Katalog

Yeni araştırma kurumları gerekli Temel ve uygulamalı araştırma merkezleri kurulmalı ve yüzlerce geace araştırma dünyasmın kapılan açılmalı... nıversıteler ve egıtım kurumlan, egıtımın amacma uygun bılgı ve kulturle donatünuş, ulkenın her alanda ıhüyaç duydugu vatandaşı yetıştırmek, bılimsel araştırma yapmak ve sonuçlanra bilım dunyasma topluma, ınsanlık hızmetme sunmak yanı yayma gorevlerını yenne getırmek zonmdadır Ancak ulkemızdekı unıversıte ve egıtım kurumlannın meslek elemanı yetıştırme dışında başarüı oldukları soylenemez Egıtırn yuku çoklugu, kaynak yetersızlıgı gıbı nedenler sıralanabürr Buna rağmen yıne de ulkemizde büım ureümınin % 9O'ı unıversıtelerde yapılmaktadır Gelişmış bırçok ulkede büım ve yayın uretımınde unrversıtenın payı % 50'nın alündadır Devlet ve vakıflar ve ozel sektor tarafından kurulan ve desteklenen ozel ve genel amaçlı temel ve uygulamalı araştırma merkezleri asıl bürm ve teknolojmın uretildıgı kurumlardır Ulkemizde Ozel Vakıf Üniversiteleri dışında, her unrversıtemızdefizak,kunya ve bıyolojı bolumlen vardır Bu bolumlerden mezurüann buyuk bır lasmı ogretmen olarak hatta sınıf ogretmenı olarak çalışmakta veya ışsız dır Kımyacı ve fizıkçılenn çahşabıleceklerı araştırma merkezleri yoktur Ornek olarak F Almarrya'da kımyacüann % 6O'ı araştımid gelıştırmede çalışmaktadır Bızde de bu uç temel bılım alanında yeüşmış araştıncılar mevcut bazı araştırma merkezlennde ve yenı açılacak araştrma merkezlennde çalışabılırler U nndekı yaşamsal onemlen anlaşılmış, tıptan bıyolojıye, tanmdan ormancüıga, arkeolojıden knmınolojıye tum bılım alanlanndd yenı gelışmelere ışık tutmuştur Bılımsel çalışma, araştırma ve gelıştırmelerın belkı kısa surede yararlan gorulemeyebılır Ancak uzun vadede mutlaka fazlası ıle yaran gorulur "En ıyı yatinm ınsana yapüan yatınmdır" ozdeyışı artık ınkâr edılemeyecek kadar kabul gormuştur Gelışmış ulkelerde bu ozdeyış "en verımlı yatmm aıaştrrmaya yapılan yatınmdır" şeklını almıştır Bizde çok iyi eleştiri örnekleri var Ulkemizde 'Çay, Tekel, Şeker, Şap, Hay•ancdık, Toprak Arafürma Enstitüleri gıbı tarıma yonelık arasurma ensutulerınde yapılan araştırmalar kısa surede sonuçlanru vermıştır Çay bılınmezken çay ureomınde ılk beşe gırebıldık Ancak araştırmada sureklılık saglayamadıgımız ve urenmdekı gehşmeyı çay ışlemede gosteremedıgımız ıçın satügımız kadar yabancı çay ulkemıze gırmege başladı Tutun ve dıger alanlarda da sureklı araştırma ve destegı olmayınca tutundekı gelışme sıgarada saglanamadı, yabancı sıgara ıçın cazıp pazar olduk Marketlenmızı yabancı et ve tanm urunlen doldurdu Tanm ulkesı olarak gorulen ve kabul edılen nufusunun % 4045 ı tanm ve hayvancüıkla ugraşan ulkemız, nufusunun sadece % 11 tanm ve hayvancılıkla ugraşan ulkelerden tanmsal urun ve et ıthal eder oldu Zamanrnda Ulkemıze uygun tohum tur sulama, gubreleme, yem turu sureklı bılımsel araştırma ıle gelışebüse durum farkh olurdu Araştırma alt yapısının olçusu bellıdır 10000 etkın nufus başrna araşüna sayısı, gayn safi mıllı hasüadan ARGE ye aynlan kaynak, araştırmada gorevlı elemanlann dıger mesleklere gore yülık gelır duzeylen, araşürmacıya karşı saygınlık başhca kabul goren knterlerdır Araştırma bılıncı, sevgısı, araştırma sebatı normal bır lısans egitımı ıle alınamaz Bu kultur yuksek ksans ve doktora tezı hazırlanırken kazanılır ve en onemlı buluşlar bu tezler sırasmda yakalanır Araştırma personelı gerçek anlamda araştırıTia kulturune sahıp olanlar arasmdan seçüır Ulkemizde 10000 kışıye duşen araştıncı sayısı 2, yanı ABD' nın 73'de bırı kadardır Gayn safi mıllı hasüadan ARGE'ye aynlan pay ıse henuz 20 yü oncekı hede Fizik ve kimyada yeni buluşlar Bu rnerkezler büım uretımı yanında teknolojık gelışıme yol açacak, ulke ekonomısıne katkı saglayacak araştırmalar yapabüırler Fızıkçılerın araştırmalan ıle bugun nanoteknoloji alanında buyuk başarılar saglanmıştır Super üetkenler, ultrason, laser teknolojısı bügısayar teknolojısı yarı ıletken teknolojısı, uzaktan algüama, fıber optık, laser dıyotlar, çok rnce yuzey kaplamalan çok mce tel ve lıf ozel yalıtkan çok sert madde urenmlen hep fizık alanında araştırmalarla gerçekleştınlmıştır Nano teknolojıde gelışmenın etkısıne basıt üa ornek 1 PET şışelerın ıç yuzeyı nanometre kalınlıgmda kuvarz tabaka ıle kaplanarak gaz sızdırmaz ve daha sağlıklı hale getırılmıştır Hem cam kap ve şışelerın sağlıkh oluşu hem de plasüklerın esneklıgı bır araya getrnlmış tır 2 Çok ınce saf karbon tellıf uretımı gerçekleşmış, bunların ılerıde hıdrojenlenerek otolarda çevreye hıç zarar vermeyen yakıt okrak kullanımı yonunde araştırmalar devam etmektedır Doga dostu uretım teknıklen, verim artrran, çevreye zarar vermeyen gubreleme, yanma onleyıcı ve sondu rucu maddeler çogu ılaçlar, ultra saf madde uretımı hep kımyasal araştırmalar sonucu gerçekleştınlmıştır Genetıktekı gelışmeler tur ıslahı, en verımlı ve dayanıklı tohumlann gelıştırılmesı, sunı tohumlama vb. bırçok gelışmeler bıyolojık araştırmalar urunudur Kımyasal draştırmalarla yenı ilaçlar ve kımyasal bırleşıkleıın urettiıılmosıne ek olarak yeru teknolojüerrn ıhtıyaç duydugu karışımlannrn (kompozıtler seramıkler, plastıkler gıbı) ve doğal maddelerm daha uygun saf ve kullaraşlı şekülermrn (kumun saf sılısyum dıoksıt lıflere, yanı fıber optıge donuşturulmesı, karbonun elmas veya grafite donuştunümesı gıbı) hazırlanması da saglanmıştır Ote yandan kımyasal analız teknıklerrndekı gelış melerle bazı enzımler ve eser elementlerın canlılar uze709/16 "En iyi yatinm Bir bilim adamı insana yapılan Ulkemız koşullarında örneğibüımsel şevkle araştrrma yapan bu alanda başarüı olmuş yatırımdır" ve uretogı yayvnlarla odul alrnış çevresınözdeyişi gelişmiş dekı gençlere de araştırma zevkı aşüamabuyuk mutluluk ulkelerde "en ve ya çalışan, bundanımrenmeyen bır duyan ve hıç kımseye büım adamımızın yaşantısından bır kesıt aktarrimli yatırım mak ısuyorum Umanm, bu büım adamı araştırmaya ya bana kızmaz Bu büım adamı kırada oturur, arabası yoktur ışe servıslo gıder gepılan yatınmdır" lır, mutevazı maaşından (aylıgı 600 dolar) kıtap, dergı, gazete alır bügısayar alır Inşeklini almıştır. ternetten ulaştıgı bügüen de çogaltarak ogrencüenne dağıtır, dernek ve klup uye aıdatlanra oder, fakır ve başarüı ogrencüere sureklı burs venr Maaşından arta kalrrsa araşurması ıçın kımyasal madde alır ve kongrelere katüır Nasü geçındıgı sorulunca da "benım maaşımın uçte bın üe çocuklannı okutarak ev geçındıren çok ınsanımız var, ben de geçınebümelıyım " der Büımsel araştırmaya heveslı çogu büım adamımızın yaşantısı da bundan farklı değüdır Büım adamı bu mutevazı yaşamı kabullense büe, ıçınde yaşadığı toplum ıtıraz edebümelıdır fin, yanı % 1 ın altındadır (%0 4) Bu oran çogu ulkede % 210 arasıdır Ulkemizde çogu ARGE kadrolan kızaga çeküecek" personel ıçın kullanüırken, sayısı çok az olan araştırma merkezlen de ıstırahat veya pasıf gorev yen olarak algüanmaktadır Büımsel kanyerde yukselme ıçın yayın zorunlulugu da olmasa araştırma yapana şuphelı baküır Araştırma gorevlüerme odedıgımız maaş 240260 müyon TL (370 USD), tez yoneten doçent ve profesorun maaşı 400 600 müyon TL kadardır Ulkemizde maaşlar genel olarak duşuk (ve asgarı ucret 110 müyon TL) denebüır Ama mce sıradan kımselerm yapacagı devlet gorevınde kımı çalışana, profesorun 4 katrnı, ozel kesımde 1015 katrnı odeyebüıyoruz (Hatta Uruversıtelenmızde büe doner sermaye ve ozel gorevle 25 müyar aylrk alanlar da az değüdır) Bu duşuk maaşa ragmen araştınnanın dayanümaz zevkıne kapümış bazı büım adamlanmız sureklı araşürma çabası ıçındedır Degerlennı bümesek de, araştırma desteklennı kıssak da, sayüan az da olsa, azım ve sabırla, mutevazı koşullarda araştırmalannı yurutebümektedırler Srnırlı destek ve araştrrmaya ınançlı gençlenmız sayesınde 20 yü oncesıne gore araştırma potansıyehmızde buyuk artış olmuşfur Prof Dr Mehmet Doğan Hacettepe Umversıtesı M Teknolojı Yuksekokulu Muduru 06532 BeytepeAnkara Emaü dogan@hacettepe edu tr Radyoaktivite konusu Saym Dr Seçkiner yazısında başkalannı eleştırmeden once, radyasyon, radyoaktivite ıyonızasyon kavramlannı ügüı bır htaptan (*) ıyıce okumuş olsaydı 'ıyonızasyon radyasyonlar' yenne 'ıyonlayıcı radyasyonlar' yazar ve bunlara ornek olarak da çok yanlış olarak U (omeğın Uranyum 235) ve Co (ornegın Kobalt 60) gıbı 'radyoaktrf maddelerı', radyasyon' olarak nıtelemezdı1 Bu gıbı maddeler büındıgı gıbı atom çekırdeklennden alfa, beta gama T gıbı radyasyorüdn yayan radyoaktrf maddelerdır, radyasyonlar degü1 Elektromdnyrük dalgalann vucutta hasar oluşturması enerjı aktanmı yoluyla (vucutta ısınma) bugune dek hayvanlar uzennde draştırümış ve hasar oluşturan belırgm bır değerın onda bın bmıt değer olarak sankı zardrsızmış gıbi uluslararası kurumlarca kabul edümışur Bu kabul, lımıt alhndakı dozun zararsız oldugu anlammı tabu kı taşımaz ve daha aynntüı ve zamana bağlı araştırmalan gerektınr kı bu konuda çalışmalar surmektedır (*) Bak Çernobü konulu TUBITAK 1994 Yayınlan Yuksel Atakan Radyasyon Fızıkçısı/Almanya (batakan@web de)