Katalog

İyi eğitim mi, iyi hekim mi? Tıp eğitimi veya etik açıdan beyaz gömleklilerin toplumsal anatomisi C BT'te son 34 aydır TlP'ta eğıtım tartışüıyor ve akademısyen hekımlerırnızın bu tartışmasını ılgıyle ızlıyorum Klasık, entegre veya aktıf eğıtım mı' Çok kalıtelı bır eğıtımm, ozellıkle ınsana yonelık bır meslek ıçın onemıne ınanmıyor değüım, ama aylardır suren bır tartışmada tartışüan tum eğıtım sıstemlerınde sankı bır eksık varmış gıbı gelıyor bana Veya bence onemlı olan ama hekımlerımızın bılınçsızce mı goz ardı ettığını veya onlar ıçın onemsız bır eksık mı olduğunu duşunurken CBT 19 Aralık 1998 sayı 613'te Sn Oğuz Dicle ' Aktıf ogrenme ue yapılan eğıtımın duşunen, sorgulayan, ırdeleyen büım ahlakına sahıp hastasını sadece bıyolojık bır varhk olarak duşunmeyen, toplumun sorunları üe ılgılenen, hastaları ve çevresı ıle ıyı ıletışım kurabılen hekımler uretmeye adaydır" dıyor Ardından CBT 23 Ocak 1999 Sayı 618'de Trakya Unıversıtesı Tıp Fakultesı'nden araştırma gorevhsı Sn Bülent K.Gültekin anladığım kadarı ıle tartışılan bu eğıtım sıstemlerının eksıklığınden ornekler vererek Saglıklı, mutlu, ışını seven usa ve bılıme dayalı duşunen bır hekım tıpı yaratmadığımız surece, bu hekımlerın saglıklı ve mutlu bır toplum yaratmalannı bekleyemeyız" dı yor Işte butun sorun bu1 Acaba tum bu egıtım sıstemlerı bu tur bır hekımı yetıştırmeye yeter mı' Bence asla Bence dıyorum, (çunku ozellıkle son ıkı aydır babamın rahatsızlığmdan dolayı bazen gece gunduz olmak uzere hekımlerımızle yogun bır temas ıçınde olduğum ıçın, yaşadığım, gordugum ıçın) aslında taı tışma yıllar oncesıne dayanır Egıtım sıstemını tartışan akademısyenlerımız bılgılerını tazeleselerdı veya geçmış yılların tartışmalarına baksalardı ıyı bır hekım ıçın yegâne koşulun mukemmel bır tıp egıtımı olmadığını anlar lar ve sayfalarca taıtışmayı benım eksık dedığım yone çekerlerdı kıncalarından bırının de ınsdnı yanı hastayı bır problemmış gıbı goren hekımler yetıştırdığıne manıyorum Tabu kı bunu ıddıa ederken tecnıbelerımden yararlanıyorum Çunku temel eğıtımmde klasık ezbercı egıtımı almış bırı olarak fakultede bırden bıre modern egıtım denen sısteme geçen bır ogrencı olarak nasıl bocaladığımı ben çok ıyı bılıyorum Aıleyı bır kenara bırakırsak temel eğıtımımızm yetersız olduğu bır sıstemde nasıl ıyı ınsan olunur' (Hekım demıyorum çunku bu tum meslekler ıçın geçerlı) Ozellıkle 1980 sonrası Yenı Dunya Duzenı aldatmacasına kendını kaptırmış bır sıyası sıstemde bencıllığın, çıkar ılışkılerının erdem sayıldığı bır toplumda nasıl ıyı ınsan olunur' Buna sağlık sıstemının ozelleştırılmesı ıle yakınen şahıt değd rrayız' En ufak bır sorunda keselım bıçelım dıyen ozel hastane hekımlerı de bu toplumun ıyı hekamlerı degıl mı' Kım, kime gore ıyı hekım' Medyanın ozelleştırmelere çanak tutması ıçın yaptığı ıpe sapa gelmez hastane programlarını goz onune alınız Halkın tepkısı n e ' Helal olsun medyaya1 Veya yıllar once Sn Erdal Atabekın de bu konuda uyardığı gıbı tıptakı sorunlarla ılgılı olarak yuruyen ' Beyaz Gomleklılerrmızın" amacınm topluma ekonomık olduğu şeklınde yansımasınm sorumlusu kım' Son yaşadıklarım Bunlan son yaşadıklarımla orneklemek ıstıyorum Sabahın saat 02 00'sı 200 Km yol gelmış hastasının başında hekımden bılgı almak ısteyen bırı Belkı 48 saat nobette olan bır hekımın yanıtı "Sabahın bu saatınde anlamsız sorular sormayın lutfen" Anlamsız olan bılgı alma hakkı mı, yoksa bu hebmımızı 48 saat nobette tutan sîstern mı' Veya buyuk annesı yaşında bır hasta yakınını azarlayan bır hekım mı ıyı ınsan' Ya da sondası çıkan bır hastası ıçın 20 kışüık bır ıntern grubundan yardım ısteyen bır bayan egıtımcıye ukalaca "Hamfendı aynen prezervatıf gıbı tutarak geçıreceksınız" yanıtını veren ve bu eğıtımcmın 'Kocam olsa yapardım, ne yazık kı kayınpederım" demesı ve sondayı dıger hasta yakınlarının takması uzerıne sadece bır hekım adayının gelerek ozur dılemesı ve yardımcı olmak ıstemesı, tıp eğıtımının ınsan olmaya yetmedığının gostergesı değıl mı' 10 gun klımkte yatan has taya 'epıkrız" raporu vermeden taburcu eden, vermeden dıyorum çunku bu on gunluk sure ıçınde de hastahk hakkında ve taburcu olduktan sonra bakımının nasıl ol ması konusunda bılgı verılmedığı ıçın bu raporu fdkulte dekanından ıstemenın şıkâyet unsuru edüdıgı ve aynı hasta yakınına raporda "duzenh polıklınık takıplerı onenldı" dendığı halde, "has tanızı buraya getırmeyın Bızı şıkâyet edenın hasta sına bakmayız' dıyen hekun ını ıyı hekım' Bu arada şunu hemen be lırtmelıyım Hastaya yapılan tıbbı mudahaleler en mukemmelı Çunku rapora gore Avrupa'da bıle bundan fazlasının yapılaınayacağı belırtıldı Dola yısı ıle tartışılan sıstemleıde bu fakulte hangı ka tegorıde egıtım verıyor bılmıyoıum ama tıbbı eğıtımın yeterlı olduğu kanısındayım Yeterlı olmayan ıse takıp olayı Çunku hasta bu duruma gelmeden 8 ay once belırtıler aynı fakulte tarafından tespıt edılıyor Dolaylı olarak aile hekimliğimn olmamasından kaynaklanıyor bence Evet bu konuda yanı ıyı hekım nasıl olunur, konusunda da tartışma yapılmıyor değıl bu ulkede 10 Ocak 1999 gun ku Cumhurıyet'te bır haber "Turk tıbbı kendını yenılemek" Turk Tıbbı Reformu Çalışma Grubu'nu oluşturan bır grup hekım sağiık alanındakı aksaklıkları ve eğıtımın kalıtesının yukseltılmesı konusundakı raporlarında, eğıtımın yenıden duzenlenmesı başlığı altında "Tıp fakultelerıne gırecek adaylar, fızıksel ve psıkolojık açıdan bu mesleğı yapmaya yeterlı olmalıdır Bunun ıçın ayrıca bır sağiık rnuayenesınden geçırılmelıdır" denıyor Ama bana gore acıl olarak alınması gereken onlem şu olmalıdır, nasıl la bır eğıtımcmın eğıtımcı olabılmesı ıçın pedagojı derslermı vermesı gerekıyorsa, bır hekımın de ıyı msanları yetıştırebüen bır toplum duzenıne erışmceye kadar (kı bunu 17 Aralık 1998de Bızım Gazete'de Prof Dr Nuaret Fişek, kıtaplaşmamış yazılarından derlenen bır seçkıde şoyle tanımlamış 'Demokrası butun kurallarıyla ışlemedık çe herkes ıçın saglıklı ve ınsanca bır yaşam ve sosyal yonden tam ıyüık halı sağlanamaz Sağlığın yolu, barış ve demokrasıden geçer") tum tıp fakultelerınde hasta ve yakınları ıle ıletışım kurma derslerı verılmelı ve bu derslerden başansız olan hekımler hekım olamamalı Yıne yıllar oncesıne donmek ıstıyorum Yırmılı yıllar oncesıne Ankara Unıversıtesı Norolojı Klınığı'nde yatıyorum Bır sabah uyandığımda başucumda bır bardak ıçınde bır demet çıçekle uyanıyorum Isrnmı bıle bılmedığım bır hekım adayı çıçeklerı koyan Işte benım ıçın ıyı hekım sol memesırun altındakı cevher tukenmeyen hekımdır llhan Vardar eposta ıvardar@hotmaıl com Nasıl iyi hekim olunur? Yıllar once yme hekımlerımızle ılgılı bır problem dolayısı ıle ola cak kı dosyaladıgım Sn Tonguç Görker'ın Cumhurıyet'te "Arada Bır" koşesmdekı 'Nasıl Iyı Hekım Olunur" yazısı ımdadıma yetıştı Bu yazıda Prof Uğur Derman anısma duzenlenen 1yı hekımlık' sempozyumuna gonderme yaparak "Iyı hekımın yetışmesı ıçın fakulte egıtımı yeterlı değıldır' ve (akademısyenlerımızın bılgısını tazelemek açısından aynen alıyorum devamını) 'Iyı hekım olmanm bırıncı koşulu, ıyı ınsan olmaktır Iyı ınsan ol« mak ıçın meslek egıtımını bekleyen kışı geç kalıruş dernektır Iyı ınsanı yetıştıren onre aıle snnra sırası ıle ılkogretım oıtaogıetım (yazı kaleme alındığında B yıllık eğıtıme geçmemıştık) çevre, ortam, gelenek, kıtap ve gorgudur1 dıyor Yıne yıllar once bu tur bır tartışma sırasında Sn Prof Coşkun Özdemir ırı 'Kdrdeşım hekımler hangı toplumun urunu Bunlar uzaydan gelmedı Bızım ınsanımız" sozlerı ıyı hekım olmanın ıyı egıtım almayla ozdeş olmadığının gostergpsı dcğıl mı' ö yıllık temel egıtımı asker zo tuyld uçuncu bınyıla bukaç yıl kdld uygulamaya koyan bır sıstem de çagdaş egıtımı almamış feı tlerın bırden modern eğıtıme geçmesmın sa Sürekli değişim, sürekli eğitim, sürekli gelişim 1980'lerin başında Princeton Universitesi Biyoloji Bolumu'nu bitiren bir arkadaşımız john Hopkins Üniversıtesi'ne tıp eğitimine gitmişti. 1. yılmı tamamladıktan sonra Princeton'a tekrar donmesi beni hayrete duşurmuştu. Hele, matematik bolumunde doktorayı seçmesi hayretimin derecesıni arttırmıştı. Doktorluk mesleğinin populerliği, john Hopkins Universitesi Tıp Fakultesi'nin onde gelen ekollerden birini temsil etmesı arkadaşımızı cezbetmis, ancak "Tıp Eğıtimi bana gore değıl" dıye noktalamıstı 1 yıllık eğitiminı. Sağiık Bakanlığı'nın büyük projelerinde çattsan bir dostum, projede birlikte çalıstıklan genç doktorlan anlatmıştı: "Bu çocuklar, zamanında ÖYS sınavından en yuksek puanlan almıs, en guzide eğitimi gormus, en seçme beyınlerdı. Beyinlerdı, diyorum çunku tartısmalarda probleme yonelık kestirme çıkanm rasyonellerini bile izah etmekte çok buyuk zorluklar çekiyorum, sanırım maalesef aldıkları eğitim çocuklann beyınlerını hasat etmis. * Tıbbi uygulamalarda son 1015 sene ıçınde teknolojik gelışmeler tanı koymada giderek artan bır yoğunlukta başarıyla kullanılıyor. Eğıtimın de bu gelişmelere paralel ve sürekli biçimde yenilenmesi gerekiyor. Tartısmalar bu yönuyle çok saglıklı gozukuyor. Yıllar once Princeton Universıtesı'nde buyuk boy (neredeyse gazete boyutunda) tam 8 ciltlik logarıtma tablolarını gorunce şaşırmıstım. Bugun nasıl logaritma ve trıgonometri tabloları muzelerde yerlerinı aldılarsa, gelısen teknolojik araçların tum eğitim alanlannı sureklı etkılemekte oldugunu goz ardı etmemız mumkun değil. Bu nedenle mezunları da dahil edecek bıçımde "sürekli değişim, sürekli eğitim, sürekli gelişim" sloganını benimsemeliyiz. Huseyın Vural, Çamlık Sıtesı No 140, Karakusunlar /Ankara 621/15