Katalog

neler) olarak adlandırmak Bu ısımlendırmeye gore Pluton "TrdnsNeptunıan Object No 1" olacak Ancak bu tartışmaları yersız bulan astronomlar da var HaleBopp kuyıukluyıldızmı keşfeden dstronornldidan bırı olan Alan Hale belırlı bır gezegen tanımı olmadıgını ve ornegın Jupıter'ın hıpotetık sahnlerının de dunyayı' ana gezegen smıfına almamızı aynı şekılde ko mık bulabılecpgını soyluyor http llwww cnn com rın yerınden daha çabuk hatırlıyorlar Calıfoıma Unıversıtesı'nde prımat ve farelerın hauzasını ınceleyen Larry R Squıre, kuşların da memelıler gıbı nerede ve ne zaman kı ıterlerıne gore hatu lamdsınm çok heyecan verıcı oldugunu soyluyor Scıence News, 12 Eylul 1998 Yoksa Pluton gezegen değil mi? Guneş sısteraının otesinde •yen^gezegenlerın bulundugu haberlerıne artık çok sık rastlıyoruz Fakat, var olan bır gezegenın artık gezegen olmadıgını ogrenmek bıraz olagandışı bır durum Dunyanın ayından da kuçuk olan Pluton, 1930 yılmda Arızona'dakı Lovvell Observatory'den astronom Clyde Tombaugh tarafından bulun muştu ve 40 yıl once gezegen olarak sınıflandırılmıştı Ancak şımdı Uluslararası Astronomı Bırlıgı gezegen olma şerefıru Pluton dan gen almayı planlıyor Boylece, guneş sıstemınde toplam sekız gezegen olacak Gezegen Sıstemlerı Bolumu'nun Başkanı Pluton'un kuçukluğu yuzunden gezegen olamayacagını soyluyor Pluton, ayın çapırun sadece 2/3'u çapa sahıp Bazı uzmanlar, Pluton'un bır kuyrukluyıldız ya da asteroıd olabüecegını soyluyorlar Dıger gezegenler aşagı yukarı daıresel yorungelere sahıpken Pluton sık sık guneşe Neptun'den daha yakın olmasını saglayan genış bır elıptık yorungeye sahıp Eger Pluton gunumuzde bulunmuş olsaydı hıçbır zaman gezegen olarak adlandırılmayabıkrdı Bazı astronomlar Pluton'un "kuçuk gezegenler' sı nıfına konulmasını onerıyorlar Uruversıty of Maryland tan astronom Mike A'Hearn ıse ortaya yepyenı bır füar atıyor Neptun'un otesındekı objelerı yenı bır sınıfa ayırmak ve bunları TransNeptunıan Objects (Neptunotesı Nes Calıfoınıa Unıversıtesı nderı Nichola S. Clayton ve Cambrıdge Unıversıtesı'nden Anthony Dickinson, kuşların belırlı yıyeceklerını sakladıklan degışık yerlerı hatırlayabıldıgını soyluyorlar Clayton kuşların ozellıkle belırlı bır olayı kısa vadede hafızalarında tutabıldıklerı nı duşunuyor Insanlarda bu tıp hafiza zıhınde zamanı gen çevırerek bellı bır tecrubenın ayrıntüarının hatırlanmasını ıçerıyor Epı sodsal hatırlama olarak adlandı rabılecegımız bu hatırlama şeklı "ne", "nere de", "ne zaman" krıterlerını cevaplamayı ıçerıyor Nature Dergısı nde yayımlanan çalışma, bu krıterlerın yalnız ınsanlar ıçın degü, kuşlar ıçın de geçerlı oldugunu gosterıyor Araştırmalara gore kuşlar sakladıkları yıyeceklerı koklayarak degü yerını hatırlayarak bulabüıyorlar Ornegın yapılan bır deneyde kuşlar dokuz ay once sakladıkları yıyecegın yeımı hatırlayabıldıler Saklanan nesnenın ne oldugu da hatırlamanın hızmı etkılıyor Kuşlar genelde yıyeceklerın yerını dıger nesle Kuşların hafızası ne kadar güçlü? Biyolojik saatimiz nasıl çalışıyor? Cell Dergısı'nın 8 Ocak sayısında yer alan bır çalışmaya gore Massachusetts General Hospıtal'dan (MGH) araştırmacıldr biyolojik saatimiz ıle vucudumu zun temel' rıtmını vucut sıcaklıgının artıp ınmesı, kan basıncı, hormonlar, uyku kontrol eden genlerın aynı ol dugunu buldular Boylece bıyolojık saatımızın molekuler duzeyde nasıl kontrol edıldıgı anlaşılabılecek MGH ve Harvard Medıcal School'dan Steven Reppert, "Rıtmın nasıl çalıştıgını anlamak uyku duzenı nı ıdare etmemızı ya da en azından bıyolojık saatındekı sapmadan dolayı uyku bozuklugu olan hastaları anlarnamızı saglayacak' dıyor. Bıyolojık saat mekanızmasının vucut rıtmımızı nasıl kontrol ettıgını daha ıyı anlamamız, bazı hastalıkların tedavısınde de daha etkılı yontemler gelıştırmemızı saglayabılır Ornegın, kalp ve astım krızlerı genelde gunun bellı saatlerınde daha çok goruluyor Ve yapılan araşürmalar bazı tedavı yontemlerırun bellı saatlerde daha etkılı oldugunu gosterıyor Bıyolojık saatımızı oluşturan genler, en az 6 ana proteını meydana getırıyor Bu genler 24 saatlık dongu ıçınde sırayla aklıf ve suskun olarak bıyolojık rıtmımızı ayarlıyorlar Araş tırmacüar bıyolojıksa atın vucut rıtmını hor monlar norotransmı terler ve peptıtler sal gılanması yoluyla yon ' * • " lendırebılecegını du şunuyorlar Reppert gunun bellı saatlerınde beyınde rıtmık olarak salgüanan arjının vasopresının genınırı merkezı bıyolojık saat mekanızmasmdakı 6 genden bı rıyle ayru zamanlarda aktıf oldugunu buldular Bu ıkı gen de aynı transkrıpsıyon faktorlerı (DNA'dan RNA sentezlenmesı sırasında DNA^ya baglanarak sentezın baslamasında etkılı olan proteınler) ıle kontrol edılıyor Vasoprpsın, vucudun enerjı uretmesını ve su duzeyının dengede tutulmasını saglayan hormondur Reppert aynı durumun vucut rıtmını kan basıncı uyku duzenı gıbı duzenleyen genler ıçın de geçerlı oldugunu soyluyor http llwww scıencedaıly com ATALARIMIZ NE ZAMAN ET YEMEYE BAŞLADI? Scıence Dergısı'nde yayımlanan yenı bır araştırmaya gore, bundan 3 mılyon yıl once modern ınsanın ataları agaçlardan ınmış ve yerde avlanarak yakaladıkları kuçuk hayvanlarla beslenmeye başlamıştı Araştırmacılar, Australophıthecus afncanus homınıdıne aıt kalıntılardan elde ettıklerı dışlerı ınceledıler ve dış mınesının kımyasal yapısı bu canlıların çok çeşıtlı besınlerle beslendıgını gosterdı Rutgers Unıversıtesı'nden Matt Sporheimer, taş dev rı alet ve sılahlarınddn once büe homınıdlerın kuçuk hay van avlayabıldıgını duşunuyor Australophıthecus afncanus fosülerıne sadece guney Afrıka'da rastlanıyor 3 mılyon yıl once yaşamış olan bu hommıdler gunumuz şempanzelerı buyuklugunde olmakla bırlıkte daha buyuk beyne sahıptıler Ayak parmaklarınm yapısı bu hayvanların ağaçlarda yaşamış olabılecegını ongoruyor Daha oncekı çalışmalara gore bu homınıdler gunumuz şempanzelerı gıbı agaçlarda meyve ve yapıaklarla beslenıyordu Ancak, Yale Unıversıtesı'nden msan benzerı turler uzerıne uzman olanjohn Kıngston verılerm bu goruşe uymadıgını soyluyor Bılımadamları, kalıntılardan elde edüen dış mınelerındekı karbon ızotoplarının ızotop aynı elementın farklı notron sayısına sahıp atomlandır oranını hasepladüar Agaçlar karbon 13 ızotopuna açık alanlardakı çımenlerden daha fazla sahıptır Dış mınesındekı ızotop oranı homınıdlerın hangı tıp bıtkıyle beslendıgını gosterır Et yıyen hayvanlar genelde avlarının ızotop oranına sahıptırler Bu yuzden açık alanlardakı yeşıllıklerle beslenen hayvanları avlayan ve bunlarla beslenen turlerde bu hayvanların karbon ızotoplarına rastlanıyor Araştırmalar, homınıdlerın proteınce zengm besınler buyuk ıhtımalle bocekler ve açık alanlarda yaşayan kuçuk memehler yedıgını gosterıyor Sevıl Duvarcı http llwww cnn com 621/6 Mikrodalaa fırınlar ve yiyecekler Mıkrodalga fırınlar hızlı pışırebıldıklerı ıçın ıyı bır alternatıf olabılırler, ancak yiyecekler uzerınde bazı can sıkıcı sonuçlan da olabılıyor Yumurtalar patlayabılıyoı Kızarmış patateslerı çok ıslak bırakabılıyoı Mıkrodalga yapılmak uzere hazırlanan yenı yıyeceklerın % 9O'ı ba şarısız Cornell Unıversıtesı'nden araştırmacıldr, mıkrodalgada pışen besınlerde meydana gelen degışıklıklen anlayabılmek ıçın matematıksel ve bılgısayar modellerı yarattılar Mıkrodalga fırınlar, besınlerı meydana getıren başta su olmak uzere tum molekullerın tıtreşımını saglar ve boylece ısı oluşturarak besınlerın pışmesını saglar