaşlı bir bey bana Istanbul'un neresınde oturdugumu sordu Ben de Avcüar dedım Ardından 'vah vah" demek deprem bolgesınde oturuyorsun, ne olacak bu Is tanbul'un hah dedı Turlaye'nın en onemh deprem bol gelerının bınran uzennde oturdugunun hıç farkında degüdı Anlattım çok şaşırdı Oralann 1 derecede deprem bolgesı ol dugunu bılmıyormuş Anado lu'da pekçok ınsan oturdukları yerın depremsellüc açısından durumunu bümıyorlar Turkıye'nın % 92'ı degü % 100'u deprem bolgesıdır Hıçbır üımız deprem oluşturabüecek akuf bir faya 100 km den uzakta degıldır Istanbul u etküeyen fayın 90 km uzakhkta oluştugunu duşunursek bu ongorumuzun ne kadar dogru oldugu ortadadu Saptanmamış aktif faylar Henuz saptanamamış faylar konusunda yenı don dugum guneybatı Anadolu jeolojüc gezısınden ornekler vererek devam etmek ıstıyorum Yunanıstan ın dağ kuşaklannı batı Anadolu'dakı dag kuşaklanyla karşüaştırabümek ıçın yapüabüecek projelerın ük adımını oluşturmak uzere dort Fransız jeolog (Dr Andre Poısson, Dr Aktif faylar Halıhazırdakı *".. deprem * . * Datça'dakl aktlf fay düzlemlerinden blri. Dtizlemln üzerindekl çlzgller normal faylanmayı gösteren kayma çlzgller. (Sağda) ' '' ™