Katalog

Kırmızı mı beyaz mı? Soru şarap seçımıyle ılgılı gıbı gozukse de aslında sekız ayrı kan hucrpsı turunun bır tanesı ıçınde gelıştıklerı sıradan kemıklprm ıhlderı ıçındekı hucre saplannın vermek zorunda oldukları kara ra yonelıktır Başta tum bu sap hucreler bııbıruıe benzeıken buyudukçe ozel buyume faktorlcrı yanı sıtokındeıın etkısı ıle degışıme ugıarlaı Erıteropoıotın kumızı hucre gelışmesı ıçın te mel sıtokındır Acaba, uzun bır surede sanüdıgı gı bı bu sıtokm bır kırmızı hucreye donuş" talımatını taşır mı yoksa sap hucrelerın kaderı çok daha onrpdpn mı bplırlpnır? Pıoceedıngs of the Natıorıal Academy of Scıonce'dakı bır rapora gorp San Francısro Unıvprsıtesı'ndp'i Mark Goldsmilh VP aıka ddşldiı Piıtıopu » ıetırım olgunlaşmamış hucrelerın beyaz yerıne kırmızı hucreleıe donuşmesı ıçın komut vermedıgını ancak kırmızı kan hucresı farklılaşması surecınde genel bır destek ışlevı gordugunu buldular Sıtokınler ozel bır alıcı nokta.sına bağlanmak yoluyla gplışen hucrelere sınyal yollaılaı Her sıto kının kendıne ozel belulı bır alıcısı bulunup bu alıcı kendıne aıt bıtokının bıçımını tanır Erıtropoıetının alıcısı yalnızca gelışmektekı kırmızı kan hucrelerınde bulunduc/undan bır kırmızı hucrpyp donuşme yoluna başlamak ıçın gereken sınyalm pntıopoıetı nın smyal yollamasından daha oncekı bır evrede ol ması buyuk bır olasüıktır Ancak gelışmekte olan kırmızı kan hucrelerı bukaç farklı geçış yaşarlar Dolayısıyle sıtokın ya son evıeden soı umludur ya da kıımızı kan hucıesı gelışımınm son evresındp destekleyıcı bu 10I oynar Goldsmıth ve arkadaşlan harıgı seçpnegın geçerlı oldugunu belırlemek ıçın bır yontom gelış tırdıleı Araştumacılaı laboıatuvaıdaia hucre dızı lerme ya da faredekı gerçek gelışmekte olan kan hucrelerıne ekleyebdeceklerı meleza sıtokın alıcılan turettıler Bu alıcılann ıia bolumundpn ılkı kan hucresuıın dış duvarında herhangı bır sıtokrrun baglanmasını onlpyecek bıçırnde deQıştııılmış ve sıtokme baglanan bolumdu GPÇIŞ /an VP ıç lasımldi ıse gerek erıtropoıe tm alıcısı gerek beyaz kan hucıelerıne baglanan alı cıldr ya da ılgısız buyume hoımonu alıcılarınca eklenmpkteydı Hangı sınyal ya da alıcı kullanılır sa kullanılsın, kır rruzı kan hucrele rı beglanan sıto kın turunden bagımsı/ olarak, dogal bıçımde gelıştıleı Her ne kadar hucıolenn nıhaı kımlrklerı nın belırlenmesınde erıtropoıetın trombopoıetın ve gıanulosıt kolonı uyancı etkenlerın seçıcı bır rolu bulunsa da kırmızı kana hucrelerıne tarklılaşmanın son evresınde entropoıetıne ozel sınyallpr gereklı olmamaktadır Sıtokm smyalı ISP onpm taşımakld bırlıkte sıtokının cınsı onemlı deĞjıldıı Otp yandan sıtokınler hucrenın yapısını belır lemeye yonelık sınyalleı yerıne hucrelerın çogalmasını saglayan ya da onlaı ı yok olmaktan koı uyan yenel sınyaller aktarmaktadır Belırlı bır olgunlaşrnamış hucrede dogal olarak bulunarı alıcı tuıu hucıeyı etialeyen sıtokın turunu belırleı Kırrnı/ı kan hucrelerı ıçın erıtropoıetın alıcılan gıbı bu alıcılaı da hucrenın yaşamının daha eıken evreloıınde başka sınyaller kırmızı ya da beyaz" olmalarını pmrettıgı surada belırlenırler Feza Akça Çarpıcı renkler yığını pk çok bocek ve hayvan avcılara /Pİıırlı ya dd spvırnsız bu tada sahıp olundugu ızleruınırıı veıen uyancı iüiık de spnlerme sahıptu Aposematık adı verılerı bu tuı rcnklo rı olan y.udtıklaıda çogunlukla suru halınde yaşama egılımı bulu rıuı Stockholm Unıversıtesı nden Gabriella Gamberale vc Birgitta Tullberg Proceedmgs of the Royal Socıety of London da yayımlanan çalışmalarında parlak renklı yaratıkların bu suru hahnde dolaşma egılırranı ıncelıyorlar Çogunlukla sdrısıyah ya da kıırnızısıyah desenlı aposema tık renklılıgın en az üç koruyucu o/ellığı bulunuyoı Ilk olaıak kı mı renkler ya da tonları avcılar ıçın fazla çekıcı veya ıştah açıcı de gıl Ornegın bız ınsanlar mavı renktekı şeylerı yenebılır olarak gormeme egılımı taşırız Ikıncısı parlak renkler Neofobık tepkı adı verüen bır tepkıye yol açdrak avcının yptıılıklpıp kaışı dogal bır uyan hıssederek urkmesını sa<^laı Son olarak da, çarpıcı ıenkler avcıımı ıenk ve tat aıa&mdakı baglantıyı hızla ogrenmesme yardım ederler Ancak bu aposematık yaıatıkların ncden bır arada yaşama egılımı gosteıdıgı merak konusudur Belia de alışılmamış renklpı deh buyuk bır yıgın, avcılarda daha buyuk rıeofobık tepkılerp yol açar ya da yıgından bır tanesını yıyen avcının ogrenme surecını hızlandırır Araştırmacılat genç cıvcıvleıuı faıklı buyuklukleıdekı aposematık ve rıormal bocek kumeleııne salchrılaıının oranını olçtulpr Cıvcıvler buyuk aposematık bocek kumeleııne kuçukle re otanla daha endeı saıılıyordu Cıvcıvleı bu tur boceklerle da ha once kaışüaşmış olsun ya da olmasm, aynı davranışı sergüıyordu Bu da aposematık boceklerın yıgın ıçındp daha guvpnlıkte olması demektı P Nature News Servıcel3 7 1998 Aynı durum normal bocekler ıçın geçeılı mıdır9 Aposema tık olınayarı bocek kumeleruıe yapılan saldıı ılarda kume buyuklu gu rol oynamaz Tek faık cıvcıvlerın solucan kumelermı tek bır so lucana oranla daha çekıcı bulmasıdır Tum bu bulgular aposematık yaratıklardakı kumplenme egüunuım amacının ogrenme hızını ya da avcının Neofobık lepkı sını arttırmak olmadıgııu yalrazca uyancı lenkleıın qrup halınde daha iyi iletişim sağladığuu gosteı ır Dogdl olaıak klasrk uyancı ıenkleıdckı buyuk bıı kıtle ku çuk bır gruptan daha ıtıcıdır Araştırmacılar aposematıklıgırı suru halınde dolaşma ef^üımmı arttırdıgını çunkıı gruplaşrnanın guvptı lık sagladıgmı belırtıyorlar (FA NNS) dörtköşe Herşey ortada Sevgılı okurlarım uluorta sor ııp duı uyoı Berum kım oldugumu nerelerde ne ışlpr yaptıgımı merak edıyor Sız okuılaıunı aydınlatmak amacıyla kıza ozyaşam oykumu aktaııyoıum bugun Or tahallı bu aılenın ortanca oğlu olarak dunyaya geldırn Or taokul, lıse ve unıvoısıteyı Oıta Orta Anadoluda ortalama okullarda orta derece ıle bıtııdım Fut bolu çok severdım hep orta saha oyuncusu (sekız numara) oldum Çok ıyı orta yapar dım Okul bıtınce bır sure ortada kaldurı Deıken bıı devlet kuruluşunda ortalama ış goren bır clcman olarak çalışmaya başladını Orada da geçmışte oldugu gıbı yıne orta derecede bır bdşan elde ettım O zaman da şımdı oldugu gıbı rrıaaşım ayın ortasında tukenııdı Seksenlı yılldiın ortasında bıgun tesadufen bır Orta Asya ulkesının yuksek libaııs ve doktoıa buısu veıdığmı ogrendım Bu bıırs ahım şahırrı bışey deöjüdı ortalama bu çabayld bu buısu kazanıveıdım Sonıa tddeı atjlaıını her nasılsa oıuvetdı VP O Uıta A^ya ulkcsıne ıtmekyenne ABD nın ortasında, oı talama bır eyalet unıveısıtesınde doktoıa yapma fırsatı eldp edı veıdım OrUüamd bıı doklora lezı ydzdıııı dokloıa çdLvinam esnasında not oı talamam iıeı zamankı gıbı oı 11 ı<lı Doktoı lyıbılıııı hılımıez mt'iıılckete yanı Oıta An.ıdoludakı bıı unıvpısıteyp oı I ılriın.ı bıı ogıelıııı UVIM olarak dondum Kısa bır ÇIIIP sorıra bıı başkaOıta /\ıı.ıdolu ; ı lıı uIL askcılık yapnıaya gıttım Askeıhgımı tnpçu olaıak Oıta Tabuı JIII Boluk U yaptını Oıta boylu oldugum ıı,ın maııgadd oı la >ııaduydım 595/22 Pırefesör H. Ökkeş Askerlıkten hemen sonra unıversıteyp gerı dondum Yolun tam yarısında yanı yaş otuzbeş ıken ayın ondordu gıbı bır kı/la ev lendım Unıveısıtede, oıtalıkta adaııı olmadıgından once Ana bılım Dalı Başkanı sonra da Bo lum Başkanı oldum lşım geregı ıstatıstıklp ugraşırım Istatıstıksel dagılımlar ıçmde ortalama değerlerı ve egılımlerı hesaplaması kolay olan can egrısun' çok severırn Yıllarca ortarun solu bır paıtıye oy verdun ama ıjoıdugunuz gıbı oılanı aynı oıtam Butun bu or talama başaıılarımı ve mezıyetlerımı or tada kalma korkusunu bana aşılamış olan buyuklenm sayesmdedır Kendıleı ınp orta yprdp teşekkuı u bır borç bıluıırı Işte spvgılıokurldiım buıjuııe dek ydfitıklanm oıi.ıdd Bunddiı sonid yapacdkl.ıı ıın hdkkında en kuçuk bıı lıkı ıın bılc yok