Katalog

Güneş'in izleyicisi SOHO Güneş gözlem araa SOHO (Solar and Heliospheric Observatory) bir yazılım hatası yüzünden işlevini yitirmişti Şimdi tekrar kontrol altına alınan gözlem araa, hâlâ çalışıyor mu peki? SOHO'nun kayboluşu 5 Hazıran 1998'de, SOHO gözlem aracıyk ıletışımler tumuyle kesılmıştı Avrupa uzay araşUrmaları merkezı ESA ve Amerıkan NASA kuruluşu eylul ayında sunduklan bır raporda gözlem aracının neden çalışamaz hale geldıgını açıkladılar ESA yonetıcısı Roger Bonnet, bır basın konferansında ın sanlann dıkkatsızlıklerı ve yazüım hatası yuzunden, uydunun ızını kaybettıklennı soyledı Ekıp sondanm durumunu onceden analız etmeden acelecı kararlar almıştı Rapora gore, onceden analız yapü mış olsaydı ıletışımın kaybolmasına bır olçude engel olunabılırdı Yer ıstasyonundakı bılgısayarlarda ıkı komut hatasına rastlanmış Acıl Guneş tepkıme modu (Ernergency Sun Reacguısıtıon Mode, ESR) dogru çahştırılmamıştı Program, onceden tespıt edılen durumlara gore uydudakı Guneş panelının Guneş'e dogru çevrümesını ve dolayısıyla yeterlı akımırı uretılmesını saglamakta Uyduyu guçlendıren canaklardan bırının komut sekanslan, verılerı yanlış yorumlayınca ESR manevrası devreye gırmıştı Uçuncu hata ıse yanlış verüer sonucunda ıkıncı bır çanagın çalıştırılıp aynı anda bırçok ESR manevrasının devreye sokulmasıyla gerçekleşmıştı Ve bu hatadan sonra uyduyla baglantüar tumuyle kesılmıştı SOHO uydusunun panellerı dıkey duruma geldıklerınden artık akım uretüemıyordu Network (NASA) sıstemme ıkı üa on saruye aralıkldrla sınyaller gonderıyordu Gerçı aluıan sınyaller duzensızdı ve mantıklı verüer ıçermı yordu ama, bılım adam lan ıçın bu ıyı bır ışaret tı Sonda hâlâ dunyadan komut alacak ve cevap gonderebuecek durumdaydı Space Flıght merkezınden Joe Gurman vom Goddard a gore, sondanın "kalbı" hâlâ atmaktaydı ve programı tekrar çalıştırmak mumkundu Muhendısler bır hafta sonra, SOHO'nun duru mu hakkında epeyce bılgı almayı başarmışldrdı Ne var kı sonda ancak telemetrık verıle rı çalıştıran deneylerı on saruyede bır zayıf sınyallerle cevaplayabılıyordu Çunku SOHO eksenınde hâlâ bır topaç gıbı donmekteydı Gu neş panellerı golgedeydı ve enerjı alımı gıtgıde duşmekteydı Muhendıslerın sondaya ıletüklerı komut sayesınde, SOHO 21 Agustos'ta tekrar Guneş'e çevnlebüdı Haftalar oncesınden yakıt tanklan yavaş yavaş doldurulmaya başlanmıştı Eylulde tekrar çalışabüecek dunıma gelen sondanın balaryalan da guneş panellerının 60 derecelık açıya getırılmesıyle yuklenebılmışü '. < 2 SOHO pratık olarak Dunya ve Guneş'ın arasındakı Ll (Laprange) nok tasında bulunuyor Bu nokta uyduların Guneş sıstemındekı en guvenüır bolgesıdır, çunku her ıkı gezegenın çekım gucu bu noktada d engelenıyor SOHO dunyadan 1 5 müyon km uzaklıkta ve guneşe doğru yonlendırümış durum dadır Bu bolgedekı bır cısım, Guneş'ın etrafmda Dunya ıle aynı hızda donebüdıgınden, Dunya ve SOHO uydusu ara sındakı mesafe hıç bır zaman degışmez SOHO bu konumu sayesınde Guneş'ı ılk kez yülarca gozlemledı Gozlemın amacı, 6000 derecelık bır ısıya sahıp Guneş yuzeyınde, hangı mekanızmarun koronayı 1 müyon dereceran uzerme kadar ısıttıgını keşfetmekü Uydunun on ıkı (arkh bılımsel aracı var Bdzılan Guneş'ı, kızılotesı ışın larda gozlemlerken dıgerlerı de manyetık alanları, sıcaklıkları maddelerı ve enerjı akımlarını kdydederek bunların Guneş yuzeyıne geçış yerlerını tespıt ederler Dıger bazı enstmmanlar ıse Guneş ruzârındakı enerjı dagüımını ıncele yerek bunun ku ayasal bdeşımını belırler Ayrıca uç ayn gözlem aşamasında Guneş'ın tum gaz kuresıra sarsan dalgalanmalar da olçul muştu SOHO uydusunun kurtarma çalışmaları Arızalı sondanın yerı 28 7 1998'de, bır radar teleskopu yardımıyla Puerto Rıco'da tespıt edılebıldı SOHO hâlâ yorungedekı uygun pozısyonundaydı ve kendı eksenınde korkuldugu kadar hızlı donmemekteydı (dakıkada bır kez) Ve altı haftalık bır sessızlıkten sonra (6 Agustos) dunyadakı smyallere ce vap vermeye başladı SOHO, Avustralya ıstas yonundakı Deep Space '...benim için hâlâ bir mucize!' NASA muhendıslen ekım ayının başında ıkı araştırma enstrumanını tekrar devreye sokmayı başardılar Dıgerlen de bunu takıp eden haftalarda çdlıştırılarak, kontrol eddmeye başlandı Mekanık ve elektronık büeşımlerırun çogu, altı haftalık durgunluk suresını problemsız bır şekılde atlatmıştı 23 Ekım'de on üa enstrumandan onu duzenlı olarak çalışıyordu Bernhard Fleck (ESA) 4 Kasımda son kez yayımldnan gunluk kurtarma raporunda yaptıgı açüdamada şoyle dıyordu "12 enstrumanın tumu ve halen denenmekte olan LASCO koronograh da normal olarak çalışmaya başladı Muhendısler başardıkları bu buyuk ışle gurur duyabüırler Ama bu kurtaıma operasyonu benım ıçın hâlâ bır muaze ".