Katalog

Dikkat Cüneş! Insanlığm henüz bilinmezlikler içinde yüzdüğü dönemlerde, atalanmızm Güneş'i en büyük Tann olarak baştacı etmelerine bakacak olursak, "bilimsel" sezgilerinin oldukça güçlü olduğunu itiraf etmeliyiz. Yeryüzünde hayatı borçlu olduğumuz tek olayın Güneş'in varhğı olduğunu, Mısırhîar nasıl da güzel dile getirmişler: "Sen sonsuz Güneş, yaşamm kaynağı!.. îşıklann, yarattığm herşeyi kucaklar! Tüm mevsimleri sen yarattm!.." Burada yanlış olan sadece, Güneş'i sonsuz sanmalan! Doğrusu, insanhğm Güneş'in de ölümlü olduğunu öğrenmesi şunun şurasmda ne kadar oldu ki? *** Dünya için evrende, Güneş'ten daha önemli birşey yok. Yüzyüın son tam tutulması olması nedeniyle de, bilim dünyası ve tutulmanm izleneceği toplam 17 ülkenin insanları bir "Güneş ateşi"ne tutulmuş durumda! Kuzey Atlantik'te kimsenin olmadığı bölgelerde Türkiye saati ile 12.30'da başlayacak olan tutulma, ilk olarak lngiltere'nin Güneybatı sahülerinden görülecek. Fransa, Belçika, Avusturya, Macaristan, Romanya, Bulgaristan, derken 14.2l'de Türkiye'den izlenmeye başlanacak ve 15.36'da son kez Bangladeş üzerinden gözlenebilecek olan tutulmanm katettiğiyol 14 bin km ve zaman ise 3 saat 7 dakika. Ülkemiz şanslı. Almanlar "son tam tutulma Almanya'da yüzyıl önce olmuştu ve hava da kapahydı, gelecek tutulma ise ancak 2081 yıhnda olacak" diye yakımrken, 6yıl sonra yine Türkiye'den tam tutulmayı izleyebileceğiz. Bu defa, tutulma kuşağı, Ege'den çaprazlama, Doğu Karadeniz'e doğru uzanacak. Her neyse, bu muhteşem iki dakikahk gösteri için, tutulma ülkelerinde şenlikler var. Binlerce toplantı, gösteri düzenlendi. Biz de, bu muhteşem doğa olayım fırsat bilerek, son anda programımızı değiştirdik ve Güneş için özel bir sayı hazırladık. Bu sayımızda Güneş, neredeyse A'dan Z'ye dergimizde yer ahyor. Tarihiyle, geçmişiyle, bugünü ve geleceğiyle... Güneş'in yaşamı, Güneş hakkmda bildiklerimiz ve bilmediklerimiz, yeni araştırmalar, Güneş ve Dünyamız üzerindeki etkileri, Güneş'in içinde olan bitenler... Tutulma, dergimizde daha önce de iki büyük yazı ile sizlere sunulmuştu. Başta NASA'mn tutulma ile ilgili Internet sayiaîan olmak üzere, Almanca ve tngilizce lnternet kaynaklarını geniş bir şekilde tarayarak, bu dergiyi hazırladık. Nilgün Özbaşaran Dede, AlevKınm başta olmak üzere arkadaşlarımız, seçtiğimiz metinleri çevirerek, derleyerek, hızlı bir tempoda çalıştılar. Bu çalışma ile, înternet'in ne kadar büyük bir olanak yarattığmı bir kez daha gördük. Başta NASA olmak üzere, Güneş üzerine araştırma yapan bilim kurumlarmm ve bilim dergilerinin lnternet üzerindeki popüler ve bilimsel yayınlarınm doyurucu özelliğine dikkat çekmek isteriz. lnternet'te tutulma ile ilgili yüzlerce sayia var. Bunlardan birine ulaştmız mı, linklerle diğerlerine de kolayca gidiyorsunuz. Karşmıza, bitmek bilmez bir bilgi dünyası çıkıyor! *** Tutulma sırasmda canlılar için en önemli nokta, kör olma tehlikesi. 1970 yıhnda Amerika'da çıplakgözle tutulmayı izleyenlerden, kayıtlara geçmiş 145 körlük olayı var. Güneş'i izleyecekler, satılmakta olan Güneş filtrelerini edinmek zorundalar. Tutulmanm % 100 izleneceği kuşakta bulunanlar, tam tutulma anında gözlüklerini veya filtrelerini bir kenara bırakıp çıplak gözîe muhteşem olayı seyredebilirler. Tam bu anda dürbünle bakılabilir ve Güneş üzerindeki kızgm gaz fışkırmalan görülebilir. Bu tam tutulma süresi yaklaşık 2 dakika sürüyor. Uzmanlar, bu süre bitmeden çıplak gözle bakmaya son vermeyi öneriyor. Kısmi tutulmanm izleneceği tstanbul ve Türkiye'nin diğer bölgelerinde yaşayanlar ise, hiç bir zaman çıplak gözle kısmi tutulmayı izlememelidirler. *** Fırsat yaratıp, 2 dakikahk bu doğa olayım tam anlamıyla izleyebilmek için tam tutulmanm gerçekleşeceği yakm bölgelere bir geziye değer doğrusu. Gelecek hafta cumartesi yeniden buluşmak umuduyla, Güneşiniz eksik olmasmi... obursalı@bıhmmerkezı org tr CBT lnternet adresr www.cumhuriyet.com tr Oumhurıyet BIL1MTEKN1K • No 646 7 Agustos 1999* Basdn ve Ydycin Yenı Gun Haboı Ajonsı A Ş • Genel Y.ıym Yonctmem Oıhan Erınç • Oenel Yayın Koordınatoıu Hıkmpı Çotınkay.ı • Y.ı/.ı tşletı Muduıu lbıahım Yüdız • Soıumlu Yazı Işlerı Muriuru Fıkret Ilkız» Yayırı Yonplmonı Oıh.uı Bursalı • Grafık Yonetmenı Tules Hasdemır • Rekiam Medyri C 646/3