Katalog

Olağandışı Yaşamlar S rnılyaı yaşırıdakı yaşlı dunyamızda ılk yaşam form lıiımın üi taya çıkabılmesı ıçın yaklaşık 1 5 mılyar yıl geç tnosı gerektı 3 5 rııılyaı yıl once oıtaya çıkan ılk yaşam bolıı tısındon sonıa uzeıınde yaşadıgımız dunyadan bınleıce carılı tuıu geldı qeçtı Kınıı degışken çevıe koşullarına uyum sağlayamayıp elendı gıttı hmı bınleıce yıl hıçbıı dpgışıme ugıayamadan yaşayabıldı kımı ıse en zorlu koşıülarda bılo yaşa rrıanın yollarını keşlettı Dunyada bır saat gıbı ışleyen rnadde eneıjı kullanım sıstemı yaşa mın basıt bu suıeç oldugunu duşun memıze yol açıyoı Daıvvın oncesınde neredeyse evronsel olmuş olabılo cekJeım en ıyısı bır dunya goıuşu ılk yaşamın umutsuz koşullarda evrıl mesınp yol açarı rrıılyarlarca yıllık rnu cadeleyı gozaıdı eder Fger her gun etrafımızda goıduQunıuz bıtkılerın ve hayvanların bıı noırn oluşturdugunu vaısayaısak dunyanın bugune kadaı taşıdıgı butun tuıleım yuzde 99 9 unun soyunun tukendıgını ve her başarı ıçın rekabet le avcılıkla asalakhkla başansını çalmak ısteyen bır duzınp tuı çıkiıgını unutabılırız bu so/ler TUBI'I A ırı yayım K ladıgı Olagandışı Ya.şarrılaı adlı kıtaptarı James L. Gould uıı ve Carol Grand Gould'un Sacntıfıc Amuıcan doıgibinde yayırnlanını.,, on ıkı makalo don dcılcyoıek oluştuıdugu "Olağandışı Yaşamlar" adlı kıtap bolkı vaıhgından dahı hıbcıdaı olmadıgımız canlı turleıınm hayatta kalabılmek ıçın gehştırdıgı ın ınıl raaz yontemleı ı gozleı onune serıyoı Kuresel olçeklı fela ketleı ın yaşamın buyuk çogunlugunu yok edebıldıgı an cak bu buyuk felaketın bazen kuçuk bıı azınlıgu yaıaı saglayabıldıgı doğal seçılımın onceden kestııılemeyen katı kuıallaıının geçeılı oldugu dunyamızdakı canlı çeşıtlı lıgının fazlalıgı buyuleyın Bazı canlılar var kı dıger rarılılaı ıçın yaşamın ımkansız oldugu bolgelerde hayatta kalabılıyoı Bu qaı ıp olutn kalım savaşı kıtapta omekleıle anlalılıyoı Yazarlar James L Gould ve Carol Grant Gould on sozde bakın neler dıyor Bu kıtap yaşamın zor bır dogum la dunyaya gplışını VP ılk bakışta canlılar ıçın konuksever olnıayan yaşanı oıtamlaıırıı ışgalırıı anlatıyoı Bu kıtapta Aıktık ın katanlık bu/ gıbı sulaıında balıkların yaşamlarını nasıl suıduıebıldıkleıını kuzey kışlaıında kelebeklerın karlar aıasında nasıl beslenıp uçabıldıgı nı goıecegız Fotosentez ıçın geıeken ışıgın sızmadıgı ve hıdrojen sulfur oranı nın metabolızma ıçın zehırleyıcılık sınıı lannın çok uzermde oldugu derın de nı/lprdekı volkanık bacaların kenarında yabamırı naaıl suıduıuldugunu keşfedecegız Bazı hayvanların nasıl olup da ze hırlı bıtkaleıle beslenebıldıgı ve bazı bıt kılerm azotça ve tostorra fakır ortamlarda nasıl rollprı tprsıne çevırıp hayvanları yedıkleıını qoreregu Bu ornekler yalnızca erıet|iııın yapıtaşı eleırıerıtleıın ve sayısız etkınleştırılrnış gezgın elektronlaıın yaşam çevıımındekı ıollennı anlamamıza yaıdım etmekle kalmayacak aynı zamanda dogal seçılımın kor pragmatık ve olaganustu yaratın dogasmı gorebılmemızp olanak sagiayacak Suyun donma sıcakhqının altındakı denızleıde yaşaıridk ıçın kanlaıında çeşıtlı antıfıızleı uıetmeleıı gereken balıklaı zehıılı okalıptus yapıaklaıını smdııebümek ıçın bagıısaklarındakı bakteııleıe geıeksınım duyan sevımlı koalalaı besınce fakıı oıtamlaıdatıpkı Alı ıka savanlarmın vahşı hayvanları gıbı enerjılerını etçıl beslenmp IIP sag layan bıtkılpr Dogal spçılımırı olaganustu hayıet VPIICI marıtetleıı Yaşarnın dunya uzeıındo rıaoil oıtaya çıktıgından canlıldiırı evıımınc kadar pok çok konuyu da ışleyen 'Olağandışı Yaşamlaı adlı kıtap mutlaka okunmalı Turgut Curer Olağandışı Yaşamlar Life at the Edge, Derleme: James L. Gould Carol Grant Gould, Çeviri: Feryal Halatçı, TÜBÎTAK Popüler Bilim Kitapları 39 Öfke insanın neresinde? Bastarafı 13 sayfada mıstır Erıkson'a gore soz konusu "gıncılık", uc ıle altı yaş arasına karsılık gelen "Odıpal donem" olarak bılınen gelışım a$amasında erkek çocuğun temel davranıs ozelllığıdır Aynı donemdekı kız çocuklarındaysa "yakalama" ya da daha ılımlı bıçımıyle kendmı çekıa kılma ve sevdırme davranısı belırgınleşır Bu noktada, cınsel eylem yonelımlı kışılerın ruhsal çozumlemesıne geçmeden once, olayın toplumsal boyutu uzerıne bırkaç soz soylenebılır Cınsel ve toplumsal ıklıdan elınde bulunduranın tum dığer alanlarla bırlıkte saldırganlık kıplennı de belırlemesı beklenen bır durumdur Bu nedenle, cınsel eylem yonelımlı kulurlerde, cınsel bırleşme sırasında erkeğın payına duşen eylemler saldırganlık ve guç sembolu olarak ışlev gorurken, kadının payına duşen eylemler saldırıya uğrama ve aşağılanma anlamına gelmektedır Yenıden ruhsal çozumleme alanına donup, kımlerın cınsel eylemle tehdıt eden kufurlere daha yatkın olduklarını sorduğumuzda, psıkodınamık kuramdan, oncekı ıkı kulur turu ıçın almış olduklarımıza benzer bır yanıt alabılırız. Odıpal doneme saplanmif olanlar Oyleyse, bu tur kufurlere eğılımlı olanlann ruhsal yapıları uçaltı yaş arası çocuklarınkıyle benzerlıklergosterecektır, cınsel organlara ve eylemlere yonelık çocuksu bır ılgıyı surdurmekte, erkek cınsel organına sahıp olmayı en onemlı kıyltk ozellıklerı olarak gormekte ve kendılerını erkek cınsel organı gıbı hıssetmektedııler Ara durumlar ve aynntılar Kullandıkları kufurlere gore ınsanları uç temel gelışım donmıne eşlemek kuşkusuz oldukça kaba bır genellemedır Gerçek yasamda bırçok ara durum soz konusudur Bazı kısıler ıkı farklı doneme ozgu kufurlerı bırarada kullanmakta, kımılerı hemen hıç kufur etmemekte, bazılanysa kufursuz cumle bıle kuramamaktadır Dolayısıyla, kufurlere gore bır tıpoloji yaparken başka bırçok aynntıyı daha goz onune almak gerekır Bırden fazla doneme ozgu kufuru bırarada kullananlann bırden fazla gelışım donemınde saplantıları oldugunu soyleyerek ara durumlar ıçın bır açıklama getırılebılır Bu açıklama tarzı psıkodınamık yonelımlı nevroz kuramıyla da uyumludur Bazı nevrozlar ıkıya da daha fazla gelısım donemıne ozgu ozellıkler gosterırler Hıç denecek kadar az kufurden ınsanlara gelınce, eğer kendılennı kontrol etmek ıçın aşırı bır çaba ıçınde değıllerse, bunlann, durtulerıne toplumsal onay goren eylemler yoluyla doyum sağlamayı basarmış kısıler olduklarını soyleyebılırız (*) Ataturk Eğıtım Hastanesı Pukıyatrı Klınığı, Basın Sıtesı, Izmır Yüksek öcjrenim düzeni ve yiiksek ögretime giriş... Baştaıatı lf> s ıvfadan dnvam harifa eğıtırnuu umvurbitelerden daha az bu yatıııınla yuygın olaıak kuıulabılncck bu okullaıa aktaıaıak nmvpınte leıırı kapasıte.suu yaklaşıt ıkı kat aıttıımakiır On libanb okullaı ına gu ış ıçın oı ta egıtımm 1 2 ve 3 sı nıtlriıında ulke çapındd, şıkları ışaretlempden zıyade bılgı yetenek ve yaıatıcılıgı olçen sınavlaıdan alınan nothı ef<ı° alınır Bu notlaı heı lıse ıçın tavan puarı yuz alınardk butun uı ta egıtım hııumlan r jıtlcnıı Eşıtlenmı? notlarn gore hrı o ı n pgıtım kuıuluşunun en ıyılerı onlısan.s okullarına yerlpstu ılıı Bu y lUd^ıml ı dovk'tm oıta egıtını kuı uluşlaıınd ı ag 1 lyatnadıgı P'ıtlıl ypfpnpklı ogrenrıleıp on lısans n\ ull ıı ırıria olacaktıı luluşlaım ıleıde qeıekubu uruvüibitclc^tuıııck uzcıc ÜII lı =;ans okullan ıle ışe başlamalaı ı en ıyüeı ınp unıvprsıtp açma yptkısının veıılnıesı kanınıca daha ıyı bıı yaklabirııdıı Yüksek lisans ve doktora Çagın bılım VP teknolojusını ytikalayabılmek ve burıa katkıda bulunabılmek ulkomızde de gelışrnış ulkeleı duze yınde araştıı malaı ın yapılabümesı heı ^pyden onre bu ulkeleı duzeyınde bılmı adanıı kddıobuua ve dundiııırıa sahıp uaftııma merkezİPiının (mukpmmpllıypt meıkpİPiının) vaılıgınd baglıdıı Hıçbıı uttt1 butun unıvı ı,ıtt'leıın butun dallaıda mukemmpllıyet meıke7! olaıak dondtacak dprpcp de zenqın degıldıı Buııa ıagrncn ıçınde bulunduguınuz tek nolojı y uı^ı ull nmızde heı rlalda pn a? bıı mpıkpzın nluştu ıulnidıinı zoıunlu kilıridkladıı Uzmanlık Enstıtuleıı adını ve îFİnİprrgımız VP gelışmış ulkplerde yaygın olan bu tuı pnstı tuleı ulkeımzde yaygınlaşnidinış bazı unıveısıteluım topt.ın destPkİPnmp'îi gıbı hatalı bıı yol ızlpnmeye bdşlanmı tıı üneıırnr yüksek lisans egıtımı unıvcısıteleıuı rnevcut çok arrndı etrtıtuleı mde (FenBılımİPiı Sosyal Bılımleı Sag lık BılımİPi ı F nstıtulerı) veya u/rnarılıl en.stıtuleı ındp doktoıa çdlışmalarının ı e uzmanlık enstıtuleı mde yapılmasıdıı Oplecegın ogrptım uypletı VP araştıı ıcıları olardk doktoıa oğıencıleıını yetıştıifcet geıektıgındc yuıt dışından da vet edılen araştıııcüaıın da çalıştıgı bu aıa'jtıııcıHıı ıçırı bıle cazıp bııeı merkez olaı u du^uııuleiı uzmanlık ^'iiotıluleıı ıçın nnprılprımız şunlaıdıı Uzmanlık enbtıtuleıı belıılı bıı alanda diabtıınıa ve egıtım yapmak ıızere kıııulurhı ve ynnetım kurulunda pn Lisans Unıv^ı .ıtp lısan eğıtımı oıtalama doı t yaıı yıldıı Ayııca unıvernıteİPi ıstedıklerınde bıı (vey ı ıkı) yıllık bıı yabancı dıl pgıtımı vpııletı hd"iılıl ^ırııtı açabıluİPt Bugun ıçın R 12 (tıp) yaıı yıl pgıtım veıen unıvPisıtele ıırı belıılı bıı suıe sonunda ılk 4 6 yaıı yıla aıl pıocjıanılamıı 1 ıldııaıal lısan• duzpyınde egıtım v n n pıngrarnliıının ka pasıtpsını ıkı katına çıkditmaldrı beklenır Devl'dtm yuksol ugıcram kapasıtesını aıtnnıal ıçın OZPI unıvpıcıtelpıp ypşıl ışık yakması apartman katlarında unıveı sıtflfi ırı oluşm.ıya ba^ldiıidsına riüdun olınuştur Bu ku yakın unıveibitc veya unıvfisıteleı ve ılgılı dalda yapan onemlı Kuruluşların yer alu Laboıatuvaılaıı lojman laıı baglık tebislen ıle çalışması ve yabıinması gereken çekın yeıler halınde kuıuluılaı llzmınlık enstıtuİPiının kuıulacdklaıı yeıleı belıılenııken bokjerun c4 orıomısı erı dustrısı sosyal yapısı vo bolgenın ve ulkcnın ıhtıyacı ul ın. bılım ve teknolo]i alanları qoz onune almır Uzmanlık enstıtuİPiı ıynı zamanda konulııında ulke çapında bılgıye ulaşma niPik'P7İprıdıı Butun unıveısıtpleıde butun konulaida yayın ve kıtaplaıııı bulunduı ulabılrnesı ul kerrıız koşullarında murnkun olmadıgından heı ıi'in ınlık enstıtusu bu konuda bılgıye ve bılım adiml.ııuı ı ula^ılabıK1 cek merkezleı olacaktır Bolge kuıulubldiııun 1 ul uının belıılı bıı yuzdesı bol genm kalkırımasında pn bııyul' lolu oynayacal nzmanlık ens tıtuleı ı ıçın ayı ılmalıdıı U/rnarılık enstıtuleıı uzurı vadede yenı hııul ırak ıııııvemteleıın çekııdcguıı oluştuı ıbılıı Yuı tdışınayuksek lisans ve doktoı ı duzeyınde ogıenrı gondeıılmesı yuıt dibindtikı luboıatuvaılaıın guçlenduıl mesıne Ttııkıye'nın yaptıgı katkıdıı Bu katkının mutnkun ulan heı alanda oncelıkle kendı laboıatuvaılaımnz.ı yapılması araştıımaların kendı laboıatuvaılaıımızda yapılması sagldrmidlıdn Bu nedenle uzrridiılık enMıtuleıınuı bılım dallaıında yuıt dışına yukspk lisans ve dokton duzeyınde og lencı gondeı ılmemelı bu malı ımkan geıpktıgınde bu enstıtulerde çahşmak uzere yuı t dışından davet edılecek bılım adamlaıı ıle enstıtulerın guçlendırılmesı ıçın kullanılmalıdır C) Pıof Dı Yıldız Tpknık Unıveısıtesı 595/21