Katalog

1 , 1 I iı nın efsanesı de kapanacaktı Hatta Nıetzsche nın bu aldıgı noüar, manevı otorıte savlan olarak on plana çıkıyor"kırmızı noktalı gezınhlerı Doktor Faustus" adlı rodu • manda (1947) şeytanla yapüan sembolık bır anlaşmaya Daha "Zarathustra"da bıle yaratanların aynı zamanbıle donuşturulecektı da yok edıcı olmaları gerektıgı behrtüıyordu Yaratümış usOysa gerçek hasta Nıetzsche şeytanı bağlantılardan tınsânların mCe davranışlara gereksırumleıı yoktu "Fakat çok uzdktı O hâlâ yuzlerce aforızmalardan yarattıgı tum yaratanlar katıdır" Işte Nıetzsche şımdı gucun yucelı"Morgenrothe'7 "Sabah hzülıgı" ve "Dıe fröhlıche Wısgını goklere çıkarıyordu senschafk'7 "Sevmçh Bılmı' gıbı kıtaplarında bıle "etıGuçlulerın barbarca duşunceler uzerıne kurulu "asıl gın derınhklenrn" kurcalamaya devam edıyordu ahlâk" anlayışmı sovuyor 'Yahudıleştırılmış HrıstıyanlaştıAynayı kendımıze çevırdığımızde, uzermdeh sımge nlmış veya aşagüanmıs'' gıbı ılgınç sozcukler yukleyıp kolerden başka hıçbır şey goremeyız Bu sımgelen tutmaya tu vıcdan ve gunahlarla yogrulmuş "kolecı ahlâk" anlayışıçahştığımızda ıseyıne aynanm uzermdekı "hıçten"başka nı ortaya aüyordu bır şey geçmez ekmıze Bu, algının genel oykusudur Hâlâ hep daha guzele, ıyı yurekhhğe, ahlhya, huzurluya, sıradanhğa, kayıtsızhğa, Çınhhklere, Hırıstyanhklara doğ Burada "Tann oldu Ve bızler onun golgesını yenru ındığımızm farkmdayız hıç kuşku yok h, ınsanhep "datiu mutiuiugu yakaladık" derken göz kırpıyor son Intanlar. mek zorundayız" gıbı duşunceler gızlıdır Çurutulmuş ha ıyı" olacaktır He çoban var ne sürü! Herkes aynı feyleri Istlyor, herkes eflt. bırçok olçutte gerçegın engınlıgını de gorebılırız Tum bunlann altında hıç kımsenın şuphesme ızın vermeyen Bu sozlen kelımesı kelımesıne okuyanlar, bunlardan ("Boyle buyurdu Zerdüst" adlı eserinden, 1883) bır prensıp yok mudur' ancak guçlu ve sağlıklı "ustun sanşın" (Blonde Bestıe) moOnculukçu duşunceler her yerde karşımıza çıkar delınden vazgeçılmesı gerektıgını anlayabılırlerdı Ve Engadın'dekı (Isvıçre) ıssız SdsMana yoresındekı Konrad Paul Laesmann "gerçek, sırf sozcüklerdekı anlam20 yy'da Nıetzsche'nın gonullu buyrukçulan olmaya hevesbır gezıntı sırasında ansızın bır ışık belınr duşunurun kafalara, nasü ve neden geündıgı konuf ınun unutulmuş olması lenenler bu tur pasajlan "buyruk" olarak sunuyorlardı Bu sında nedenıyle ışlemeye devam etmektedır" der Tıpkı Ludvrig Ansızın ortaya çıkan bu duşunce, ulaşılması olanakh arada tum yaratanlara, aşkı, kendı kaderlerı olarak oneren Wittgensteln gıbı Nıetzsche de, 50 yü sonra duşuncele olan olumluluğun en yuce formulu, 1881 yüının Ağustos ayı ZarathustraNıetzsche unutuluyordu rıyle oynayarak, sozcuk anlammın dıl ıçındekı kullanımıyla na aıt Tek sayfahk bır kağıda yazılan bu satırlann altında şoyKendı kışüıgı ona fazla zaman bırakmıyordu, bunu bısaptandıgını keşfetmıstı le bırımza vardı "Zaman ve ınsandan 6000 ayak uzakhkta" lıyordu o Ve daha bırçok şeyı de onceleyebılmıştı "Koktencı O gun Süvaplana golu cıvanndakı ormanda yuruyordum Ben erdemlerunı bıhyorum Gun gelecek benım ıskuramcılar" (Radıkal konstruktıvıstler), gunumuz felsefe Surleı yakmlannda pıramıdal bıçımde sıvrılen dev sahnesının en guçlu fraksıyonlan, prensıpte benlıkçüıgın bır kayanın onunde durakladım tşte bu duşunce anlamını yaşama hızmet eden dunyamn oluşturulmasındaoracıkta akhma geldı kı ozyonetımı tıpkı Nıetzsche'nın ınsanı, "kultur olgusuyla " Her şey gen gelebılıyor bu ıyı Yaşamın kendısını bıçımlendıren" varlık olarak tanımlaması gıbı aynı bıçımde tekrarlanabılecegını duşunerek ya açıklamaya çalışırlar Ancak kuçuk bır farkla Kışı yalnızcd şa çunku her acı her keyıf ve her duşunce ve zıhınsel oyunlaıla soyut zıncırlerı 'koparabüırdı sızlanış yenıden yaşanıyor" Bununla bırlıkte çıkışlan yamnda kendı ozel zıncırleNırvvana'yı bır çozum olarak degıl de bu rı hep agır basıyordu Eve donuşunden sonra Basel'dekı dunyaya beslenen kararlı bır sevmç olarak açıkNıetzsche ıle Nıetzsche uzerıne" konferansları ıptal edıldı lar Zarathustra Ve sonunda profesorlugu bırakmak zorunda kaldı Bu Hrıstıyanlık dışı ogutler hala felsefe sa1879 yüında geldıgı bakım evmde o artık beynını agyılabılrr mıydı' Onemlı degıl o boyle yazmak ndan kurtaracak bulutsuz gokyuzunu bekleyecektı zorundaydı O aynı zamanda şıır derlemek ogut vermek ve kıtaplannı senfonı besteler gıbı yazNietzsche ve kadınlar . . . Sunulanlar ve talepler . .. Ifte gelecek yüzyılın insanlan bunlarla mak zorundaydı övünecekler. (Nietzsche nln Sabah kızıllığı" adlı eserinden (1881) Yaşadıgı acüarm nederu bugun bıle tam olarak bıbnHer gun tekrarlanan zorlu yuruyuşler, en mıyor Yoksa daha sonrakı behrtüerden anlasüdıgı gıbı sesade yaşam bıçımı açık hava bıtmez tukenmez sıkınnlar mımle bazı muüuşlüder anılacaktır bu dunyada eşı bulunbep sıfilıs mıydı9 Nıetzsche doktor Otto Eıseı e üa kez enartık onun aynlmazlanydı Sezar bıle hastalıkları bu bıçımmayan bu krız, en derın vıcdan çarpışmasını, bırkaran, kar9 feksıyon kaptıgını ıtıraf etmıştı Nıetzsche'nın hastalıgı kede yenmerruş. mıydı" şı çıkuan her şeyı, o zamana kadar manılanlan, onerüenlen sınlıkle onanızm nedenıyle ortaya çıkmıştı ve Eıser hastave kutsallaşunlanlan anımsatacaktır Ben ınsan değuıın, ben Sadece 1882 yılmda acüanndan bıraz olsun uzaklasının bazı doktorlann tavsıyesı uzerıne Italyada bırçok kabırdınamıtım şabümıştı Malwida von Meysenburg, tıpkı Nıetzsche dınla bırlıkte oldugunu da soyler gıbı aynı sonuçlara ulaşan bır kızla tanıstıgını büdırmıştı Tum bunlardan dâhı bombanın' artık ıyıce dagıttıgı Bunlar gerçek mıydı? Okul ve mekrup arkadaşı Paul Hatta dosru Ree 'de ısrar edıyordu Bu Rus hzıyla mutlaka anlaşılıyordu 3 ocak 1889 da Nıetzsche sadık bır okuruDeussen duşunurun hıçbır zaman kadınlarla beraber ola tanışmalısınız" na şoyle seslenıyofdu Dunya aydmhktır, çunku tann yeryumadıgından soz eder zundedır Tum goklerm nasıl sevmdıklennı gormuyor musuRoma'dakı StPeters küısesınde Nıetzsche 21 yaşınKonuyla ügüı oykuyu farklı bıçımlerde yorumlayan nuz7 Kendı alemımde bır şeyler duyumsadım, papazı ıçen dakı Lou Salome ve Ree ıle karşüaşır Ve ıkı hayranı araThomas Mann ıse Nıetzsche'nın ogrencılık donemınde kapaün, VVılhekn, Bısmarck ve Stocker e vurun smda kalan Salome tartışmaları ıdare ederek ortamı cangıtmış oldugu bıı genelcvde gerçekten de kadınlarla bırlandırmaya başarır Nıefzsche evlenme teklıfının ardındın Boyle çügınca mıtos ve gunluk polıtıkalaı arasında lıkte oldugunu eklemekle yetınmıştı Boylece sıfüısh dâhıhemen bır fotograf çektırmek ıster Fotoojafta Nıetzsche ve devam edıyordu Artık onun ıçın sevgüı Pıenses Arıadne" Ree arabanın onune koşulmuş eşek ro olan Cosıma VVagner a Dıonysos ' kamlıgıyle yazıyordu lunu ustlpnırken Lou eUnde bır kırbaçBasel'dekı komşusu teolog Franz Overbeck'e de şunlan la arabanın uzerınde poz verır bıldırmıştı Kısa sure once tum antısemıtlerı vurdurdum O 'Kartal kadar keskın akülı aslan kadar artık aynı anda Hrıstıyan duşmanı Dıonysos Sezaı ve Italatılgan ve çocuksu bır genç kız" dıye ya kralıydı Overbeck 8 Ocak'ta Turm de dostuyla karşüaş hayranlıgını düe getırmıştı duşunuı Fa tıgmda Nıetzsche artık ıyıce çıldırmıştı Buyuk bu çabayla kat kıskanç kız kardeşı Elisabeth onu onu Basel e, oradan da 'Fnedmatt" akıl hastanesıne gotukontrol altında tutmaya çalışıyordu usrebılmıstı telık Lou da ondelıklen duymazlıktan Bundan sonra ortaya çıkan tum belırtıler belgelendı gelmıştı Doktorlar onun zaman zaman "Kanm Cosrma benı buraya gatırdı" veya "dun gece yarumda 24 hurı vardı" gıbı sozler Kadınlara mı gıdıyorsun' O halde 1 sarf ettıgını not ettıler kamçıyı unutmamalısın " dıye bır soz duyar kısa bır sure sonra NıetzscFakat o bu ddvranışları hıçbır zaman hastalık belırtı he'nın Zarathustra'sı "bır kocakarılerı olarak kabul etmedı O gerçegın ınanç adamı Sondan" Hayal kırıklıgı mı yoksa ınce suzlukların soytansı" ıdı, çunku ' Anlattıklarım gelecektealay mı 9 Yo hayır yıne o yaramaz oyun kı ıkı yuzyüın tarıhıdır ' dıyordu Ve ne ügınçtır kı okurlar, karşımızda Cumleler ısabetlı oldugu duşunuru ve kehânetlerını" bundan sonra cıddıye almaya Dünyada daha once yasanmamıs savaslar patlayacak. Ancak benlmle blHlkte yer ıgneleyıcı ve şuphehydı de Ve kadar başlayacaklardı Onun coşkulu uslubundan ılk etkılcncnyüzünde büyük polMkalar ortaya çıkacak. ("ECCO HOMO" adlı eserinden, 1888) bu hasta adamın tum gezılerı boyunca ler genç ve ılerı goruşlu ozanlar oldu Christian Mor712/14