Katalog

üzikal kaslarımız Ses tellerlmiz öksürmemizi mümkün kılacak şekilde evrildi. Şarkı söyleyebilmek ise beklenmedik bir yan aktivite olarak gelişti. I lk gnstprısını 4 yaşında yapan mezzo soprano Marilyn Horne a şaıkı soylemek Allah vergısı bıı yetenek Hoıne şu an 10 aylık olan kızı Daısy'nın de daha şımdıden duydugu melodıyı mırıldanabıldıgını soyluyoı Horne'un bu aryayı soyleyebılmesmı ya da Daısy'nın bu melodıyı mıı ıldanabılmesırn mumkun kılan şey yaşam kaynagımız olan nefesı bogaz vc agzımızın anatomısı sayesmde dınarnık ses dalgalarma çevıre bılmo yetenegımızde yatıyoı Mu/ıgın sesı akcığcr yolundakı derı kaplı ıkı kasla başlaı Nefes veıırken cıgerlerımızın solunum yoluıid gondeıdıgı noies bu ıkı kas olan ses tellerıne çaıparak dalga.sal bır hareketle tıtreşmelerını saglar Ses tellerının pvtımını araştırdıgımız da goruyoruz kı bu ıkı kas yapısının geçmı şı 300 müyon yıl oncesıne dayanıyor O donemde suda yaşayan canlılarda rastladıgıınız bu yapının solungaçlardan gelerı havayla tıtreştıgı duşunuluyor Daha sonrakı donemleıde yaşamm karaya geçışıyle bırlıkte bu yapılaıda karaya geçtı ve aıtık solungaçlar degıl cıg^rlerden gelerı havayla tıtıeşıyordu Hızla açılıp kapanan bu kaslar hava dışında yabancı maddelerın cıgerlere gıınıesını engellerken cıgerde oluşan balgamm dışarı venlmesıne yardım edıyor ve boylece caıılının boğulaıak olmesını engellıyordu ı lar bogaz ve solunum sistemıdır Sesın perdesi ses tel leıının bır dakıkada kaç kere bırbırıne çarptıgıyla ılgılı Bu, dakıkada 55 kezden (bas pes la) dakıkada 1,047 keze (soprano tız do) kadar degışen aıalıkladır Muzık notasının artıkulasyonu şarkıcının bogazı ve agzında gerçekleşıı Havanın katettıgı yolu uzatmak ya da kısaltmak ıçın trombonun surgusunu kontıol eden bıı tromboncunun aksıne bır şarkıcı bu rnodulasyonu faıkında olmadan yapar Oluşan ses aralıgı, havanın hareket ettıgı bu sınırlı boşluk goz onune alındıgmda oldukça hayret verıcı Ses uzeı ırıdekı son degışımleı ornpgın seslı haı fleı U ve E aıasındakş fark gıbı dıl ve dudaklaı tarafından oluşturu lur Tum dıger enstıumanlaı gıbı egeı ıyı ve dıkkatlı kullanılmazsa ses tellen de hasarlanabüır Bazı şarkıcılar çıkarabıleceklerınden daha tız sesler çıkarmaya çalıştıklarında vokal nodulleı oluşabüıyor Bu yuzden, ıyı vokalıstler gırtlaklannı en ıyı şekilde kullanabılmek ıçın tunı vucutlarını gerektıgı gıbı kullanmayı ogrenırleı Şaı kı söyleyebilmek tum ınsanlara dogal olaıak vcıüen bıı hedıye Yetenegı olan ınsanlar ıçın ıse bu gerçek bır nımet Sevil Duvarcı Kaynak Dısroveı Agustos 1999 Tlrold kıkırdağı Gunumuzde msanlarda da aynı ışlevın devam ettıgını goıuyoruz Şarkı söyleyebilmek evrımsel bır yan urun Akcıgerlere sahıp pek çok hayvan zamanla ses tellprını tıtreştırmeyı ve oluşan sesı kendı yararına tuı unun bneylerını tehlıkeye karşı uyarabılmek ya da eşıne kur yapmak gıbı kullanmayı ogrendı Har vard Unıversıty'den bıyolog Tecumsen Fitch, bu durumun Darwınsel onadaptasyona (Daıwanıan preadaptatıon) çok ıyı bır oı nek oldugunu soyluyor Bır ınsanın ses tellerı bırbırmın aynısı, ancak er keklerırıkı dışıleıınkınden bıraz daha kalırı Otolaıyrıgo lojıst Scott Kessler "Sadece ses tellerıne bakarak Pavarotti ılc Mick Jagger arasmdakı farkı soyleyeme yız" dıyoı Insanın ses tellen dıqeı tuıleıın ses tel leııne benzıyor Fıtch, eger bıı şarkıcının ses tellerını bır kopegınkıyle degıştırecek olursak yenı nakladılen bu tellerın de ışe yaıayacagmı soyluyor Şışırılmış bır balondan havanın yavaş çıkması ıçın agzını daralttıgımızda sosın çıktıgmı herkes gozlemlemıştır Ses tellen sesı yaratııken aynen bu mekanızmayla ça lışır Unıveısıty of lovva'dan fızıkçı Ingo Titze, rığpr den dışa verılen havanın telleıde dalga hareketı yarattı ğını soyluyor Bu tıtıeşımın yarattıgı enerjı msan kulagına ulaşır ve bHynımızın bunu ses olarak dlgılamasını saglaı Dışarı verılen nofesın muzık notalarına donuştuclju bolge olan gutlak ınsanda dılın daha rahat hareket etmesını ve sese şekıl vcrmesını saglayacak şekilde dıgoı turleıdp kuıden daha aşagıdadır Orneğuı, kopeklerde bunıı tam tersı, gırtlak agzın hemen sonundadır ve havlama sırasmda koppgın sesını kontıol edebılmesını sınırlar trusan lar vokal tonlaımı guUağı yukselterek ya da alçalUnak degıştırpbılırleı Eğıtımlı şarkıcılar bu kaslaımı kasıp gevşeterek tıtıeşım dalgalarında rezoruıns (sesı u^atıp şıddetlendııme ozellıgı) yaratabılıyoılaı Insanın dıger vokal enstrumanları agız dıl dudak658/4 Soluk bonuu Bir mezzosopranonun nefes aldığında ses telleri sonuna kadar açılır. gevşeterek titrefim nans (iesi uzatıp fiddetlendirme özelliği) yaratablll yorlar. Eğitimli farkıalar bu kaslannı kasıp Sesı yaratabllmek için teller kapanır ve bir dakika sonra tekrar açılarak yenl sesler yaratabilir. Tellerin uzerindeki nodül şarkıcının asit geri akısından muzdarip oldugunu gös teriyor. dalgalarında rezo