Katalog

Açgözlü pireler Soru: Pireler besleneceklen canhlan nasıl bulur? Yanıt: En yaygın pire türii kedı, köpek ve insanlarda yaşayan "Ctenocephaüdes felis", "C. canis" ve "Pulex irritans"dır. Dışi pireler yumurtalarmı gerıellikle zemındeki çatlaklar arasma veya halının tozlan arasına bırakır. Yetişkin bir pirenin ömrü 2 yıldır ve bu süre içinde dişi pire 1200 yumura üretir. Yumurtalann kuluçka süresı 2 ile 14 gündur. Yumurtalardan çıkan ba nı geldigini iddia etmeye başlamışlar. Buzda tuz etkisi Soru:Tuz buzu nıçm entır? Yanıt: Tuz buzu eritir, çünkü krıstal halindeki buz, tuzun erimiş olarak bulundugu ince bir su tabakası ile çevrilidir. Ve suyun içinde eritilen herhangi bir madde, suyun 0 olan donma noktasını düşürür. Sıcaklık düştükçe, sıvının içindeki moleküllerin harekeü yavaşlar ve birbırine yaklaşır. Gıderek moleküllerin hareketi o kadar yavaşlar ki, aralanndaki kuvvet hareketlerinin yarattıgı enerjıyı yok eder. Sonuçta hareketsız hale gelip kaulaşır. Bu olay donma noktasında oluşur ve su buz halıne gelır. Suya tuz katılınca su moleküllerinin düzeni bozulur. Iowa State Üraversitesı'nden kımya profesörü Edwaxd Yenng bu olguyu şöyle açıkhyor:"Su moleküllerinin arasındaki kuvvet tuz nedeniyle bozulur. Bu da suyun katüaşmasını engeller Kısaca tuz, su moleküllerinin bir araya gelip buz oluşturması sürecını tarar." Tuz ve su kanşımının donma noktası, tuzun yoğunluguna baglı olarak degisir. Kar fırtınası nedeniyle sıcaklık donma noktasının altına ındigi zaman yerleşim bölge lerindeki yollara sodyum klorid dökülür. Sıcaklık 6'nın altına indigı zaman kalsiyum klorid kullanılır. Kalsıyum klorid su ile karıştıgı zaman, donma noktasını sodyum kloridden daha fazla düşürur. Dolayısıyla aşın soguklarda kalsıyum klorid kullanılır. ABD'de yüda 10 müyon ton tuz bu amaçla kullanılır. Kaymayı onlemek içm tuz yollara dökulmeden önce kum ile kanştınlır. Asal turnuva Bir tenis tumuvasına 15 oyuncu katılır. Oyuncular, tumuvaya katılan her oyııncu ile tek tek karşı karşıya gelmek zorundadır Turnuvanın sonunda kadın ve erkek oyuncular kazandiklan maçlann toplamını ahrlar. Toplamlann hepsinin rastlantısal olarak asal sayılar oldugu gözenir. Üstelik, 15'den küçük olan asal sayılarm herbınnın, asal sayıdab oyunculann toplamı oldugu anlaşılır. Tumuva ne yazık kı erkekler açısından daha şanslı geçer. Erkek oyunculardan herbiri oynadıgı maçlann yarısından fazlasını kazanır. Oysa kadın oyunculardan hiçbiri oynadıgı maçlann yansından fazlasını kazanamaz. Soru: Tumuvaya kaç kadın kaüldı? Ve kaç oyunda kadın oyuncu erkek oyuncuyu yener? 656.sayıdaki "Büyükbaba ne zaman doğdu?" isimli bulmacanın yanıtı: Büyükbaba yaşıyor olsaydı, 1999 ydında dogum günü CUMARTESI gününe rastlardı. Bulmacayı dogru bulan okuyuculanmız: Necah BüyükduraAnkara, lncı SomunkıranKadıköy, Orhan Zeh DemirayAnkara, Sadık Canyurt Ankara, Yavuz AkmAdana, Meltem TıregölÜsküdar, Dr.Kaya Yorgancı Ankara, M Uğur TekmAnkara, Güngör Bıngöl Eüler, Nejat&Cansu Sağır Bursa, Aydın BıngölAnkara, HolmesAnkara, Ender Kamil BoyacıKocaelı caksız larvalar organik çöplerle beslenir. Larva, 12 ile 22 gün arasında degişen 3 aşamadan geçer. Bu dönerrun tümü 7 ayda tamamlanır. Bu donemın sonunda larva kendıne bu koza örer. 2 veya 3 günde pupa (böcegin tırtü hali ile alacagı son şekil arasındaki devre) oluşur. Dışan çık~ mak için pupanın bir dış uyanya gereksinimi vardır. Bu uyan vücut sıcaklıgı, tıtreşim, konaklayacagı vücuttan yayılan karbon dioksit veya çevrenin nemlilik ve sıcakbk oranlarmdaki degişiklik gibi etkilerdir. Son iki uyan çogunlukla akşam evlerıne dönen ınsanlann ısıtıcıyı çalıştırmaları sonucu oluşur. Eger ev boş ıse, yetişkin pireler kozanın içinde uyan gelinceye kadar bekler. Bu nedenle uç yıla kadar boş kalmış evlere giren insanlar aç pirelerin istilasına ugrar. uyuru ELEKTROMANYETIK KlRLlLlK SEMPOZYUMU Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilün Dalı ve Türkıye Bilişim Dernegi'nin birlıkte Turkıye'de ilk defa duzenlemıs oldugu, TUBİTAKBılten, ODTU, Hacettepe ve Bılkent Unıversitelerinin, Elektrik Mühendisleri Odasının (EMO) destekledigi Elektromanyetik Kirlilik Sempozyumu 11 Kasım Perşembe gunu saat 9.0019.00'da Gazi Unrversıtesı Tıp Fakültesi 75. Yıl Konferans Salonunda gerçekleşiyor. Elektromanyetik (EM) kırlıligın ne olduğunu, bizlerin birey olarak ne tur Dektromanyetik kirli likle karşı karşıya oldugumuzu, korunmanın ya da etkisini azaltmanın mumkun olup olmadıgını, ulkemızde bu kırlığe karşı ulusal poütikaların ve guvenlik standardlannın oluşturulması için neler yapılması gerektigi, elektromanyetik kırlıliğe karşı uluslararası yaptuımlann neler oldugu, Turkiye'nın bu yaptırımları ne kadar bildigi veya uyduğu, Elektromanyetik kirlilik için bugunden yanna kısa vadede yapılması gerekenler ve uzun vadede nelerm yapılabılecegı bu sempozyumun amacını oluşturuyor. Sempozyumda Elektromanyetik (EM) kirlilik ve etküerı, konınma yonteınleıi, gunluk yaşamda maruz kaldığımız Elektromanyetik alanlar, haberleşme sistemlerinde Elektromanyetik kirlilik ve standartlar, Elektromanyetik uyumluluk, medikal cihazlarda Elektromanyetik gırısım ve sorunlar, Elektromanyetik kirliliktenyararlanma, bilgisayar ekranlannın yarattıgı saglık sorunlaıı. Elektromanyetik kirlilik olusturmayan sistemler, Elektrık ve Magneük alanlaı m bıyolojık etkileri, Magnetik Rezonans (MR) göruntülemenin biyolojik etkileri, Turkıye'de frekans tahsisı, Yuk sck Gorılırn Hatları (YGH) ve şalt sahalan tartısüacak ve tartışma "Tbplum saglıgı ve çalısanlar sa^İKjı açısından Elektromanyetik kirlilige karşı Turkiye nasıl orgutlenmeli" paneli ile son bulacak Evde ve ışyerlermde cep telefonu, kablolu ıletısım sistemlerı, bılgusayar, televizyon, elektrikli ev aletleri, buzdolabı, bulaşık makinası, kunjrma makinası, elektrikli ısıtıcı, utu, nıık ser, mutfak robotu, floresan lamba, elektrikli traş makınesı, saç kurutma makınesı, elektrikli battaniye vb kullanan herkesin Elektromanyetik kirlilige maruz kaldıgı ve hatta gunumuzde ıçmde bulundugumuz yaşam koşulları nedenı ile kendimız kullanmıyorsak bile Elektromanye tik kiılilikten etkileniyor olmamız soz konusu. Dikkatli kullanılması gereken ve magnetik alanları yuksek olan aletlerin başında saç kurutma makinası, traş makinası, cep telefonu, floresan lamba gelmektedır Yuksek Gerilim Hatlan yakınında yerleşiıne ızırı vermeyen duzenlemelerın kesınükle yapılması gereklidir. Türkiyede pazarlanan bazı marka ve model cep telefonla rının radyasyon mıktarı Uluslararası Radyasyondan Korunma Ajansının (IKPA) tavsiye ettigi elektromagnetik enerjiyi sogurma oranını (SAR • Specific Absorbsion Rate) aşmaktadır. Tum elektrikli aletler ve YGH'dan kaynaklanan iyonlaştırmayan radyasyon, ABD'de Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) tarafından 3 derece kanser yapıcı olarak sımflandınlmıstır ve sonuçlar 1999 yılı sonunda yasal yapürımların duzenlenmesı için Amerikan Kongresine gon derilecektir Amerikan Bilimler Akademisi 1996 yıhnda yuksek gerilim hatlan yakınında yaşayan çocuklarda lösemı görulme riskinın di^erlerine göre 1.5 katı fazla olduğunu kabul etmiştir. iyonlaştırmayan Radyasyondan korunmaya ilişkın 1CN1RP (Uluslararası İyonlaştırmayan Radyasyondan Konınma Komitesi) yönetmelikleri Avrupa Birligi (EU) ülkelerince uyulması zoııınlu standartlar olarak kabul edilmişur. B*u sempozyumda, bilim ve teknoloji ile uğraşan kişilerin, topluma mesajlannın en dogru biçimde sunulabılmesi için herbir bildirinin sonuna , toplum taraündan anlaşılabilir birer "basın özeti" konulmuştur.Ote yandan, bıldiriler uluslararası standartlara referans verilerek akade misyenleı ve araştırmacılar tarafından yazılmıştıı. 21 'ı sozlu sunum ve tartıs,malı toplam 24 bildirınin sunıılacagı, gunun sonunda bir panel bulunan 11 Kasım 1999 Perşembe gıinlu bu sem ponyuma bilgisayar, cep telefonu ve elektrıkle çalışan tum aletleri kullanan kışılerle çatüanna cep telefonu baz istasyonu kurulmaya çalışılan her apartman yoneticisinın, YGH'na yakın yerlerde yaşayan kısilerın şahsen katılaıak sorularını ılgilı bilim insanlanna dogrudan sormalannı oneriyonız Sempozyum otununlanna kanlım ucretsizdir Yurutme Kurulu Eşbaşkanları Prof Dr Nesrin SEYHAN ATAIAY Prof. Dr. Ünııt KARAKAŞ Gazi Univ. Tıp I'ak. Biyofizik Bolum Başkanı Hacettepe Bilgusayar Bil.Muh.Bol. Tel:(312) 297 75 01 Sempozyuma Katılım ıçın Başvurular: Gdzı Unıveısıtesı Tıp Fakültesi Biyofizik Bolumu : Tel (31 ?,) ?. 1 ?, 90 ?,3 veyn (312) 214 10 00 / 6941 eposta [email protected],tr Kaks : (312) 213 43 38 veya (312) 212 46 47 Turkiye Bılışım Dernegi (TBD): Tel : (312) 425 48 17 425 29 12 eposta : tbd meıkezlŞitbd.org.tr , http , // www,lbd. uru.tr/efcan99/kavit.DhD/ Tekne direklerinden gelen hayalet sesler Soru: Alününyumdan yapılan tekne dıreklerinde bazen insan sesine benzer sesler gelir. Bunlarnedır? Yanıt: Gemı direklerinden gelen hayalet sesler aslında kısa dalga radyo istasyonlandır. Büyük bir olasılıkla üası, üçu bırbın üzerinden yayın yapmaktadır. Kuçük boyda tipik bir teknenin diregi ve donanımı, hsa dalga radyo sinyallerinin frekansından yankılanır. Eger birbırine bağlı üa madeni parça biraz paslı ise, bu baglantı diyot olarak ışlev görür ve AM radio sinyallerini dalgalı akımdan dogru akıma çevirir. Bu da audiofrekans akımının metal içinde akışını saglar. Audiofrekans sinyalinini ses dalgasma çevrilrnesi için pek çok düzenek vardır. 1930'lu ve 4O'lı yıllar da süper güçlü bir AM vericisi deneysel bir çalışma amacıyla Teksas'da devreye sokulur. O bölgenın sakınleri banyo küvetinden, musluklardan,çil> tellennden, hatta dişlerdeki metal dolgulaıdan, muzik yayı Aspirin, astım hastaları için zararlı mı? Soru: Aspırın astım hastalan için niçın za rarhdır? Yanıt: Astım Batı ülkelerinde giderek artan bir trend izliyor. Bu ülkelerde 7 çocuktan bırinde astım goıulurken, yetişkırılerde bu oran 25'te bire yükseliyor. Hastalık trendinın yükselmesine karşın tedavi yöntemlenndekı başan ölüm oranında büyük düşüşlere neden oluyor. Buna karşın yalnızca lngütere'de her yıl 1.500 kışi astım nedeniyle yaşamını yitıriyor. Astım çok yaygın bir hastalık olmasına karşın, hastaların pek çogu aspirinin zararlı olduğunu, semptomlan agırlaştırdıgını bümıyor. ıngıltejte'de yapılan bir araştırma, astım haâtelahnın yüzde 45'mın aspirinin zararlan hakkmda bılgı sahıbı olmadıgını gösteriyor. .'Mucizevi bir üaç olan aspirin agrı, enflşmasyon, katarakt, kalın bagırsak kanserini onlemek amacıyla ve daha 101 farklı amaçla kullanılırken, astım hastalığında kullanıldıgında zaman yarar yerıne zarar verıyor. Aspırınden başka ibuprofen, indomethacın, naproxen ve betabloker'ler astım hastalıgının semptomlarını agırlaştırabilir. 658/23