Katalog

Yeni duyularımız •."•••.•: Retlnayı olufturan çubuklar ve koniler farklı işlevler gorürier. Çubuklar az ifikta beyaz siyah görüntü verirken, koniler parlak ifikta renkll görüntü sağlar. "Retlnls plgmentosa" veya "maküler defenerasyon1 adı verilen retlna hastalıklarında bu goruntu hücreleri ölür ve hasta görme yeteneğini yltlrlr. Biyomuhendisler, son yıllarda retlnal Implant üzerlnde çahfiyor (üst sol) Gbruntüyü yenlden sağlayacak olan bu Implant, Insanlar üzerlnde denenmeye bafladı. murcuk\ğıza indeki damları lamadı, iir dll arın tespit Kokleadan alınan bu ayrıntı, kıl hücreleri denllen duyu hücrelerlni gösteriyor. Bu hUcrelerin üzerindeki uzantılar, algıladığı sesleri siniıier uzerinden beyne ulaştmyor. Yüksek ses ve bazı ilaçlar kıl hucrelerini bozduğu zaman ifitme duyusu büyük ölçüde azalır veya tümüyle yok olur. Blyologlar hasarlı kıl hucrelerini yenlden yaşama dondurmeye çabahyor. Şu anda tavuklar üzerindeki çahfmalarda büyük başarı elde edildi. Soldaki küçuk dalrede elektron mlkrograflslnde hasarlı kıl hücreleri görülüyor; sağdaki dairede ise 10 gun sonra kılların yenlden buyüdüğü görülüyor. gune dek faıkında olmadığımız pek çok kokuyu algüayabılerpgımıze ınanıyor Ka uere gnrp yapay buruıı ılende en rnantıklı yere yerle^lırık ( ekbuıunun ıçındekı mu kozaya E noso un mukozaya nasıl yprlpştırı leceğı bıyomcdıkal muhpndıslık konusu Ancak koku alma yptenpgınm bu şekılde .irttırılması pek çok av ırıtdj sdgldyacak Kokulaıı ddha kpskın bu ^okılde duymak ya da burrıuıı dogil halıyle alamayacagı kokulaıı tespit etmck yaşam kalıtesım yuk selteceğı gıbı hşıye o gune kadaı 'îahıp ol madıgı yetenekler kazandırardk dd onpnılı bu yeı tutuyor Bcthebda Dental ve Cıanıofacıal Araştırma Merkezmden Nicholas J.P.Ryba vo Calıfornıa Urııvprsı te°ı nden Charles Zuker ırı bci^kanlıgın dakı bır dra^tırma ekıbı geçen şubat ayında dıl u/erıııde çok onemlı bır koşıflc bulun (lu Burılaı dılın üzerindeki tat alma hucre leımın tanı ortasında tatlı ve acı lezzetlerı duyabüocek ıkı adet molekuldu Bugun hakldrmda çok az şey bılınen bu molekulle re TR1 ve TR? ddları verıldı Rybd ve Zuker şımdı hayvdnldi uzerınde yuruttuklerı çalış rndJardd tu/lu ve ekjşı tatlaıı algılayan re septorlerı bulmaya çabalıyoı Rybaya gore tat alma duyumuz ya şam boyu devam eder dolayısıyld yuksek teknolojı urunıı dıl ımplantlarının yakın ge ]pt ekte gercpklpşmesı beklenmıyor Ne. var kı bır araştırma rnerke/ının gelıştırdıgı elektronik dıl dıkkdt çekıyoı E rıose d benzeypn bu cıhazda kımyajnil sensorları ya pay tat tomuıcuklaıı olarak kulldnılıyor Ya pay dılm şımdılık şaraplan tadına gore sınıf landırmakta ve vuus araştırmalanndd kullanılm ısı duşunuluyor Bır şırket plektronık dılı ıçme sularının ne kddar guvenılıı oldugunu tespıt etmekte kullanıyor Insaııldtdakı duyulaıın guçlendırılmesı konusunda çalışmalaı yapan araştır rna laboratuvarlarının tumu elektronik ve bıyolojıyı bırleştırerek ınsan ıle makıne arasındakı ıletışımı saglamaya çalışıyor Reyhan Oksay Scıentıfıc Amorıcan Yom Bınnır rutıııc ozel sayısı 6S8/13 pek (,ok koku bulurıduejunu ıleıı suıuyoı Son yıllarda Kaueı ve çalışma arka iaşları "elektronik burun" pıojesı UZP ıındc çalışıyor Bu cıhdzl ır duyamddıgımız vpyT duymdk ıstempdıgımı/ kokulan koklayabılıyor Hevvlptt Pd( kard ve Cyıano Scı ances ısınılı ^ııketleı oınegm E nose alektıonık burun" adında bır cıhaz gelıştır iıleı Bu cılıaz yıyecoklcrın tazelıgını veya nalın kalıtesını koku yoluyla kontrol etme nızı saglıyor F noselar tdsdrldnırken ınsarıldrddkı •roku dlrrid duyusu oınek dlırırnıcf Arıc ak ııı drılardakı koku ıpbeptoılen mılyonlan bu uıken bu Lihazlardakı koku kapasıtcsı m ;ak bııkav duzıne sensor ılc sınulı Ancak nlım adamları gelecekiP e nose Idrm sınır ırının gpnışlptılecpgıne ve çı^vremı/dp t)u Yapay dil Koku dlma yeneteQı ılc bırlıkte ele alı uan tat alnıa duyusu da bılımsel çalışmaldr