Katalog

Kullanılmaz hale gelmiş bir ayakkabının bağcığı D ıane Keaton'un yonettığı "Sıradışı Kahram(inlar"dcı (senaryo ya da oyku Woody Al len 'ın olabılır mı fılmın kunyesını goremedım) yalın bır oyku karşıma çıktı Genç annesının konserden oleceğını anlayan on yaşlannda bır erkek çocuğu babasının ıkı ağabeyının oturduğu eve sığınıyor Ikı ortayaşlı Yahudı, muzmın bekârlar beshellı, 50 lerın Amerıka'sına egemen buyurgan sısteme (Mc Carthyalığın altın çağındayız) ayak uyduramayıp tırlatmışlar Kapandıklan salaş Brooklyn apartman daıresı buyuk ama duzenlı bır çopluğe donuşmuş Durmadan topluyorlar Gazetelerı, lastık topları, ayakkabı bağlannı, vb Bu "uğraş" oteden berı çekıyor, çeker benı, guçlu bır mıknatıs gıbı "No 14 Işlem Tamam"da ele aldığım ornek başkaydı, ışın ucuydu o, atılası bır adım daha kalmamış bırıydı Fatma oğretmen Ondan oncesıne bakıyorum şımdı, burada Yelpazenın bır ucu, amaanı ve hedefını unutmuş, yıtır mış bır toplayıcılığa dayanıyorsa, obur ucunda ne duruyor, dahası Ikı uç arasında hangı dereceler beklıyor7 "llke, Umuf'un Ernst Bloch'u, koleksıyoncunun (ozellıkle de ender bulunanı toplayanların, antıka tutkunlarının) yetkın bır çozumlemesını yapmıştır Zamanda ve Uzamda yolculuğa çık« ma gudusu, ozel bır uzak (uzaklaşma) * tanımına kavuşur Bloch'un felsefesınde Duşunurun bu kıtabı 19381947 arası Amerıka'da yazdığını, 1953 ve 1959'da gozden geçırdığmı bılıyoruz Kapıtalıst uretımın, buna bağlı olarak bıreyın tuketım heyecanınm çığrından çıkmaya yoneldığı donem Gene de, aradan geçen yıllann bu denklemı tyıden tyıye çıldırmış bır bıçıme soktuğunu unutmamak gerekır Yarım yuzyıl sonrasında bılmem Bloch 'ta umuda yer kalır mıydı bunu oylesıne sormuyorum, gerçekten merak edıyorum Ama bız, fılmın o ıkı yan kahramanına donelım şımdı Herşeyı topladıklarma değındım Kuçuk yeğenlerıne lırık bır açıklama getırıyorlar, bır odayı tavanına kadar dolduran ırılı ufaklı lastık toplar konusunda "Dınle, bak" dıyor amtalarından bın, kuçuk bır topu kulağına dayayıp "Çocukların sesını duyuyor musun7 Bu toplar "neşe"yı ıçlerınde top lar, bırıktırırler" Bır şıır tanımıyla, bır ars poetıca denemeuyle, dersıyle karşıkarşıyayız bu dıyalogda Bırıktıren, hıçbır akılanın, aptal durumuna duşmeyı goze almadıkça, kuçumseyemeyeceqı, elının tersıyle ıteme yeceğı bır yarar felsefesıne gonderme yapıyor Bıreylenn zevk alma araçlannı gudumleme hevesıne kapılmadıkça, CD'den ya da kasetten, 33'lukten ya da kuçuk lastık toplardan yana tavır koymamı zın anlamı yoktur Suphesız, kuçuk lastık topları dınlemek amacıyla toplamak, bırıktırmek, bır plak koleksıyoncusuna gore yelpazenm ucuna çok daha yakın bır yerde, konumda tutulacak bır seçımdır Sızın duyduğunuzu başkalan, otekıler duymuyorsa yapayalnız kaldınız, "excentnque" durumuna geçtınız demektır Kuçuk lastık top toplamak (alıas Olağandışı bır ses muzesı, ezgı koleksıyonu kurmak), hıç kullanmayacağı, başvurma yacağı halde gazete toplamak (alıas Zamanı, geçmış zamanı bırıktırmek bır man kendı ışıne yaramayacağını bılse de (kı bunu duşunmek ışı değıldır) karşılaştığı her 'bır gun bırının ışıne yarayabılecek nesne'yı çoplukten evıne taşır Doğaldır da Obur turlu, çopluğe değıl dukkâna başvurması gerekır Uçlarda değıl de ortalarda yer alanlann, konu bırıktırmeye dayandığında, farklı bıçımde akıl yuruttuklen savunulabılır mı pekı7 Eylem harılasını ayrıştırmak durumundayız bır kere Uçlardakıler bırıktmyorlar Değerlı eşya ya da tablo bır kenarda, ışe yarar ya da yaramaz atık bır kenarda Ortadakıler atmıyorlar, atamıyorlar Bınktırdıklen ıçın toplamıyor onlar, tuttukları ıçın toplamış oluyorlar Modası geçmış gıysılerı, boşalmış şışe ve kavanozları elden çıkaramıyor ortadakıler Hangı eve gırsek, pekâlâ ışe yaramadığı, yaramayacağı halde dolapları, sandıklan, kutulan dolduran 'şey'lerle karşılaşacağımız kesın Ortalıkta, ortayerde durmuyor o şeyler, tam tersıne saklanıyor, kaldırılıyorlar Mahzenı, çatı katı, sandık odası varsa hele bır evın, bır dukkân dolduracak malzeme beklıyor demektır orada Suphesız, kıtlık çeknış eskı kuşaklarla bugunun gençlerı arasında apayrı tuketım ve bınktırme alışkanlıkları gelıştığı tartışılmaz Le Monde'da yayımlanan bır soruşturma bugunden yarına yolalan bır çızgıde, yenı toplumsal çop sıyasetıne ışık tutuyor Fransa'da, evlerden çıkan çop mıktan yılda 22 mılyon tonmuş (Bu mıktar ABD'de ıkı katına çıkıyormuş, Afrıka ortalaması ıse yılda 2 mılyon ton kadarmış) Kışı başına duşen 1 kılo çopun dağılımıysa şoyle % 30 kâğıt ve karton, % 25 organık madde, % 14 cam, % 10 plastık, % 7 metal, % 6 kumaş, % 3 tahta, % 5 çeşıtlı Yenıden kullanıma sokma oranı bugun % 27 dolaylarmdaymış, bunu % 70'ler duzeyıne çıkarmak ıçın bır dızı tasarı gelıştırılmış Bır "yenıden değerlendırme pedagoıısı"nden soz edılıyor Çevre Bakanlıklarında, bu bağlamda Avrupa'da yaygınlaşması beklenen bır yenı polıtıka ve bu polıtıkanın uzerınde yukseleceğı teknık çozum yolları araştınlıyor Çopler nasıl toplanacak, ayrıştırılacak kı yenıden değerlendırılebılsm Fatma oğretmenı ya da "Sıradışı Kahramanlar"ı, hasta, meczup, toplumdışı goren toplum hastalanıyor, çıldınyor mu yoksa7 Toplamaktan, bırıktırmekten kaçınmayan yurttaş odullendırılıp, atık uretıası denetım altına mı almacak ılerıde7 Kapıtalızm Deccal şımdıkı zaman belırsızlığının ve bır gelecek zaman safsatasının ortasında) hepten soyut yararlar duzlemınde kalan fııller Gelgelelım, "Sıra dışı Kahramanlar" somut yararlar duzlemıne kapalı değıller Kullanılamaz hale gelmiş ayakkabılarm bağaklan kullanılabılır haldeyse, çop eşelerken, onları çekıp saklıyorlar orneğın bunun yararlılığını 7 hangı ıktısatçı yadsıyabılır Ayakkabı bağağını, ayakkabı bağcığına o anda gereksınım duyduğu, ılerıde gereksınme duyacağmı varsaydığı ıçın mı topladığını ılerı suruyorum, bmktırenın7 Nıye safdıl olayım, pekâlâ bılınandeyım, bınktıren'ın mantığı oyle ışlemez "Işe yarayabılır'lık kapsamına gıren herşeyı, doğrudan ve anında kullanmaklık koşulunu hesaba katmaksızın toplar o, gıderek hıçbır za Enii Batur 595/24