Katalog

Karıncaların "ezberleyen" gözle Kanncalar, çevrelerindeki görüntüleri nasıl ezberliyor ve geri dönüş yollarını nasıl buluyor? Y ıyecek toplayan kanncalar koku ızlerını ta kıp ederek, yuvalarıyla yıyecek alanlan arasında hıç durmadan gıdıp gehrler Nature'm 16 Nısan 1998 tarıhlı sayısında yayımlanan bır yazı, kımı karıncalann, onlara çevrede yonlerını bulmayı saglayan, gonınur olanlara uışkjn bır fotoğıaf belleğine sahıp oluşldrını anlatıyor Yazıyı hazırlayan Ingıltere Brıghtondakı Sussex Norobılım Merkezı'nden Simon Judd ve Thomas Collett, karıncaların çevrelerıne aıt bır dızı goruntuyu nasıl ezberledıklerını ve yuvalarına don mek ıçın bu goruntulen sırayla nasıl dnımsddıklannı açıklıyorlar Bız ınsanlar, tanıdık goruntulen anımsamak ve bunlan, "otobus duragından sola don, sagdan uçııncu yola sap ve okula yuru" gıbı bır dızı yonerge ıle bırleştırerek yolumuzu bulmaya çalışırız Bu, kımı boceklenn yolkruu bulmasmdan pek farklı olnıamakla bırlıkte, bocekler, beyınlerı kuçuk oldugundan olayları basıtleştırmek zorundadırlar Kanncalaı, anlar ve eşekarüarı da başlıklan ve yonergelerı anımsama yeteneğıne sahıp olrnakla bır lıkte goruntulen ogrenmek ve tanımakta farklı bır yol ızlerleı Bızler otobus duragını her yonderı, goruntu alanımızın her bır koşesınden tanıyabılırız Bocekler ıse, nesnelerı kesırı olaıak aynı açı ve uzaklıktan gormek zorun dadırlar ve goruntunun retına ustunde aynı konurnda bu lunması geıekır Bu da belleklerınde, çevrelerindeki go runtu ıle karşüaştırma yapmak ıçm kullandıklan bır "ens tdntaneyı", yanı ıkı boyutlu bır goruntuyu depoladıklan anlaınına gelır Bellekte saklananla çevredekı goruntu eşıt oldugu zarnan konumlannı belırleyebılırler Judd ve Collett, karıncaların ışaret nokta'" rüyrken ve orıa yaklaşırken nelere dıkkat ettıL tırarak bu sorulan yanıtladılar Araştırmacüar kd bıçımı belli bır nesne altında yıyecek aramaya a vc bu nesneye yaklaşan ve uzaklaşan karıncala kaydettıler ^ Kanncalar, ışaret noktasından uzaklaşırk"zaman gerıye donerek ve nesneye yaklaşar?1' baçlı bır yol ızlerler Araştırmacüara gore bu an! ı lek, goruntulen kaydetmektedır Kanncalar yıyecek bolgesıne gerı dondu' oldukça basıt bır goruntunun karşüdşturnasını , zorundalar Gıttıkçe ve yakınlaştıkçd buyuyen bıçımlı bır ışaret, beyaz bır fonda seçımı ko" runtudur Ancak, boylesıne basıt bır goruntuyk rmcalar bırkaç farklı konumdaiı ışaretı gorrnek lıkle goruntulerın retınanm farklı kesıtnlerıne dsaglamak zorunddlar Goruş konumu, yakla?' den tahmın edılebıhr bıçımde degışır f' ** Araştırma, kanncaların ışaret noktasmın biı \, runtusunu oğrendıgını ve hedefe yaklaştıkça bellı h > ıçınde bunlan anımsadıklannı gosterıyor Robotlara yardım Arılann ve eşekanlarmın belırlı bır nesneyı, orne gın bır ağaçı "ışaret" olarak kabul ederek buraya gore yollarını behrledıklerı duşunulurdu Ancak bu hayvanların yenı bır bclgeden aynlırken sureklı gerı donerek bakmaları, bolgeyı tanımaya ve anımsamaya yonelık bır eylemdır Pekı onlenndekı goruntu, beUeklerındekı goruntuden farklı oldugunda, bu bocekler olçumlerını nasıl yaparlar 9 Gerçekten bır dızı goruntuyu anımsamakta rnıdırlar ve eger anımsryorlarsa kaç tane goruntuden, nasıl yararlanırlar'' Canberra'dakı Avustralya Ulusdl Univerr Mandyam Srinivdson da, ek bıt yazı ıle bu r, ' ügılı yorumlaıuu yayımladı Yazısında karıı. " dızı fotograf goruntusunu ve yuvalanndan , olan yolu bulabılmek ıçın, bır çıçegı tanımak genel kuralları nasıl kullanabıldıgını tartışaı. mühendİBİerinin de robotlann kendı başl lennı belırleyebümelen ıçın enstantane gorı sıbmden yararlandıklarına dıkkatı çekıyor Yollarını bulabümelerı ıçın robotlara ka' yardımcı olacagı kımın aklına gelırdı kı 9 Feza Akça, Ka\ l 588/24